Аллаһын елчиси

СИЈАСәТ Вә МҮГәДДәСЛИК

Бу сөз пејғәмбәр јолунун давамчылары, руһанијјәт һаггында да дејилир ки, руһаниләрин сијаси ишә мүдахиләси онларын мүгәддәслији илә бир араја сығмыр. Руһаниләрин сијасәт мејданына ҝәлиши онларын мүгәддәслијини сөнүкдүрүр, е’тибарларыны азалдыр. Чүнки пејғәмбәрләр вә руһаниләр мүгәддәслик ҹарчысыдырлар. Сијаси долашыглар онлара зәрбә вурур. Бу һәдәфин тә’мининдә онларын һифзи даһа да өнмәлдир. Башга сөзлә, пејғәмбәр вә руһаниләрин сөзүнү кәсәрли едән онларын паклығыдыр. Онлар бу үстүнлүјү итирирләрсә, ҹәмијјәтин саир тәбәгәләри кими е’тибардан дүшәрләр.

Јухарыда дејиләнләр бир чох хејирхаһлар вә бә’зи зијалылар, еләҹә дә дүшмәнләр тәрәфиндәндир. Һәтта бә’зи зијалылар билдирирләр ки, әҝәр зијалы өз сөзүнү тә’сирли ҝөрмәк, ҹәмијјәтин һәјатында иштирак етмәк истәјирсә, сијасәтдән узаг олмалыдыр. Ҝуја сијасәтдән бир кәнарда мәдәнијјәтлә мәшғул олмаг шәхсијјәти горујур. Сијасәтдән горунмагла сөзүн нүфузу гијмәтләнир. Бу һалда онлар да ҹәмијјәтә һаким олурлар. Бә’зиләри јазыр ки, зијалылар таҹсыз һакимләрдир вә онларын таҹсыз олмасы сөзләринин нүфузуна сәбәб олур.

МҮГәДДәС СИЈАСәТ

Бәли, сијасәт гејд едилән хүсусијјәтләрлә јанашы олмалыдыр. Әслиндә дини мүгәддәслик өзү о заман дәјәрли олур ки, иҹтимаи вә сијаси дәјәрләри әһатә етсин. сәһв дүшүнҹә тәрзи шүбһәләр доғурур ки, иҹтимаи мәс’улијјәтләр мүгәддәсликлә бир араја сығмаз, мүгәддәс шәхс сијасәтә гатышмагла паклығыны әлдән верәр. Бурада мүгәддәсликлә тәркидүнјалыг (инзива) гатышдырылыр. Һансы ки, бир кәнара чәкилиб, тәркидүнјалыға гатылмаг Аллаһ тәрәфиндә бәјәнилмир. Она ҝөрә дә белә бир мөвге әсассыздыр. Бу руһијјә башгасыны дөјүш мејданына өтүрүб, бир кәнарда тамашаја дајанмагдыр.

БәНИ-ИСРАИЛ МәДәНИЈЈәТИ

Илаһи вәһјә бу мүнасибәт Бәни-исраил руһијјәси вә мәдәнијјәтиндән гајнагланыр. Онлар өз илаһи рәһбәрләри Муса (ә) дедиләр: Сән өз Аллаһынла бирҝә фир’онларла дөјүшә ҝет, биз тамаша едирик. Онлара галиб ҝәлсәниз, сизә әһсән дејәҹәјик. («Маидә» 24). Илаһи вәһј инсанлары мә’сум билир. Пејғәмбәрләр вә онларын вариси олан руһаниләр дә өзләринә вәһјә әсасән өһдәлик ҝөтүрмүшләр. Вәһј гаршысында ҝушәнишинлик мүгәддәслик дејил. Дини сијасәтдә һеч бир чиркинлик јохдур. Һәзрәт Пејғәмбәрин (с), имам әлинин (ә) сијаси рәһбәрилјиндә бир гүсур олсајды, мә’сум инсанлар бу ишә гошулмаздылар. Белә бир сијасәт чиркинлик јох, ифтихардыр. Бундан да бөјүк бир ифтихар ола биләрми ки, инсан мүһүм сијаси мә’сулијјәтләри гәбул етмәклә халг үчүн јарысын, халгын һәјатынын илаһилијиндә, инкишафында бир рол ојнасын?! Ујғун бахыш сијасәти чиркин билмәкдә јанылдығы кими, мүгәддәслији дә тәркидүнјалыг кими гәбул етмәклә јанылыр. Бу ики фикирин һеч бири дини маарифлә ујғун дејил. Дини сијасәт намаз, һәҹҹ, ҹәһад кими мүгәддәсдир. Гәзавәт оруҹ вә е’тикаф кими, мүһакимә, мәсҹид вә мә’буд кими мүгәддәсдир. Тахтда отуруб, нәфси боғараг халга јанмаг бир һүнәрдир. Бир дәрәнин дибиндән мүгәддәслик шүары сөјләмәк исә мөвһуматдыр!

ИКИ СИЈАСәТИН ФәРГИ

Она ҝөрә дә пејғәмбәрләрин сијасәти диҝәр сијасәтләрдән көклү сурәтдә фәргләнир. Пејғәмбәрлә һакимијјәтә ҝәләркән инсани вә илаһи дәјәрләри ҝөрмәзлијә вурмур, гејри-сағлам үсуллардан фајдаланмырлар. Һакимијјәти горумаг хатиринә мә’нәви дәјәрләр тапдаланмыр. Онларын мәгсәди дәјәрләри горумагдыр вә сијасәт дә бу мәгсәдә хидмәт едир. Сијасәт өзү бир мәгсәд дејил вә онун наминә дәјәрләрә ҝөз јумулмур. Ики сијасәтин мүһүм фәрги будур.

ДИНИ ИСТИБДАД

Гәрб зијалыларынын гәләминдән чыхмыш диҝәр бир шүбһә будур ки, сијаси гурум мүтәхәссисләрә мөһтаҹдыр. Һансы ки, илаһи сијаси гурум фәрдин гәрарына әсасланыр. Елә буна ҝөрә дә фәрди гәрар истибдад кими тәнгид едилир. Бу бахыш бу ҝүнкү дүнјанын гәбул етдији демократија вә халгын иштиракы илә ујғунсузлуг тәшкил едир. Һазырки мүтәрәгги дүнја халгын өз мүгәддәратыны тә’јин етмәсини демократијанын бөјүк уғурларындан һесаб едир. Бу үсул бәшәр мәдәнијјәти вә инсанын азадлыг истәкләри илә там ујғундур. Илаһи низам исә бу өлчүләрә сығышмыр вә онун ҝәләҹәји хош тәәссүрат јаратмыр. Чүнки онун нәтиҹәси бир фәрдин истибадады вә һәмин дини истибдаддыр.

ИСТИБДАДЫН БАШЛАНҒЫҸЫ

Бу фикрин гаршысында е’тираз етмәк олар ки, истибдад фәрдин гәрарындан доғмур. О, халгын истәкләринә диггәтсизликдән јараныр. Истибдад нәфс истәкләриндән, бир шәхс вә ја о шәхсин әтрафынын мәнафеләриндән доғур. Чыхарылмыш гәрар халгын исәткләрини ифадә едирсә о дүзҝүн гәрардыр – фәрги јохдур ки, ујғун гәрары бир фәрд вә ја ҹәмијјәт чыхармышдыр. Сон гәрары ләјигли бир шәхсин өһдәсинә гојан илаһи гурулуш шәхси истәкләрин ифадәси ола билмәз. Хәта вә ҝүнаһдан узаг олан пејғәмбәр вә имамлар гәрар чыхараркән һеч вахт өз нәфси истәкләринә әсасланмамышлар.

Бу да вар ки, дини сијасәтчиләр фәзиләтли вә мә’нәвијјатлы олур, өз дөврләринин мәсәләләри илә там таныш олурлар. Һәмин аҝаһлыгла ҹәмијјәтин зиддинә гәрар чыхарылмасы мүмкүн дејил.

Буну да гејд етмәклијик ки, дини рәһбәрләрин дә мүдиријјәти мүхтәлиф саһәләр үзрә мүтәхәссисләрин рә’јинә ујғун һәјата кечирилир.

Пејғәмбәр вә имам вариси олан вәлијје-фәгиһ (рәһбәр) үчүн әсаслы хүсусијјәтләр мүәјјәндир. Онун ән әсас хүсусијјәти әдаләтдир. Әдаләт нәфс истәкләринә гаршы бир манеәдир. Диҝрә бир хүсусијјәт мүдриклик вә мүдиријјәтдир. Бу да фәрди гәрары истибдад рәнҝиндән горујур. Башга бир хүсусијјәт мүтәхәссисләрлә мүшавирәдир вә бу мүшавирә истибдад үчүн бүтүн гапылары бағлајыр. Сијаси мүдиријјәтдә мәркәзләшмиш гәрара ҝәлмәдән әлавә үстүн хүсусијјәти одур ки, салеһ фәрд (рәһбәр) мүтәхәссисләрин рә’ји әсасында халгын хејри үчүн өз нәзәрини билдирир. Әҝәр фәрд әдаләт мәһвәриндән чыхыб, зәррәҹә бир сәһв бурахарса, онун гәрары е’тибарсыз олар вә һәмин фәрд рәһбәрлик мәгамындан узаглашдырылар.

Илаһи һөкумәтдә нәинки истибдадлыг јохдур, әксинә мүһүм мүсбәт хүсусијјәтләрдән бири будур ки, мүдиријјәтин бариз әламәти олан ҝүҹ мәркәзләшмәси бу һөкумәтдир. Мүтәхәссисләрә әсасланараг гәрарчыхарманын мәркәзләшмәси вә аҝаһ, лајиг бир фәрдин мүдиријјәти парчаланманын гаршысыны алыр. Шура (ҹәм) шәкилдә мүдиријјәт ән мүвәффәгијјәтсиз рәһбәрлик үсулудур. Әлбәттә ки, мүтәхәссисләрлә мәсләһәтләшмә чох јахшы ишдир вә тәрәгијјә сәбәб олар. Буна ҝөрә дә илаһи һөкумәт мөвзусу әтрафында јарадылан шүбһәләр фајдасыздыр вә бу гурулуш танымамагдан јараныр. Бу мүһүм мәс’улијјәт шүбһәсиз ки, илаһи пејғәмбәрләрин һәдәфләриндәндир.

жүктеу/скачать 0.7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: