Р. Б. Доскалиева
Б.Г.Ананьев Г.Д.Пирьовтың
жүктеу/скачать 1.66 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- М.С.Роговин мен Г.В.Залевский
| Б.Г.Ананьев Г.Д.Пирьовтың әдістер классификациясын
сынай отырып, психологиялық зерттеу әдістерінің жүйесін былай топтастырады: 1) ұйымдастыру; 2) эмпирикалық; 3) мәліметтерді өңдеу; 4) интерпретациялық. 1.Ұйымдастыру әдістері - салыстырмалы, кешендік лонгитюд 2.Эмпирикалық әдістер- обсервациялық әдістер (бақылау және өзін-өзі бақылау), эксперимент (лабораториялық, далалық, табиғи және т.б.) психодиагностикалық әдіс, іс-әрекет нәтижелерін талдау (праксиометрлік әдістер), модельдеу және биографиялық әдістер жатады. 3.Мәліметтерді өңдеу әдістері-математикалық- статистикалық талдау және сапалық сипаттау. 4.Интерпретациялық әдістер-генетикалық (филогенетикалық, онтогенетикалық) және құрылымдық әдістер (классификациялық, типтік және т.б.) . М.С.Роговин мен Г.В.Залевский еңбектерінде жоғарыда аталған зерттеулерді қарастыра отырып, өздерінің жүйесін ұсынады. Бұл авторлардың көзқарастары бойынша әдіс – бұл таным үрдісі кезінде объект пен субъект арасындағы қатынастардың көрінісі. Олар негізгі психологиялық әдістерді алты топқа бөлді: 1.Герменевтивті-ой операциялары мен әдістер бөлінбеуі; 2.Биографиялық-психиканың таным объектісінде тұтастығы; 3.Бақылау-таным объектісі мен субъект дифференциациясы; 4.Өзіндік клиникалық – сырттай бақылаудан ішкі механизмге ауысуы; 5.Өзіндік бақылау–дифференциация негізінде субъект объектіге ауысуы; 6.Эксперимент – таным үрдісі кезінде субъекті мен объектіні тану. Психологтар тек эмпирикалық психологиялық әдістердің жіктелуіне ғана тоқталды, ол үшін олар модельдерді герменевтивтік әдістер қатарына қосуға бейім болды. Модель – субъектінің объектіге және өзіне деген рефлексивті қатынасы, субъектінің рационалды қарама-қайшылығы. |