Педагогикалық институты аманжол күзембайұлы еркін әбіл тарихнам а
жүктеу/скачать 0.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әбілғазы
- Бекіту сұрақтары
| "Жылнамалар жинағының" жалғыз көшірме данасын Қазан Университеті кітапханасына татар ғалымы И.Халфин тапсырған екен. Сол көшірмені шығыс қолжазбалар жинағына бастырғанда профессор И.Н.Березин былай деп алғы сөз жазыпты: "Біз шығармаға қандай ат берілгенін білмейміз, бірақ кітаптың негізгі бөлігі Рашид ад–Диннің әйгілі туындысының қысқаша аудармасынан тұрғандықтан, біз оның атын да қолжазбамызға бере аламыз".
«Жылнамалар жинағы» – орта ғасырдағы қазақ тілінде жазылған тұңғыш тарихи шығармалардың бірі. Мұнда қазақ хандығының Х ғасырдың басынан бергі ішкі–сыртқы жағдайлары, қазақ тайпаларының халық болып қалыптасуы, оның халықаралық жағдайлары, хандардың және олардың төңірегіндегі түрлі әлеуметтік топтардың саяси ахуалдары жөнінде аса құнды мәліметтер берілген. Еңбек үш бөлімнен тұрады: Борис Годунов билігін бейнелеу; Рашид ад–Диннің «Джами ат–Тауарих» атты еңбегінің қысқаша аудармасы; Орыс ханның Оразмұхаммед сұлтанға дейінгі қысқаша аудармасы. 1603-1664 жылдар аралығында өмір сүрген Әбілғазы хан «Шаджара-йи-тюрк», «Түркілер шежіресі», «Щаджара–йи таракима» («Түркімен шежіресі»), деп аталатын екі шығарманың авторы. Ол Үргеніште туған. Әртүрлі саяси шиеленіс нәтижесінде Бұхарада, Хорезмде, Ташкентте және қазақ даласында тұрды.1643 жылы Арал маңында хан атағына ие болды. Түркілер шежіресінде Орталық Азиядағы мемлекеттердің саяси құрылысы, әлеуметтік–эканомикалық жағдайы, тарихы, этнографиясы және тарихи географиясы баяндалады. Көшпелі өзбек хандығы, Қазақстан мен Орталық Азиядағы Шибан әулеті, Маңғыт ордасы туралы бөлімдері өте қызғылықты оқылады. Моңғол ұлыстары мен Сібірдегі Көшім хан туралы да мәліметтер бар. Бекіту сұрақтары Әдебиеттің, мәдениеттің дамуына ислам діні қалай әсер етті? Араб тарихшыларының тарихи дерекке көзқарасы қандай болды? Негізгі, ірі еңбектер жазған тарихшыларды ата? Жекеленген тарихи оқиғаларға байланысты қандай еңбектер жазылды? Тархи баяндау тәсілімен жазылған шығармаларды ата? Дидактикалық шығармалар? Әулеттік хроника шығармаларының ерекшеліктері қандай? Жергілікті тарихқа, қалалар мен провинция тарихына арналған қандай шығармаларды білесіз? Әлем тарихына байланысты қандай туындылар жазылды? 10. Араб тарихнамасындағы Ибн Халдун орыны? 11.Қазақ жеріндгі рухани әлеуетке ислам дінінің әсер 12.Әбунасыр әл–Фарабидің ислам әлеміндегі орыны. 13.Әбунасыр әл–Фарабидің көзқарасының қалыптасуына әсер еткен факторлар. 14.Махмұд Қашқаришығармасындғы түркі тайпларының рухани әлемі. 15.Жүсіп Баласағұни шығармасындғы тарихи ой–пікірлер 16.Алтын Орда тарихына байланысты парсы тілінде жазылған қандай шығарманы атар едіңіз? жүктеу/скачать 0.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|