«Самұрық-Энерго» АҚ басшылығының 2015 жылдың қорытындысы бойынша қызмет нәтижелері туралы есебі

1. 
   Топқа сипаттама
   

2008 жылғы 3 қарашада «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» АҚ мен «Қазына» орнықты даму холдингі» АҚ-ны біріктіру арқылы жүргізілген қайта ұйымдастыру нәтижесінде Қоғамның акционері «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» АҚ құқықтық мұрагері болып табылатын «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ болды.

Қазіргі уақытта Қоғам энергиямен қамтамасыз етудің өте тиімді жүйесін қалыптастыратын халықаралық энергия балансына табысты біріктірілген, сондай-ақ Қазақстанның барлық салаларының орнықты дамуын қамтамасыз ететін көп салалы ірі энергия холдингі болып табылады.

Топ қызметінің негізгі түрлері электр энергиясын, көмір негізінде жылу энергиясы мен ыстық суды, көмірсутектерді және су ресурстарын өндіру және оны халық пен өнеркәсіптік кәсіпорындарға сату, электр энергиясын тасымалдау және электрді желілерге техникалық тарату, су электр станциялары мен жылу электр станцияларын салу, сондай-ақ су электр станцияларының мүліктік кешендерін жалдау, көмір өндіру болып табылады.

Қоғам активтерінің құрамында қуат өндіретін ірі компаниялар бар, олардың құрамында Екібастұз 1-ші МАЭС және 2-ші МАЭС сияқты ұлттық маңызы бар станциялар, сондай-ақ Алматы өңірінде және Ақтөбе қаласында жылу және электр энергиясын өндіретін станциялар бар; Ертіс СЭС каскадына кіретін республиканың негізгі су электр станциялары, сондай-ақ мемлекеттің оңтүстік өңірлерінің СЭС-тері (Шардара СЭС және Мойнақ СЭС) ұсынылды. Сондай-ақ Қоғам активтерінің құрамында өңірлік тарату желілері мен Алматы өңірінің, Маңғыстау, Шығыс Қазақстан облыстарының тарату компаниялары және Қазақстандағы ең ірі көмір өндіретін кәсіпорын «Богатырь Көмір» ЖШС бар. Кәсіпорын Топтың және Қазақстанда да, Ресей Федерациясында да орналасқан үшінші жақтардың қуат өндіретін объектілеріне көмір жеткізеді.

Қоғам қызметінің негізгі қаржы-экономикалық көрсеткіштерін болжамдау Қоғамның акционері – «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ жолдайтын макроэкономикалық көрсеткіштерде негізделеді. Қоғамның 2016-2020 жылдарға арналған бекітілген Даму жоспары макроэкономикалық көрсеткіштерді – АҚШ долларының есептік бағамының 360 теңге мөлшерінде өзгеруін есепке ала отырып, Үкімет 2016 жылғы 3 ақпанда (№ 6 хаттама) қабылдаған Мемлекеттің 2016-2020 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық дамудың нақтыланған болжамына сәйкес инфляцияның 6-8% индексін есере отырып қалыптастырылды.

Топтың еншілес компанияларының және табиғи монополияның субъектілері мен бәсекелес нарықта үстем жағдайға ие субъектілері болып табылатын бірлескен кәсіпорындардың операциялық қызметі «Электр энергетикасы туралы», «Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы», «Бәсекелестік туралы» Қазақстан Республикасының заңдарымен және 2016ж. қаңтар айынан бастап қайта күшіне енген «Кәсіпкерлік қызмет туралы» ҚР Кодексімен реттеледі.

Энергетикалық компаниялар қызметінің түрлеріне тәуелді тарифтік реттеу ҚР Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетінің (бұдан әрі - МТР БҚК) немесе салалық министрліктің – Энергетика министрлігінің (бұдан әрі - ЭМ) құзыретіне жатады.

Энергия өндіретін ұйымдар (ЭӨҰ) үшін электр энергиясына белгіленген тарифтер 2016-2018жж. аралығына арналған 2015ж. 27 ақпандағы «Энергия өндіретін ұйымдар тобы үшін электр энергиясына шекті тарифтерді бекіту туралы» Энергетика министрінің бұйрығымен бекітілді. Энергия өндіретін ұйымдар (КЕГОК және АЭК) үшін электр энергиясын жеткізу мен таратуға, жылу энергиясын өндіруге (ЭТҰ) және энергиямен қамтамасыз етуге (ЭҮК) арналған тарифтерді МТР БҚК реттейді. МТР БҚК реттеу мен бақылауды заңнамалық және нормативтік-құқықтық актілерге қатаң сәйкестікте жүзеге асырады.

Тарифтер бойынша шешімдер елеулі дәрежеде әлеуметтік және саяси мәселелердің әсеріне ұшырады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің экономикалық, әлеуметтік және өзге де саясаткерлері Топтың операциялық қызметіне елеулі ықпал ете алады. 

Қоғам қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:

• 
  Электр энергиясын өндіру;
  
• 
  Жылу энергиясын өндіру;
  
• 
  Электр энергиясын жеткізу және бөлу;
  
• 
  Электр энергиясын іске асыру;
  
• 
  Энергетикалық көмірді өндіру;
  

- «2-ші МАЭС» АҚ және «1-ші МАЭС» ЖШС бойынша ҚР нарығында электр энергиясын сатуының төмендеуіне байланысты;

- «Шардара СЭС» АҚ бойынша Сырдария өзені мен Шардара су қоймасында судың аз болуына байланысты;

- 53%-ға (немесе 1 345 кВтсағ) ЖМАЭС бойынша 2015 жылғы мамыр айында активті сатумен байланысты.

Сонымен қатар, 2015 жылғы тамыз айында өндіру көлемі 79,2 млн.кВтсағ құрайтын «Бірінші жел электр станциясы» ЖШС пайдалануға енгізілді.

2015 жылғы электр энергиясын өндіру көлемдерінің 8 %-ға (немесе 648 мыңГкал) төмендеуі сыртқы ауаның климатологиялық температурамен салыстырғанда жоғары температураға байланысты жылыту жүктемесінің төмендеуімен байланысты.

Электр энергиясын жеткізу көлемдерінің 2%-ға (немесе 230,5 млн.кВтсағ) және энергиямен қамтамасыз ететін компаниялардың электр энергиясын сату көлемдерінің 2%-ға (немесе 191,4 млн.кВтсағ) 2014 жылғы фактіге қарағанда төмендеуі жылы ауа райына байланысты.

Көмірді сату көлемдерінің 11%-ға (немес 4,2 млн.тонна) төмендеуі РФ, «1-ші МАЭС» және «2-ші МАЭС» АҚ тұтынушылар сұрауының төмендеуімен байланысты.

2016-2017 жылдарға арналған Даму жоспарында болжанатын электр энергиясы өндірісінің көлемі 2015 жылдың фактісіне қатысты оң динамиканы көрсетеді. 2016 жылы электр энергиясы өндірісі көлемдерінің 941 млн.кВтсағ-қа ұлғаюы негізінде «Екібастұз 2-ші МАЭС» АҚ мен «Екібастұз 1-ші МАЭС» ЖШС есебінен жоспарлануда.

2016-2017 жылдарға арналған жоспардағы жылу энергиясын өндіру көлемдері 2015 жылғы фактілерге қарғанда «Алматы электр станциялары» АҚ-ның жылу энергиясын өндіру көлемдерін ұлғайту есебінен 6-15%-ға өсуімен болжанады.

2016 жылы электр энергиясын жеткізу және бөлу көлемдерінің өсуі бойынша «АЖК» АҚ мен «ШҚ АЭК» АҚ-ның тұтынушылары өтінімдерінің өсу есебінен күтілуде.

2016 жылғы болжамдағы көмірді сату көлемі 1,4 млн. тоннаға немесе 4 %-ға төменделуде, бұл РФ мен ҚР-дың негізгі тұтынушылардың көмірді тұтынудың төмендеуімен байланысты 2015 жылға қарағанда төмен.

2017 жылға арналған болжамда көмірді сату көлемдері 2016 жылға қарағанда 10 %-ға немесе 3,2 млн. тоннаға ұлғаюда. 2015-2016 жылдарға арналған көмірді өндіру және сату көлемдері ҚР мен РФ-та электр энергияны өндірудің болжамды көлемдерін ескере отырып қарастырылды.

2015 жылы Қоғам қызметінде төмендегі елеулі оқиғалар және бизнестегі өзгерістер болды.