Дауысты дыбыстардыӊ топтастырылуы
Жақтыӊ қатысына қарай
|
Ашық
|
Жартылай ашық
|
Қысаӊ
|
Тілдіӊ қатысына қарай
|
Жуан
|
а
|
|
о
|
ұ
|
у
|
ы
|
|
Жіӊішке
|
ә
|
е
|
ө
|
ү
|
|
і
|
и
|
Ерінніӊ қатысына қарай
|
Езулік
|
Еріндік
|
Езулік
|
21.Дауысты дыбыстардың айтылуы мен жазылуындағы ерекшеліктер
Дауысты фонемаларға тән басты ерекшелік‚ белгі-қасиеттердің‚ олардың фонемалық мәнінің айқын да тұрақты көрінетін орны – бір буынды түбір‚ сондай-ақ көп буынды сөздің бас (бірінші) буыны. Бас буындағы әріптер ылғи да өзі таңбалайтын фонемаларға сәйкес келіп‚ өз қызметінде тұрады. Сөздің екінші буынынан бастап олардың фонемалық күші әлсірей береді. Мұның өзі екінші буыннан бастап кейбір фонемалардың таңбаларын алмастырып жазуға жол береді. Мәселен: өлең (дұрысы өлөң)‚ өнер (өнөр)‚ өте (өтө)‚ үлкен (үлкөн)‚ оқы (оқұ)‚ осы (осұ)‚ үкі (үкү)‚ үсі (үсү)‚ кітап (кітәп)‚ мұғалім (мұғалым). Мұндай сөздерді жазылуынша айту ерсі болғанмен‚ мағынасын түсінуге көп кедергі бола алмайды. Дұрысы‚ әрине‚ фонемалардың өздерін жазу болмақ. Дауыстылардың әрқайсысының айтылу‚ жазылуын зерделеп алудың маңызы зор.
1. А фонемасы – азды-көпті ерекшеліктермен тіл-тілдің бәрінде дерлік кездесетін көнеден келе жатқан фонемалардың бірі. Жазудағы таңбасы – а.
Достарыңызбен бөлісу: |
