Развитие творческих способностей младших школьников на уроках изобразительного искусства
жүктеу/скачать 131.22 Kb.
|
Кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктеріМАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ Зерттеудің өзектілігі. Адамның шығармашылық қабілеттерін дамыту – қоғамның маңызды мәселелерінің бірі. Бұл мәселе соңғы онжылдықтарда елдегі әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге байланысты ерекше өзектілікке ие болды. Экономикалық жүйенің, жаңа нарықтық қатынастардың өзгеруімен байланысты қоғам өмірінде болып жатқан өзгерістер білім беру жүйесін тез өзгеретін, серпінді әлем жағдайында мәселелерді шығармашылықпен шешуге қабілетті жас ұрпақты дайындауға бағыттайды. Осыған орай, қазіргі таңда мұғалімдердің назары оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың тиімді жолдарын іздестіру және жүзеге асыруға аударылуда. Білім беруді реформалау Республикалық заңда көрсетілген. «Қазақстан Республикасының білім беру туралы» 48-бапта мұғалімдер оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға міндетті деп көрсетілген. Білім беру мазмұнын жаңартудың іргелі принциптерінің бірі оның тұлғалық бағыттылығы болып табылады, ол оқушылардың субъективті тәжірибесіне, әрбір оқушының нақты қажеттіліктеріне сүйенуді білдіреді. Осыған байланысты студенттердің белсенді танымдық және шығармашылық іс-әрекетін ұйымдастыру, кіші жастағы оқушылардың шығармашылық тәжірибесін жинақтауға ықпал ету мәселесі туындады, онсыз өмір бойы білім берудің кейінгі кезеңдерінде тұлғаның өзін-өзі жүзеге асыруы тиімсіз болады. . Кіші оқушы, құбылыс ретінде, өзіндік көп өлшемді шығармашылық ашуға және шығармашылық өзін-өзі жүзеге асыруға қабілетті. Шынында да, дәл осы жаста шығармашылық қабілеттердің және соған байланысты психикалық процестердің дамуына сезімталдықтың ерекшеліктері көбірек сақталады. Шығармашылық қабілеттерді зерттеуді Г.Н., сияқты ғалымдар мен педагогтар жүргізді. Кудина, З.Н. Новлянская, Л.Е. Стрельцова, Н.Д. Тамарченко, Д.Б. Эльконин, А.М. Матюшкина, А.В. Запорожец, В.Н.Дружинин, Е.И. Игнатьев, К.К. Платонов, Дж.Рензуллижәнет.б. шығармашылықжекеадамныңсыртқыжәнеішкіәлемініңөзгеруінеәкелетінадамәрекетіретіндеД.Б. Богоявленская, Л.С. Выготский, В.С. Кузин, Я.А. Пономаревжәнебасқалар. Бейнелеуәрекетішығармашылыққабілеттердідамытудыңтиімдіқұралыболыптабылады. Әрбір өнер түрінің адамға әсер етудің өзіндік ерекше мүмкіндіктері бар, бірақ жеке әрекет ете отырып, ол әрқашан өзінің шығармашылық қабілеттерін толық дамыта алмайды, демек, жан-жақты, үйлесімді дамыған, шығармашыл тұлғаны тәрбиелейді. Сондықтан шығармашылық қабілеттерді дамыту үшін әр түрлі өнер түрлері мен көркемдік-эстетикалық іс-әрекеттің өзара байланысы ерекше маңызға ие. Сонымен педагогикалық тәжірибеде қарама-қайшылық бар: бейнелеу өнері сабақтарында кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту мүмкіндігі мен көркемдік және бейнелеу әрекетіне негізделген педагогикалық жұмыс мазмұнының жеткіліксіз дамуы. Н.Д. Тамарченко, Д.Б. Эльконин, А.М. Матюшкина, А.В. Запорожец, В.Н.Дружинин, Е.И. Игнатьев, К.К. Платонов, Дж.Рензулли және т.б. шығармашылық жеке адамның сыртқы және ішкі әлемінің өзгеруіне әкелетін адам әрекеті ретінде Д.Б. Богоявленская, Л.С. Выготский, В.С. Кузин, Я.А. Пономарев және басқалар. Бейнелеу әрекеті шығармашылық қабілеттерді дамытудың тиімді құралы болып табылады. Әрбір өнер түрінің адамға әсер етудің өзіндік ерекше мүмкіндіктері бар, бірақ жеке әрекет ете отырып, ол әрқашан өзінің шығармашылық қабілеттерін толық дамыта алмайды, демек, жан-жақты, үйлесімді дамыған, шығармашыл тұлғаны тәрбиелейді. Сондықтан шығармашылық қабілеттерді дамыту үшін әр түрлі өнер түрлері мен көркемдік-эстетикалық іс-әрекеттің өзара байланысы ерекше маңызға ие. Сонымен педагогикалық тәжірибеде қарама-қайшылық бар: бейнелеу өнері сабақтарында кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту мүмкіндігі мен көркемдік және бейнелеу әрекетіне негізделген педагогикалық жұмыс мазмұнының жеткіліксіз дамуы. Зерттеу мәселесі жоғарыдағы қайшылықтан туындайды: бейнелеу өнері сабақтарында бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қабілеттерінің табысты дамуын қалай қамтамасыз етуге болады? Мәселенің өзектілігі, сонымен қатар жоғарыдағы қайшылық біліктілік жұмысының тақырыбын анықтады: «Бейнелеу өнері сабақтарында кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту». Зерттеу мақсаты:кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған бейнелеу өнері сабақтарының кешенін теориялық негіздеу, әзірлеу және өткізу. Зерттеу объектісікіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту процесі болып табылады. Зерттеу пәнікіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған бейнелеу өнері сабақтарының кешені болып табылады. Бұл мақсатқа жету үшін мыналарды шешу қажет тапсырмалар: Зерттелетін әдебиеттерге сүйене отырып, зерттеу тақырыбы бойынша психологиялық-педагогикалық әдебиеттерге талдау жасау, ұғымды нақтылау «Шығармашылық дағдылар»; Кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін талдау; Кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуда бейнелеу өнері сабақтарының мүмкіндіктерін қарастыру; Эксперименттік-ізденіс жұмыстары барысында кіші жастағы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған бейнелеу өнері сабақтарының кешенін жасап, өткізу. Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізіәрекетте көрінетін және дамып келе жатқан адамның жеке психологиялық ерекшеліктері ретіндегі қабілеттер туралы психология ғылымының ережелері (В.Н.Дружинин, Е.И.Игнатьев, К.К.Платонов, С.Л.Рубинштейн, Б.М.Теплов және т.б.); шығармашылық тұлғаның сыртқы және ішкі әлемінің өзгеруіне әкелетін адам әрекеті ретінде (Д.Б.Богоявленская, Л.С. Выготский, В.С. Кузин, Я.А. Пономарев және т.б.); шығармашылық қабілеттер концепциясы Б.М. Теплова, Л.А. Венгер, теориялық ережелері С.А. Шмакова, Б.М. Неменский, В.А. Сухомлинский ойын мәдени құбылыс ретінде; теориялық ережелері Е.П. Торранс баланың шығармашылық қиялын және шығармашылық қабілеттерін дамытуға арналған. Зерттеудің теориялық және практикалық сипатының үйлесімі зерттеу әдістерін таңдауды анықтады: Теориялық зерттеу әдістері:құқықтық құжаттарды талдау, зерттеу мәселесі бойынша әдебиеттерге теориялық-әдістемелік және тұжырымдамалық-терминологиялық талдау жасау; Эмпирикалық зерттеу әдістері:бақылау, әңгімелесу, балалар шығармашылығының өнімдерін талдау, эксперименттік-ізденіс жұмыстарының нәтижелерін талдау және өңдеу. Эксперименттік-іздестіру жұмысының негізі:Екатеринбург қаласындағы жеке пәндерді тереңдетіп оқытатын №67 МАОУ орта мектебі, 3 «А» сыныбында 21 оқушы. Шығармашылық қабілеттерін дамыту бойынша эксперименттік-ізденіс жұмыстары үш кезеңде жүргізілді. Бірінші кезеңдекіші мектеп оқушыларының шығармашылық қабілеттерін дамыту мәселесі бойынша психологиялық-педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерге теориялық талдау жасалды; шығармашылық қабілеттердің құрылымдық құрамдас бөліктері анықталды, олардың даму деңгейлерінің сипаттамалары анықталды, кіші мектеп оқушыларының шығармашылық қабілеттерінің даму деңгейін анықтауға арналған диагностикалық құралдар әзірленді. Екінші кезеңдекіші мектеп оқушыларының шығармашылық қабілеттерін дамытудың бастапқы деңгейін анықтау мақсатында диагностика жүргізілді, бейнелеу өнері сабақтарының кешенінің мазмұны әзірленді, біз кіші мектеп оқушыларының бойында анықтаған шығармашылық қабілеттердің құрамдастарын дамытуға бағытталған әдістер мен тәсілдер анықталды, және әзірленген бейнелеу өнері сабақтарының кешені жүргізілді. Бітіру біліктілік жұмысының құрылымы мен көлемі.Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, 61 дереккөзден алынған әдебиеттер тізімінен, қосымшадан тұрады. жүктеу/скачать 131.22 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|