Клиникалык, керiнici жэне диагностикасы
Наукастын шагымдары алуан турлi жэне эркашанда онын жагдайынын
Ауырлыгынкорсетпейдi. Шагымдарынтындагандадене кызуынын,жогарылауына,
Онын тэулiк бойы озгеруiне, калтырауга, онын узактыгына, кайталануына ерек-
Ше назар аудару кажет. Наукастын, озiн калай сезiнетiнiн, тэбеттiн болуына жэне
Психикалык жагдайын (эйфория, апатия) аныктау керек.
Сырткы керiнiciн караганда, шаршагандык, кейде наукастын енжар
Козкарасы озiне назар аудартады. Аурудын басында жиi бетi гипермияланган,
Урттары жалындайды, бiрак бiрнеше кун откеннен кейiн бетi бозгылттанады,
Acipece калтырау кезiнде. Узакка созылган жагдайда, урттардын
Кабысынкылыты, кез алмаларынын шунiреюi косылады (шунiрейген кездер).
Жедел сепсис кезiнде кобiне склералардын, содан сон терiнiн жэне козге
Корiнетiн шырышты кабыктардын иктериялыты пайда болады. Tepi кургак,
Кейде жабыскак термен капталады. Катты калтыраудан кейiнri пайда бола-
Тын куйылмалы тер колемдi болуы мумкiн: наукастар кунi бойына бiрнеше
Рет киiм ауыстыруга мажбур болады. Бiркатар жагдайларда бiлектiн жэне
Балтырдын iшкi бетiнiн, терiciнен петехиалды, кейде дак жэне жолактар
Турiндегi кан куйылуларды аныктауга болады.
Сепсис кезiнде айтарлыктай жиi ерiндердегi герпестiн белгiлерi, ауыз
Куысындагы шырышты кабыктардан канагыштыктын жогарылауы пайда бо-
Лады. Кездердiн конъюнктиваларында нуктелi кан куйылулар болуы мумкiн.
Eрiндер эдеттегiдей бозгылт, узакка созылган жагдайда – кокшiл туске бояла-
Ды. Сепсистiн ауыр жагдайларында тыныс алу киындайды: мурын канаттары
Урленедi, мойын булшык еттерi кернеуленедi.
Кейде терiде устi гиперемияланган тыгызданулар (инфильтраттар) пайда
Болады, бул септикопиемия кезiндегi ipiндi инфекциянын метастаздарынын
Пайда болуынан куаландырады. Терiнiн басылган жерлерiнде (cеriзк0з,
Жауырын, омыртканын кылканды осiндiлерiнiн, шонданай суйектерiнiн
Темпешiктерiнix аймаfы) айкын гиперемия, терiнix бозгылттануы немесе не-
Крозы аныкталады – бул сепсиспен ауырган наукастарда оте ерте пайда бола-
Тын, басталып немесе дамып жаткан ойылулардын белгici.
Дене кызуынын жогарылауы, сепсистiн туракты симптомына жатады.
Аурудын басында немесе онын кызган кезенiнде температуралык реакциянын
Уш типi болады: 1) ремиттирлеушi кызба, танертенгiлiк жэне кешкiлiк дене
Кызуынын айырмашылыгы 2-3 градус; бул септикопиемия кезiнде байкалады
(сепсис метастаздармен); 2) туракты кызба, дене кызуы унемi жогары бо-
Лып, танертенгiлiк жэне кешкiлiк дене кызуынын айырмашылыты 0,5 градус
(сирек 1 градус); септицемия кезiнде кездеседi; 3) септикопиемия кезiндегі сепсис
Емі
Сепсистің емі этиотропты және патогенетикалық бағытта болуы керек.
Сепсис кезінде біріншілік іріңді ошак (кіру кақпасы) тек қана козғаушы
Емес, қуаттаушы рольді де ойнайды. Іріңді ошақтардың (абсцестердің,
Флегмоналардың, іріңді жаралардың) хирургиялық емі оларды хирургиялык
Өңдеумен қорытындыланады: тіршігін жойған тіндерді мұқият алып тастау,
Іріңді ісінулерді және калталарды ашу, адекватты дренаждау.
Антибиотикотерапияның ерекшеліктері:
• препараттын максималды мөлшерін пайдалану; цефалоспориндердің
III-IV-ші ұрпағын, жартылай синтетикалық аминогликозидтерді,
Фторхинолондарды, карбопенемдерді тағайындайды; іріңді ошақтың
Бөліністерін, қанды бактериологиялық зерттеу нәтижелері бойынша ан-
Тибиотикотерапияны коррекциялау міндетті;
102. Сепсистің жалпы симптомдары. Сепсиситің жергілікті симптомдары.Сепсиспен ауыратын науқастардағы жаралы процестердің жүру ерекшеліктері. Клиникалық тәжірибеде сепсистің алдын алуы.
Сепсистің тұрақты симптомына қалтырау жатады. Ол қабыну ошағынан
Кантамыр арнасына микроорганизмдердің немесе олардың токсиндерінің
Көлемді бөлінуіне сәйкес келеді. Қалтыраудың кезеңділігі әртүрлі болады:
Ол күнделікті, күніне бірнеше рет немесе бірнеше күннен кейін кайталануы
Мүмкін. Қалтыраудан кейін дене қызуының едәуір жоғарылауы байқалады.
Сепсистін өте тұрақты симптомы – көлемді кұйылмалы тер.
Сепсис кезінде жүрек бұлшык етінің (уытты миокардит) интоксикация-
Сы салдарынан наукаста өте ерте тамыр соғысының жиілеуі пайда болады,
Аурудың даму барысында тамыр соғысының толымдылығы азаяды, тахикар-
Дия өршіп, минутына 120-140 ретке жетеді. Айкын тахикардия дене қызуы
Қалыптыға немесе субфебрилдіге дейін төмендегеннің өзінде қалып қояды.
АҚ және ОВҚ төмендейді, әсіресе септикалық шокта, сепсистің асқынған
Ағымы кезінде күрт төмендейді.
Жүрек шекарасы ұлғайған, тондарының тұйықталуы және ыдырауы, жүрек
Ұшы түрткісінің әлсіреуі, систолалық шу тән. Жүрек шулары уакытша си-
Пат алып, науқастың сауығуымен жойылып кетеді. Жаралы эндокардиттің
Косылуы кезінде шу тұракты болады.
Септикопиемия кезінде өкпелерде іріңді инфекцияның метастаздарымен
Өкпенің абсцесі немесе гангренасының тез түзілуі кездеседі, көбінесе диф-
Фузды бронхит және гипостатикалық (өкпелердің желдетілуінің бұзылуы
Салдарынан) пневмония қосылады. Наукастарды тексерген кезде әдетте,
Тыныс алудың жиілеуін (минутына 30-50ретке дейін), аз мөлшердегі шы-
Рышты немесе шырышты-іріңді қақырықты жөтел, ал абсцестелуші пнев-
Мония кезінде – көлемді қақырықпен байқалады. Перкуссияда өкпе үстінен
Перкуторлы дыбыстың қысқаруын, аускультацияда – тыныстың әлсіреуін,
Пневмониялык ошактардың дамуына сәйкес крепитацияның және ұсақ
Көпіршікті ылғалды сырылдардың пайда болуын анықтайды.
Сепсиспен ауыратын науқастар ұйқысыздыкпен зардап шегеді, өзінің
Жағдайына селқос қарайды, немқұрайды және басылып қалу, кейде эйфория-
Ны байқайды. Дене қызуының жоғарылауында, қалтырау кезінде, мазасыздык,
Қозу, сандырақ пайда болады. Кейде естің есеңгіреуі, жедел психоз пайда бо-
Лады.
Асқазан-ішек жолдарын зерттеу кезінде тәбеттің жоғалуы, жүрек айну,
Кекіру, кейде ахилияның дамуымен, ұйқы безі қызметінің төмендеуімен,
Энтериттің немесе колиттің дамуымен байланысты әлсіретуші диарея
Анықталады. Қанды құсық немесе қоныр түсті нәжіспен көрінетін асқазан-
Ішек жолдарынан қан кету болуы мүмкін.
Тілі құрғақ, қоңыр немесе сұр түсті жабындымен қапталған, кейде таңқурай
Түстес, бірқатар жағдайларда қызылиектен қан ағады. Ұзаққа созылған ауру
Кезінде тілдің жиектерінен жарылуларды табады.
Терінің және склераның сарғаюы сепсис кезінде тұрақты кездеспейді
(әрбір төртінші науқаста), бірақ қандағы билирубин деңгейінің жоғарылауы
Жиі байкалады.
Улвайваны, оның жиектерінің қабырға
Сепсис кезінде айтарлықтай жиі еріндердегі герпестің белгілері, ауыз
Қуысындағы шырышты қабықтардан қанағыштықтың жоғарылауы пайда бо-
Лады. Көздердің конъюнктиваларында нүктелі қан кұйылулар болуы мүмкін.
Еріндер әдеттегідей бозғылт, ұзаққа созылған жағдайда – көкшіл түске бояла-
Ды. Сепсистің ауыр жағдайларында тыныс алу қиындайды: мұрын қанаттары
Үрленеді, мойын бұлшық еттері кернеуленеді.
Кейде теріде үсті гиперемияланған тығызданулар (инфильтраттар) пайда
Болады, бұл септикопиемия кезіндегі іріңді инфекцияның метастаздарынын
Пайда болуынан куәландырады. Терінің басылған жерлерінде (сегізкөз,
Жауырын, омыртқаның кылқанды өсінділерінің, шонданай сүйектерінің
Төмпешіктерінің аймағы) айқын гиперемия, терінің бозғылттануы немесе не-
Крозы аныкталады – бұл сепсиспен ауырған науқастарда өте ерте пайда бола-
Тын, басталып немесе дамып жатқан ойылулардың белгісі.
Дене қызуының жоғарылауы, сепсистің тұрақты симптомына жатады.
Аурудың басында немесе оның қызған кезеңінде температуралық реакцияның
Үш типі болады: 1) ремиттирлеуші қызба, таңертеңгілік және кешкілік дене
Қызуының айырмашылығы 2-3 градус; бұл септикопиемия кезінде байқалады
(сепсис метастаздармен); 2) тұрақты қызба, дене қызуы үнемі жоғары бо-
Лып, танертеңгілік және кешкілік дене қызуының айырмашылығы 0,5 градус
(сирек 1 градус); септицемия кезінде кездеседі; 3) септикопиемия кезіндегі
Сепсис
103. Хирургиялық сепсистің асқынуы.Септикалық шок. Сепсистің қазіргі заманғы емдеу принциптері.(жалпы және жергілікті емдеу)Сепсистің антибактериальді, иммунотүзетуші,инфузионды емі.
Бактериалды-токсикалық шок («септикалық шок» атты әдебиетте та-
Нымал) организмнің қанға түскен іріңдетуші микроорганизмдерге неме-
Се олардың токсиндеріне берген жауабының өзіне тән өзгерген реакциясы.
Терең жасушалық метаболизмнің бұзылуымен қатар микроциркуляцияға
Және тіндік алмасуға тікелей уытты әсер ететін бактериалды токсиндермен
Шақырылатын жедел циркуляторлы жетіспеушілік пайда болады.
Соңғысы бактериалды токсиндердің қанға көлемді бөлінуінде, қабыну
Ошағындағытіндердің ыдырауөнімдерінің уытты әсері күшейеді. Грамтеріс ми-
Крофлорамен шақырылған септикалық шок, грамон флорамен шакырылғанға
Қарағанда ауырлау өтеді. Шоктың барлық түрінің арасында, септикалық өте
Ауыр ағымда және 80-90% жағдайда өліммен аякталуымен сипатталады.
Бактериалды-токсикалық шоктың бастапкы белгісі, жоғары дене кызуы
(40-41 °С-қа дейін) айқын тершендікпен (құйылмалы тер) алмасатын қатты
Калтыраумен, дене қызуының қалыпты немесе субфебрилдіге дейін түсуі бо-
Лып табылады. Психикалық жағдайының өзгерісі (мазасыздык, қозғалыстык
Козу, кейде психоз) ерте пайда болады – АҚ төмендеуімен және олигурия-
Мен бір уақытта немесе олардың алдында. Бактериалды-токсикалық шоктың
Негізгі белгісі (кез келген шокта) жедел қантамырлық жетіспеушілік: әлсіз
Толымдыктағы, жиілеген тамыр соғысы (минутына 120-130 рет), жиі аритми-
Ялы, АҚ түсіп кетуі. Тері жамылғылары бозғылт, акроцианоз, ентігу, тыныс
Алу минутына 30-40 рет. Несеп бөлінуі тез бұзылады – олигурия үдейді.
Бактериалды-токсикалық шоксепсисті наукастын жағдайының ауырлығын
Едәуір тереңдетеді және аурудың болжамын күрделілендіреді.
Емі
Сепсистің емі этиотропты және патогенетикалық бағытта болуы керек.
Сепсис кезінде біріншілік іріңді ошак (кіру кақпасы) тек қана қозғаушы
Емес, куаттаушы рольді де ойнайды. Іріңді ошақтардың (абсцестердің,
Флегмоналардың, іріңді жаралардың) хирургиялық емі оларды хирургиялық
Өңдеумен қорытындыланады: тіршігін жойған тіндерді мұқият алып тастау,
Іріңді ісінулерді және калталарды ашу, адекватты дренаждау.
Антибиотикотерапиянын ерекшеліктері:
• препараттың максималды мөлшерін пайдалану; цефалоспориндердің
III-IV-ші ұрпағын, жартылай синтетикалық аминогликозидтерді,
Фторхинолондарды, карбопенемдерді тағайындайды; іріңді ошақтың
Бөліністерін, қанды бактериологиялық зерттеу нәтижелері бойынша ан-
Тибиотикотерапияны коррекциялау міндетті;
Сепсис
Сепсиспен ауырған науқастардың тамағы алуан түрлі және теңгерілген,
Жоғары калориялы (4000-5000 ккал/тәу), жеткілікті мөлшерде нәруыз
(тәулігіне 1-1,5 г/кг) және витаминдер. Тәуліктік рационға көкөністер мен
Жемістер міндетті түрде қамтылуы қажет. Асқазан-ішек жолдарының қалыпты
Қызметінде шамалап энтералды қоректендіру керек. Оны жүргізу мүмкіндігі
Болмаған жағдайда толық немесе қосымша парентералды қоректендіру қажет.
Иммунотерапия арнайы әсер ететін заттарды қамтиды: антистафилокок-
Ты және антиколибациллярлы плазманы, антистафилококты ү-глобулинді,
Адамның қалыпты иммуноглобулинін, адамның қалыпты иммуноглобулині
[IgG+IgA+IgM]. Иммунитеттің жасушалык тізбегінің тежелуінде
(Т-лимфоциттердің абсолютті құрамының төмендеуі) лейкоцитарлы масса-
Ны кұю көрсетілген, оның ішінде иммунизацияланған донорлардан, айыр-
Ша без препараттарын тағайындау – тимус экстракты. Енжар иммунизация
Жедел сепсисте көрсетілген. Созылмалы сепсис кезінде немесе жедел сеп-
Систен сауығу кезеңінде белсенді иммунизация заттарын – аанатоксиндер.
Достарыңызбен бөлісу: |