Қанның ұюы (гемостаз, коагуляция) – қан сұйық түрінен қоймалжың ұйынды – тромбқа ауысатын биологиялық және биохимиялық үрдіс. Тромб тамырды тығындап, қан кетуді тоқтатады

Қанның ұюы (гемостаз, коагуляция) – қан сұйық түрінен қоймалжың ұйынды – тромбқа ауысатын биологиялық және биохимиялық үрдіс. Тромб тамырды тығындап, қан кетуді тоқтатады.

• Қанның ұю кезеңдері:
• Алғашқы кезеңі (тамырлық-тромбоциттік гемостаз)
• Коагуляциялық гемостаз.
• Соңғы кезеңі (ретракция, фибринолиз)

Қанның ұюында плазмалық және тромбоциттік факторлар қатысады. Тромбоциттік факторлар 13. Ең белсенділері ф3, ф6.

Қан ұюының плазмалық факторлары

• I - Фибриноген
• II - Протромбин
• III – Ұлпалық фактор
• IV - Са2+
• V, VI - Ас-глобулин, проакцелерин
• VII - Проконвертин
• VIII - Антигемофилдік глобулин А
• IX – Кристмас факторы, Антигемофилдік глобулин В

• X - Стюарта-Проуэра факторы
• XI – Тромбопластиннің плазмадағы негізі
• XII – Хагемана факторы
• XIII – фибрин тұрақтандырушы фактор, фибриназа, плазмалық трансглутаминаза, фибринолигаза
• XIV - Белок С (Флетчер)
• XV – Фиджеральд Фложе

Тамырлық-тромбоциттік гемостаз

• Тамырлардың рефлекстік тарылуы.
• Тромбоциттердің жарақаттанған жерге жабысуы (адгезиясы).
• Тромбоциттердің қайтымды агрегациясы.
• Тромбоциттердің тұрақты агрегациясы.
• Тромбоциттік тромбтың нығыздалуы (ретракциясы).

Коагуляциялық гемостаз

• Тромбоциттер мен эритроциттердің бұзылуы

• Сыртқы (ұлпалық)

• Ұлпалық тромбопластин (фосфолипидтер)

• Тамырдың зақымдалуы

• Ішкі (қандық)

• Тромбоциттік және эритроциттік тромбопластин

• Ұлпалық протромбиназа

• Қандық протромбиназа

• Протромбин

• Тромбин

• I кезең

• III кезең

• Фибриноген

• Фибрин мономер

• Фибрин полимер (фибрин «S»)

• Ақырғы фибрин (фибрин «I»)

• VII+Ca2+ V X

• XII+XI IX+VIII+ Ca2++ф3 X+V+ Ca2++ф3

• X V Ca2+

• Ca2+

• II кезең

• Қандық, ұлпалық белсендірушілер

• Плазминогеннің белсендірушілері: урокиназа, трипсин, калликреин-кининжүйесі, сілтілік және қышқылдық фосфатаза.