Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ


ЖОМАPТ  Атымтай жомаpт озы eсeпсыз бай бола тұpып, кун сайын быp мeзгыл  устынe eскы-ұскы киым



Pdf көрінісі
бет45/175
Дата25.05.2024
өлшемі3.36 Mb.
#501851
түріПрактикум
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   175
Қозоқ тили практикуми

ЖОМАPТ 
Атымтай жомаpт озы eсeпсыз бай бола тұpып, кун сайын быp мeзгыл 
устынe eскы-ұскы киым киып, отын кeсып, шоп тасып жұмыс кылады eкeн. 
Быp куны озыныy жакын, таныстаpы сұpады дeйды: 
— Жомаpт, Кұдай бepгeн дәулeтыyыз баp, ашка — тамак, жалаyашка — 
киым, уйсыздepгe — уй болдыyыз, сойтып тұpып оз басыyызды кeмшылыккe 
салып, жeтe алмаған жаpлыша отын кeсып, шоп тасығаныyыздыy мағынасы нe? 
— дeп. 
Жомаpт айтты дeйды: 
— Тоpт туpлы сeбeп баp. Әуeлгысы: әдeмы ат, асыл киым, аскан 
дәулeтты онe бойы әдeт eтсey коyылгe жeл кыpгызeды; сол жeлыккeн 
коyылмeн озымнeн тepeзeсы томeн бeйшаpалаpдан жиpeнып, коз салмай, кeм-
кeтыккe жәpдeм бepуды ұмытаpмын дeп коpкамын. Eкыншысы: баp бола тұpып 
мeн жұмыс кылсам, мұныy кeмшылык eмeс eкeнын былып, кeйынгылep әбыpeт 
алсын дeймын. Ушыншысы: кун сайын оз бeйнeтыммeн таyнан быp-акы пұлға 
нан сатып алып жeсeм дe бойыма сол тамак болып таpайды, eyбeкпeн табылған 
дәмныy 
тәттылыгы, 
сыyымдылыгы 
болады 
eкeн. 
Тоpтыншысы: 
кұдайтағаламныy бepгeн дәулeтын озымсынып, тиысты оpындаpына жаpатпай, 
кобысын озым ышып-жeп, озым тұтынсам, мал бepгeн иeсынe кунәлы 
болаpмын дeп коpкамын, — дeды. 
Ыбыpай Алтынсаpин 
99-жаттығу. Бepылгeн создepдeн жұpнак аpкылы туынды тубыp жасап, 
дәптepлepыye жазыyдаp.


62 
Әдeп, онep, жаз, оку, куз, октeм, сый, уйыp, ыс, жуз, тәлым, тәpбиe, ой, 
акыл. 
100-жаттығу. Создepдыy тубыpы мeн косымшалаpын дeфис аpкылы 
ажыpатып жазыyдаp. 
Улгы: айбын-ды-лык-тан, ... 
Айбындылыктан, 
әдылeттылыкты, 
шаpуашылыктаp, 
былгыштык, 
имандылык, сыйлағыш, кышыпeйылдылык, таpтыншак, ұpыншак. 
 
101-жаттығу. Мәтынды кошыpып, жалғаулаpдыy астын сызыyдаp жәнe 
жалғаудыy кай туpы eкeнын айтыyдаp. 
1. Онда досыyызбeн оyаша сойлeсыyыз, - дeды дe, Сағындык шығып 
кeтты. 2. Мактаныyкыpап кeткeнымды озым дe аyғаpдым. 3. Окымаған бала 
окыған балаға жолдас бола алмай ма? – дeп, жәбыpлeнгeнымды былдыpгым 
кeлып тұpдым да, бата алмадым. 4. Әуeлы туймeлepымe жаным ашып 
Шeгeнныy касына баpып eм. 5. «Мeн кeлeмын. Онep кeлeмын. Танымай 
коpшы». 6. – Коpлыкты Нұpғанымнан коpып тұpмын, - дeды.
102-жаттығу. Жакшадағы создepды казак тылындeгы нұскасын койып, 
комeктeс сeптыккe койып жаз. 
1) Салатты (вилка) жeйды.
2) Сутты (стакан), шайды (пиала) ышeды.
3) Нанды (нож) кeсeды.
4) Ботканы (ложка) жeйды.
5) Алыс жолға (самолeт, поeзд, машина) жуpeды.
6) Хатты (почта) жыбepeды 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   175




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет