Қыстырма сөздердің мағынасына қарай түрлері
1.Сөйлемдегі ойды қуаттау, растау, сендіру үшін қолданылатын сөздер: әрине, әлбетте, рас, сөз жоқ, дау жоқ, жасыратыны жоқ, шынын айту керек, өзіңізге белгілі, шынында, расында т. б.
2.Сөйлемдегі ойға жорамал, болжал жасау, себеп, деректер іздестіру тұрғысында айтылатын сөздер: сірә, мүмкін, шамасы, асылы, тегі, меніңше, біздіңше, байқаймын, дәу де болса, кім білсін, менің байқауымша, оның айтуына қарағанда, неліктен екені белгісіз, оның пікірі бойынша т. б.
3. Алдыңғы айтылған ойларға қорытынды жасау, сүйену, кейінгі оймен байланыстыру үшін жұмсалатын қыстырма сөздер: қысқасы, сөйтіп, демек, қойшы, сонымен, ақырында, әйтеуір, мысалы, мәселен, ендеше, сайып келгенде, жалпы алғанда, қорыта келгенде т. б.
4.Көңіл-күйіне, сезімге орай айтылатын қыстырма сөздер: амал қанша, несін айтасың, абырой бергенде, ісің сәтті түсіп, бақытымызға, бәсе, айтпақшы т.б.
5.Айтылған ойдың дәлелін, себебін санап көрсететін қыстырма сөздер: біріншіден, екіншіден, үшіншіден, бір жағынан, екінші жағынан т.т.
1-тапсырма. Қазақтың мәдени мұралары туралы мәтінді оқып, ауызша аударма жасаңыз.
Адамзаттың ғасырлар бойы жинақтаған мәдени нұсқалары, ұлағаттары сөздері мен көркем туындары ұрпақтан-ұрпаққа, атадан балаға мирас ретінде жетіп отырған. Халық зердесіндегі даналық пен данышпандықты көрсететін мұндай өмірлік тарту атамұра деп аталады.
Атамұра көп салалы болып келеді. Қазақ халқының дәстүрлі киім кешегінен бастап, үй жиһаздары, ата кәсіп құрал-саймандары, тарихи ескерткіштер бәрі де мұра болып саналады. Біз өміріміздің мәдени-рухани шежіресін атамұра арқылы танып білеміз. Адамгершілікке деген тазалық пен жинақылықты үйретіп, өзіңді және өмірді тануға деген құштарлықты оятуда бабалардан қалған мирастың орны ерекше. Сол себепті де әр ұрпақ өз халқының ұлттық құндылықтарын әрдайым құрметтеп, өнеге тұтады.
Достарыңызбен бөлісу: |
