Бас редактор Қаржаубаев Е.Қ



бет4/17
Дата23.02.2016
өлшемі1.43 Mb.
#8254
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17

Список литературы:
1. Конакбаев С.К. Оптимизация бюджетного процесса в условиях обеспечения устойчивой экономики: Автореферат. дис. к.э.н. - Алматы, 2006.

2. Эриашвили Н.Д. Финансовое право: Учебник для вузов. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, Закон и право, 2000. - 606 с.

3. Бюджетный кодекс Республики Казахстан от 4 декабря 2008 года. N 95-IV.

4. Утибаев Б.С. Государственный бюджет: Учебник /Б.С. Утибаев, Р.М. Жунусова, В.А. Саткалиева. - Алматы: экономика, 2006. - 412 с.

5.Послание Президента Республики Казахстан - лидера нации Н.А. Назарбаева народу Казахстана от 31 января 2012 года.

6. Информация с официального сайта министерства финансов Республики Казахстан www.minfin.kz

7. Худяков А.И. Финансовое право РК. Особенная часть: Учебник. - Алматы: ТОО "Издательство "НОРМА-К", - 2002. 344 с.

8. Елубаева Ж.М. Бюджетная система Республики Казахстан: становление и перспективы развития: Автореферат. дис. к. э. н. - Алматы, 2005.

9. Информация на 01.12.2011 год об исполнении доходной части республиканского бюджета. www.minfin.kz

10. Аманова А. Региональная финансовая политика в современных условиях //Транзитная экономика - № 3, 2006.



Алтынбасов Б.Ө., к.ю.н., Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ доценті

Сүтбаева А. Ж., Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ студенті

www.enu.kz
ҚАЗАҚСТАННЫҢ БҮГІНГІ ДІНИ СЕНІМ БОСТАНДЫҒЫ
Статья нацелена на определение проблемы религиозной свободы в Казахстане и выработке путей ее решения.
Ключевые слова: светское государство, религиозная свобода, религиозные направления(секты),толерантность.
The purpose of writing this article to identify the problems of religious freedom in Kazakhstan and to identify the solution.

Keywords: a secular state, religious freedom, religious sects (sect), and tolerance.
Тәуелсіздік жылдарында елімізде орын алған күрделі саяси-экономикалық жаңарулар мен өзгерулер ағымында мемлекет билігінің қайнар көзі болып табылатын халқымыздың рухани өмірі мен діни көзқарастары да бір жағынан толығып, ал енді бір жағынан әр алуан бағыттар бойынша дамып, бүгінгі көптеген этникалық топтар мен түрлі діндерді ұстанатын зайырлы Қазақстан қоғамы қалыптасты.

Конституциямызда Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары.[1, 1 б.] Халықсыз билік болмайды, ал – дінсіз халық болмайды.

Ғылыми жұмыстың өзектілігі- Қазақстанның бүгінгі діни сенім бостандығы қазіргі құқықтық, зайырлы мемлекеттімізде өзекті мәселе болып отыр.

Халықтың тұтастығы мен діннің тұтастығы және мемлекеттің тұтастығы арасында тікелей тәуелді байланыс бар екенін ескерелік. Көптеген этникалық топтар мен діни сенімдерден құралған біздің қоғамымыздағы өтпелі кезеңде дін атаулының мемлекеттің ішкі тұрақтылығы мен қауіпсіздігін қамсыздандырудағы рөлі, өндіруші күш болып табылатын халықты ұйымдастыру құдіреті, халықаралық қатынастардағы салмағы және еліміздің болашағы мен баяндылығына тікелей әсері өте анық көрініс берді.

Қазақстан Республикасының Конституциясының 5-ші бабына сәйкес елде дін ұстану бостандығы қалыптасты. Бүгінгі Қазақстан халқы - көп тілді, көп ділді және көп дінді халық. Ішімізде христиан, мұсылман, кришна, баптист және басқа дін өкілдері кездеседі. [2, 7 б. ]

Осыдан:«Неге Қазақстанда көп конфессиялар мен бірлестіктер өте көп ?» -деген заңды сұрақ туады. Сонда шет елдік қандай дін болса да кіруіне, қоғам құруына,тіркелуіне рұқсат па? Қазақстан Республикасының Конституциясының 5-бабының 5-тармағында: «Шетелдік діни бірлестіктердің Республика аймағындағы қызметі сондай - ақ шетелдік діни орталықтардың Республикадағы діни бірлестіктердің басшыларының тағайындалуы Республиканың тиісті мемлекеттік органдарымен келісуі арқылы жүзеге асырылады». [1] Демек, демократиялы ұстаным қабылдаған Қазақстан Республикасында азаматтар қалаған дінін ұстана алады. Тек 1992 жылы қабалданған «Діни сенім бостандығы мен діни бірлестіктер туралы» Заңға сай келсе болды деген сөз.

Коституциясы демократиялы болса, азаматтар оны құрмет тұтуы керек. Дін ұстану, сенім бостандығы - жоғарғы құндылық. Неге дәстүрлі ислам дінінің өкілдері басқа дінге ауысады? Конституция дінге сену бостандығына кепілдік етіп еді, ислам дінінің өкілдері басқа дінге ауысып кете барды. Батыстың кейбір зайырлы мемлекеттерінде көп дінділікке қарсы заң шығарылған.Мәселе қоғамның діндер аралық қауымдарға бөлінуін болғызбау, ұлттық рухани құндылығын сақтау, ұлттық сана бірлігін бұзбау деген мақсатты ұстанған сияқты. [3]

Дін және діни наным - сенімдерді барлық халықтар ұстанады. Дін арқылы адамдар жан азығын тауып, жан азабынан құтылады, өміріне тірек табады. Сансыз сұрақтарға жауапты дін береді. Сондықтан да дін - ең алдымен жан сұранысының азығы, қоғам тіршілігінің қазығы.Адам ақыл ойының қаншама ғасырлар бергі кәусар бұлағы - дін. Дін - қоғамдық құбылыстардың ішіндегі ең күрделісі. Сондықтан да әркімнің дінді түсінуінің деңгейі әр түрлі. Алғашқы адам баласын дінге алып келген табиғат алдындағы қорқыныш, үрей. Дін мағынасына анықтамалық теория: «Егер «религия» - дін терминіне келер болсақ,ол латын тілінен дәлме дәл аударғанда «байлау», «екінші қайта орау» - дегенді білдіреді екен». [4, 254 б. ]

«Дін - насихат» дейді хазірет Мұхамед /с.ғ.с/ пағамбар. Қазіргі заманда қанат жайған төрт дін бар: иудаизм, христиан, будда және ислам. Төрт дін де «біреудің ала жібін аттама, адал бол, кісі ақысын жеме, жетім - жесірге қол ұшын бер, өтірік айтпа. Әйел - шайтанның торы, зинақорлық жасама» деген секілді көп уағыз қағидаларды айтады.

Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша дін мәселесінде ұстанатын принципіміз - зайырлылық.Бұл принцип білім беру жүйесінде де сақталуда.

Қазақстан Республикасы президентінің дін аралық татулыққа шақыруы, әлемдік және дәстүрлі діндер өкілдерінің Қазақстан жерінде, Астана қаласында бас қосуы, діндер аралық татулық арқылы адамдар аралық татулыққа жол ашуы - Қазақстандық зайырлылықты түсіндірудің бір формасы, түрі десек болар. Қазақстан Республикасының ұстаған бағыты зайырлылықтың демократиялы бағыты, діни сенім турасында еріктілік пен еркінділік принципінің қалыптасуы.

Кеңес тұсында Қазақстанда діндер мемлекет тарапынан қыспақта өмір сүрсе, енді түрлі этностар, діндер мен мәдениеттер бейбіт, қатар өмір сүруде. Әр халық өз дәстүрін, тілін, дінін ұстануға құқылы және басқа діндерді, дәстүрді құрмет тұтады.

Бүгінгі Қазақстан қоғамы - әлемнің кіші әрі нақты көшірмесі сияқты. Әлемде бар әлемдік діндер мен дәстүрлі діндер Қазақстанда да бар. Адамдар аралық татулықты сақтау жолы - діндер аралық, мәдениеттер аралық татулықты сақтау. Оның жарқын көрінісі Астана қаласында өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер басшыларының Форумы. Дін аралық татулық әлемде бейбітшілікті сақтаудың бір жолы болмақ.

Елімізде негізінен басты екі дін бар десек болады. Олар – ислам және христиандық. Ислам дінін ұстанушылар халық санының шамамен 67-70 пайызын құрайтын 24 этникалық топ. Республика халқының 58 пайызы қазақтар және оларға қоса ұйғыр, татар, өзбек, түрік, курд, дүнген, шешен, әзірбайжан, башқұрт, ингуш, балкар қатарлы бауырлас халықтар түгелдей ислам дінін және оның ішіндегі сүнни (суннит) жолын ұстанады.

Қазіргі таңда Қазақстандағы мешіттер саны үш мыңға жетіп, күннен күнге артып келеді. [5]

2008 жылы Қазақстанның батысындағы Ақтөбе қаласында 2500 адам намаз оқитын еліміздің ең ірі және әсем мешіттерінің бірі салынып, халқын көп қуанышқа бөледі. Тағы бір көңіл білдірер жәйт – мұсылман мешітімен бірге, қаланың орталық даңғылының арғы бетінде ірі христиандық православие шіркеуі де салынды. Сол жылы солтүстік - шығыстағы Павлодар қаласында 500 намаз орынын, солтүстіктегі Петропавловск қаласында 750 намаз орынын қамтитын мешіттер салынды. 2008 жылы Шығыс Қазақстан облысындағы Семей қаласында 3000 намаз орынына арналған ірі мешіт құрылысы басталды.2009 жылдың елеулі оқиғаларының бірі 29 маусымда Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен Астана қаласында 5000 орындық «Әзірет Сұлтан» мешітінің іргетасы қаланды.2009 жылдың қарашасында Шығыс Қазақстан облысының орталығы Өскемен қаласында 1000 намаз орынын қамтитын мешіт құрылысы өріс алды. [6]

Осы арада ислам дінінің Қазақстанның негізгі діні екенін және халқымыздың тарихында үйлестіруші, ұйымдастырушы һәм біріктіруші күш ретінде ең маңызды орын алғанын атап айтуымыз керек...Қазақстандағы екінші орынды дін христиандықтың бүгінгі ахуалы исламмен салыстырғанда тым күрделі. Біздегі христиандық (мәсіхшілдік) алуан түрлі конфессиялар мен секталардан құралған және бір діни орталыққа бағынбайтын бытыраңқы көрініс береді. Христиандардың басым көпшілігі славяндық православие бағытында. 1956 жылы республика көлемінде 55 православие жамағаты (приход) болса, бүгінгі күні 240 діни бірлестік уә 8 монастыр жұмыс істейді. Христиандықтың еліміздегі екінші тармағы католицизмді ұстанатын шағын топ. [7]

Қазіргі таңда туып отырған басты проблема - Конституцияның 1- бабын, 5-бабын және 1992 жылы қабылданған «Діни сенім бостандығы мен діни бірлестіктер туралы» Заңды негізге ала отырып, қазіргі Қазақстанда мысық тілеулі миссионерлер шамадан тыс көбейіп кетті. 1989 жылдың 1 қаңтарында Қазақстанда 671 діни қоғам 20 конфессияға бірікті.1995 жылы 1 қаңтарда бірлестіктер саны 1180 - ге жетіп, олар 30 конфессия мен деноминацияға бірікті. Ал соңғы дерек бойынша, Қазақстанда 6000 секта 49 конфессия мен деноминацияға біріккен. [8, 7 б.] Әлеуметтік зерттеулер бойынша, 2004-2009 жылдар аралығында діни бірлестіктердің саны жылына орта есеппен 175-ке өсіп отырған. Ал соңғы кезде жылына 254 діни бірлестік құрылады екен. [9]

Елімізде дәстүрлі емес діндер атауына ие болған көптеген дәстүрлі емес діни ұйымдардың үгіт-насихатына жұмыссыздар, өмірден өз орнын таппағандар, рухани ізденісте жүргендер, жеке басы және отбасындағы психологиялық қиындықтарға төзе алмағандар, дәстүрлі дінді терең білмейтіндер, әсіресе, жастар кезігіп тез ілігуде.

Нәтежиесінде көптеген отбасының шырқы бұзылып, түтіні түзу ұшқан талай ша­ңы­рақ ортасына түсті. Өкініштісі, діни сауаты әлі кемеліне келмеген азаматтар олардан қалай сақтану керектігін, қандай жолмен тойтарыс беруге бола­тындығын жете біле бермейтін сыңайлы. Қой терісін жамылған қасқыр тәрізді, діннің атын жамылған теріс пиғылды ағымдар қоғамның тұрақтылығына қауіп төндіруі мүмкін екендігіне енді ғана ой жіберіп жатқандаймыз. Жалпы, дәстүрлі емес діни ағым­дардың көздеген мақсаты - халықты айтқанға көнетін ойсыз топқа айналдырып, оларды жанды қуыршақ сияқты басқару, санасына әмір жүргізу болып табылады. [10]

Бұл сұмдық нәрсе. Егер шынымен осылай болатын болса, ислам діні, мәдениетіміз жойылып кетуі мүмкін. [11]

Бұл деген Қазақстан қоғамының алдында тұрған мықтап ойланатын проблема.Өз сөзінде, Мырзатай Жолдасбеков «Қазір жас балалар үлкен кісілердің арасына кіріп, үгіт-насихат жүргізіп, ақыл айтып отырады ал, жас кезімізде бізге үлкен, өмір тәжірибесі мол ақсақалдар ақыл айтатын бұл - дұрыс емес» деп, өз ойын айтқан болатын. [12] Расында да әрқашанда үлкендер кішіге жол көрсетіп,өз көргенін, білгенін айтқан еді.

Қазір Қазақстанда 500 мыңға жуық қазақ басқа дінде. Әрине, біз бұлардың барлығын «басқа дінге әдейі өтіп кеткен» деп кінәлай алмаймыз. Себебі, бұлардың арасында біреулері жан дауасын іздеп кірсе, біреулері материалдық жағдайы болмағандықтан кірген. Бірақ, қалай болғанда да, олар басқа ілімнің адамдары болып саналады. Ал ондай басқа дінге өтушілер туралы Құран Кәрімде былай айтқан: «Сендерден кімде - кім өз дінінен безіп, кәпір болып өлсе, оның істеген әрекеттері бұл дүниеде де, о дүнииде де түкке тұрмайды. Ондайлардың орны - тозақ. Сонда олар мәңгі қалады». [13, 217 б. ] Құран сөзінің халыққа жетпей, үгіті мен насихаты аз болуын осыдан көреміз. [14]

Өзге дінге, секталарға уағыздаушылар адамдарға уағыз айтуда. Осындай қоғамда жастарымыздың жат сектаға өтіп кетуі ғажап емес және ондай жастардың барлығы бүгінгі қоғам ақиқатына айналды. Мәселе сол жандардың Қазақстандық зайырлылықты дұрыс түсіне білуінде, қадамдарын дұрыс таңдай білуінде жатыр. Қоғам болып, қоғамдық сананы ұлттың рухани бірлігіне бағыттау азаматтық болмақ.

Бұл проблема өз шешімін табуда десек болады. Себебі жаңа 2011 жылы қазанның 11-інде «Дін туралы» заң қабылданып, ол қазанның 25-інде күшіне енді. Талай талқыға түскен «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы заң жобасын Халықаралық ұйымдар ұлардай шулап сынап еді. Президент оны елеместен ел үшін керек деп қабылдады.

Өз сөзінде, «Көпұлтты еліміздегі бейбітшілікті сақтау басты мақсат болып отыр. Бүгін қабылданған жаңа діни заң ел бірлігін сақтауға көмектеседі деп сенем. Бұл заңда барлығы айқын әрі нақты көрсетілген. Діни бірлестіктер мен әр дінге нақты құқықтар беріп отырмыз» деп, өз сөзін айтты. Енді Қазақстанда 5 мыңнан астам мүшесі бар діни бірлестіктердің ғана жұмыс жасауына рұқсат бар. Заң бойынша мемлекеттік мекемелерде, қарулы күштерге тиеслі, құқық қорғау органдарына тиесілі ғимараттарда намазхана ашуға, намаз оқуға тиым салынды.

Бастысы енді барлық ұйымдар тіркеуден қайта өтуге міндетті. Талап бойынша кез-келген ұйымның жергілікті жерде 50, ал республика көлемінде жұмыс істегісі келсе кем дегенде 5 мың мүшесі болуы шарт. Және барлық мүшелері кәмелетке толған болуы керек. Теологтар 5 мың деген аз, саентологтар мен кришнаиттар ертең ақ емініп шыға келуі мүмкін, бұл сан кемі 50 мың болуы керек еді деген ойда. [15]

Бұл заңның шығуын барлығымыз күткен едік себебі, бұл заң үш жыл бойы талқыланып келіп еді. Мен, әрине бұл заңды қолдаймын халыққа діни сенім бостандығы беріле отырып,мемлекет тарапынан бақылау жүргізіп,керек жерінде тежеу де көрсетіліп отыру керек. Мемлекеттің тұрақтылығын, бейбітшілікті сақтау мақсатында біз, яғни Қазақстан Республикасы азаматтары діннің пайдалы жағын алып, мемлекетке немесе адамға зиян әкелетін жақтарын шетке ысырып тастауымыз керек.



Дін-наным-сенімге, этикаға, философияға және Қазақстандағы ғылым мен мәдениетті дамытуға зор ықпалын тигізді.Атамыз қазақ «ел боламын десең, бесігіңді түзе» деген. Бала шыр етіп, жарық дүниеге келген күннен мандылықта бойына сіңіру, мектепте де, жоғарғы оқу орындарында да мұны талассыз жүргізіп отыру бүгінгі күннің өзекті мәселесі екенін айтқым келеді.
Пайдаланылған әдебиеттер:

  1. ҚР Конституциясы. 30.08.1995 ж .

  2. Ислам және мәдениет № 2 ақпан 2012 ж.

  3. http://www.alash.kz

  4. Саясат - № 4. - 2005 ж.

  5. http://www.egemen.kz/

  6. http://www.sat.kz/kz/social/

  7. http://muftyat.kz/

  8. Нұржанов Б. Г. Бейбіт мәдениеті жолында. және т.б. – Алматы, 2000 ж.

  9. http://i-news.kz/news/

  10. http://dinislam.kz/

  11. Орынбеков М. Ислам және мәдениет. – Алматы, 2009.

  12. Мырзатай Жолдасбеков.

  13. Құран Кәрім.

  14. Заң газеті 29.05.2011 ж.

  15. http://kaz.newsfactory.kz/



Капсалямова С.С., к.ю.н., доцент кафедры теории и истории государства и права, конституционного права Евразийского национального университета им. Л. Н. Гумилева

Данияров О.Ж., студент Евразийского национального университета им. Л. Н. Гумилева
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ В ПРИВЛЕЧЕНИИ К ФИНАНСОВО-ПРАВОВОЙ ОТВЕТСТВЕННОСТИ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН
Бұл жұмыста қаржылық қуқықтық жауаптылық пен оның белгілері, ерекшеліктері және функцияларына қатысты сұрақтарга анықтама берілген. Әсіресе қаржылық заннаманын қолданылуы кезінде туындайтын қиыншылықтарға баса назар аударылған және қорытынды жасалған.
Кілтті сөздер:Қаржылық қуқықтық жауапкершілік, пеня-өсім, қайшылықтар, салықтар санкция
In this paper we disclose issues of defining of financial and legal responsibility, its characteristics, features and functions. Particular attention is paid to the problematic points of the application of the financial rules of law, problematic aspects emphasized and summed up.

Keynotes: Financial and legal responsibility, fine, contradictions, taxes, sanction
Нельзя отрицать чрезвычайной значимости финансов. И в связи с этим государство прилагает множество усилий для разработки и издания нормативно-правовых актов по созданию позитивно действующей финансовой системы. Но простого нормативного определения определенно не достаточно, потому как нельзя уповать на абсолютную праведность всего населения. Необходимо установить нормы по обеспечению надлежащего исполнения финансового законодательства. Одним из вариантов данного обеспечения является установка юридической ответственности. Опираясь на такой программный документ как Концепция правовой политики Республики Казахстан на 2010 - 2020 [1], с учетом взятого курса на гуманизацию национального права мы осветим вопрос финансовой ответственности как одного из основных видов юридической ответственности.

Проблема определения правовой природы финансово-правовой ответственности началась еще во времена СССР в 50-60-е гг., когда обсуждался вопрос о происхождении финансового права как самостоятельной отрасли советской правовой системы. Некоторые ученые-юристы утверждали, что это часть государственного и административного права или даже только административного. Наличие своего предмета регулирования, не свойственного другим отраслям права, а именно финансовые общественные отношения, особенности его методов регулирования, т.е. приемов и способов юридического воздействия на поведение участников финансовых отношений, позволяет сделать вывод о том, что финансовое право не выделилось из других отраслей права, а возникло как самостоятельная отрасль наряду с государственным, административным, уголовным и гражданским правом.

Фактическим основанием реализации финансовой ответственности является финансовое правонарушение, представляющее собой самостоятельный вид правонарушений, отличный от административных и дисциплинарных проступков, уголовных преступлений и гражданско-правовых деликтов. От административных и дисциплинарных проступков, а также от преступлений финансовые правонарушения отличает их субъект, которым могут являться только самостоятельные субъекты публичных финансов (физические лиц, организации и публично-правовые образования). В то же самое время, необходимо отметить определенную схожесть финансово-правовой и административной ответственности, так как и та, и другая вытекает из публичных правоотношений. От гражданско-правовых деликтов финансовые правонарушения отличаются своим объектом, поскольку причиняют вред не частным имущественным интересам, а интересам публичным, в финансовой сфере. При этом финансовая ответственность имеет некоторые черты сходства с гражданско-правовой ответственностью: по имущественному характеру, наличию правовосстановительной функции, используемым санкциям, а также возможности добровольного восстановления правонарушителем нарушенной имущественной сферы [2].

Учитывая названные особенности, финансовое правонарушение следует определить как виновное, противоправное деяние, причиняющее вред публичным финансам, за совершение которого законодателем установлена финансовая ответственность.

Если говорить о признаках юридической ответственности, то они не чужды и финансово-правовой, но помимо этого есть и отличительные признаки финансовой ответственности:

Во-первых, финансово-правовая ответственность носит имущественный характер, который проявляется в государственно-принудительном воздействии на экономические интересы нарушителя финансового законодательства,

Во-вторых, она заключается в применении к правонарушителю специальных финансово-правовых санкций, взыскиваемых исключительно в денежной форме в доход государства (т.е. в пользу потерпевшей стороны),

В-третьих, основанием привлечения к ней является финансовое правонарушение, т.е. противоправное, виновное деяние (действие или бездействие), посягающее на установленный порядок в сфере финансов, которое не влечет за собой уголовной и административной ответственности,

В-четвертых, меры финансово-правовой ответственности применяются как к физическим, так и к юридическим лицам, не исполняющим или ненадлежащим образом исполняющим обязанность по уплате налогов или других обязательных платежей либо иные финансовые обязательства перед государством,

В-пятых, меры финансово-правовой ответственности применяются широким кругом уполномоченных на то государственных органов и их должностными лицами.

В-шестых, порядок наложения финансово-правовых санкций на правонарушителя урегулирован нормами финансового права.

В-седьмых, применение мер финансово-правовой ответственности имеет целью как восстановление имущественных интересов потерпевшей стороны (государства), так и наказание нарушителя, предупреждение совершения им в будущем новых правонарушений. [3]

Таким образом, финансово-правовую ответственность можно определить как правоотношение, возникающее из нарушения физическими лицами и организациями своих финансовых обязательств перед государством, выражающееся в форме неблагоприятных последствий имущественного характера для правонарушителя.

Финансовая ответственность по своей природе является ответственностью правовосстановительной, что выражается в предотвращении при помощи ее средств, всяких негативных последствий для публичных финансов. Особенностью финансовой ответственности по сравнению с иными видами право-восстановительной ответственности является то, что, она призвана восстановить права и обеспечить реализацию законных интересов не отдельного лица (гражданина или организации), а общества в целом, выраженные в устойчивости публичных финансов.

По природе финансово-правовая ответственность является экономической, а по форме – юридической ответственностью. Экономическая природа финансово-правовой ответственности определяет ее специфические черты: имущественный и компенсационный характер.

Постоянной мерой ответственности является санкия. Соответственно финансово-правовая санкция является мерой финансовой ответственности. Она наступает в случае несоблюдения установленных предписаний и порядка образования, распределения и использования денежных фондов государства, предприятий, организаций, учреждений. [4]

Как уже отмечалось, финансово-правовая санкция имеет имущественный характер. Она либо устанавливается в каком-то количественном отношении к сумме доходов, выручки и т.п., подлежащих изъятию у нарушителей финансовой дисциплины, либо выражается в принудительных действиях, реализация которых ограничивает финансовую базу определенных субъектов или ужесточает режим ее использования. [5]

Опираясь на сказанное раскроем именно практические проблемные моменты применения финансово-правовой ответственности в Казахстане. Потому что это на сегодняшний день является одной из наиболее актуальнейших правовых проблем нашей Республики. Так как финансово-правовая ответственность имеет принципиальное значение для предупреждения нарушений финансового законодательства, наказания правонарушителя с учетом его характеристики, а также для компенсации потерь соответствующих фондов денежных средств. [6]

Задачей на сегодня ставим рассмотрение, на примере норм законодательства, противоречивости и коллизионности казахстанского финансового законодательства.

Начнем с субъектов финансово-правовой ответственности. На данный момент думается, что круг их полномочий несколько широк. Сравненим Конституцию РК от 30 августа 1995 года и Налоговый кодекс Республики Казахстан. Налоговое законодательство предусматривает такую меру обеспечения и ответственности как «ограничение в распоряжении» согласно статье 613 НК РК [7] когда к примеру нарушитель не погашает задолженность в течение 15 дней со дня получения уведомления о наличии соответствующей задолженности. В случае непогашения задолженности имущество реализуется на специальном аукционе. Казалось бы, что такого, но, по сути, эта мера нарушение конституционных норм: пункт 3 статья 26 Конституции РК звучит: «Никто не может быть лишен своего имущества, иначе как по решению суда. Принудительное отчуждение имущества для государственных нужд в исключительных случаях, предусмотренных законом, может быть произведено при условии равноценного его возмещения» [8]. Но участия в данной процедуре суда не предусмотрено, иначе как в вопросах об отмене ограничения на распоряжение имуществом. Вот это вызывает у нас сомнение в законности столь широких полномочий налоговых органов. Но если руководствоваться тем же пунктом 3 статьи 26 Конституции РК, то возникает и еще один, пожалуй, даже более важный – пеня. Как известно, она взимается на основе одностороннего акта финансового органа в денежной форме. При этом уплата пени есть ни что иное как отчуждение имущества, а это нарушение конституционных норм, ибо лишать имущества не правомочен никто кроме суда. Соответственно при возникновении вопроса начислении пени необходимо решение суда, но по сути это не осуществляется. Мы видим в этом важное упущение, так как возможно возникновение сложных ситуаций и многолетних тяжб.

Долго думая над решением данной проблемы и изучив около 20 видов разрешения коллизионных противоречий, с учетом пропорциональности последствий предлагаемых изменений, выбирая из двух зол меньшее и, считая, что просто предписания в форме толкования недостаточно, мы предлагаем внесение изменений в пункт 3 статьи 26 Конституции Республики Казахстан с окончательным звучанием нормы: «Никто не может быть лишен своего имущества, иначе как по решению суда, за исключением случаев, предусмотренных законодательством». Это приведет к временному усомнению в силе Конституции со стороны населения, к чему не привыкать, и порицанию со стороны международных правовых организаций и некоторых государств, но в итоге мы избежим надобности изменять налогового законодательства, нам не придется тратить несколько лет или даже десятилетий на налаживание новой налоговой системы, при этом не будучи уверенным в ее состоятельности, не придется топить суды в огромном объеме обязанностей при этом с учетом нагрузки ухудшать качество правосудия, и мы сделаем еще один шаг к гармонизации национального законодательства. Открытым в этой ситуации остается лишь вопрос того, будет ли самого государство добросовестно соблюдать принципы законодательства и не злоупотреблять наделяя свои органы еще более широкими полномочиями?! В связи с этим допускаем возможность конкретизации ситуаций, когда какие-либо органы, кроме суда, смогут лишать имущества.

Касательно пени углядели и еще один проблемный момент в налоговом законодательстве. Статья 34 Налогового кодекса устанавливает следующий порядок погашение налоговой задолженности:

1) начисленные пени;

2) сумма недоимки;

3) сумма штрафов.

Хоть такая последовательность погашения задолженности и предполагает, что пеню надо воспринимать как средство обеспечения исполнения обязательств, но это не умоляет ее фактического значения как санкции. Соответственно, за правонарушения, в которых установлена и уплата штрафа и уплата пени по замечанию Худякова А.И. имеет место быть двойная юридическая ответственность за одно деяние [9]. Что является нарушением основных принципов назначения наказания и не допустимо. Ибо цель пени и штрафа, в данных ситуациях, в общем идентична. И с какой стати налогоплательщик должен дважды платить за совершенное противоправное деяние?! Исходя из сказанного, считаем, что возможно стоит отказаться от штрафа, как меры финансово-правовой ответственности, а оставить лишь пеню и увеличить ее размер, разумеется, в рамках законного и разумного, не нарушая принципа справедливости.

И это далеко не единственный вопрос, более того, подобного рода недоработки имеются и при установлении административной и уголовной ответственности и требует отдельной детальной переработки.

Вывод: думаем, что с поставленной целью освещения недоработок законодательства в сфере финансово-правовой ответственности, в данной работе мы справились: осветили проблемы и предоставили возможные пути решения. Будут ли они воплощены или будет выбран какой-нибудь другой более удачный вариант решения мы пока не знаем, но учитывая темпы развития национального законодательства, думаем эти противоречия будут в списке с заголовком «Исправлено» и зеленой галочкой слева….



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет