Басқармасының Қаулысы алматы қаласы 2005 жылғы 30 қыркүйек №359


Банктік заем операцияларын жүргізу



бет10/15
Дата26.02.2016
өлшемі1.31 Mb.
#26669
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15

Банктік заем операцияларын жүргізу





Тәуекелдерді басқару бөлімшесі банктің кредит тәуекелдерін шоғырландыруды айқындау мақсатында және шоғырландырылған негізде оның ішінде заемшылар, экономика салалары, ел/аймақтар бөлшегінде есеп кезеңі ішінде жүргізілген банктік заем операциялар мониторингін тоқсанда кемінде бір рет жүргізеді.




Тәуекелдерді басқару бөлімшесі мониторинг жүргізеді және банктің кредит тәуекелі жөніндегі мәліметтерді, оның ішінде заемшылар, экономика салалары, ел/аймақтар бөлшегіндегі шоғырландырылған негізде тоқсанда кемінде бір рет басқармаға және жартыжылда кемінде бір рет Директорлар кеңесіне ұсынады.




Директорлар кеңесі қысқа мерзімді, орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңіне кредит тәуекелін өлшеу және болжамды бағалау рәсімдерін бекітті.




Кредит тәуекелін өлшеу және болжамды бағалау рәсімдері, оның ішінде мынадай параметрлерді енгізетін кредит тәуекел модельін пайдалануды көздейді: кредит тәуекелі туындаған кезде шығыс (шығын) деңгейі, кредит тәуекелінің саты бойынша активтерді тарату, кредит тәуекелінің деңгейі бойынша активтерді тарату өзгеру болжамы, әртүрлі активтер кредит тәуекелдерінің өзара байланысы, кредит тәуекеліне байланысты қабылданған міндеттемелері бойынша тәуекелдің ықтимал мөлшерінің болжамы, кредит тәуекелінің саты бойынша банктің кредит тәуекеліне байланысты салаларды және елдерді бөлу, жоғарыда көрсетілген кредиттік тәуекел модельінің параметрлері бойынша есептер дайындау.




Кредит тәуекелінің ранжирлеу саясаты, оның ішінде мыналарды көздейді:

Сандық және сапалық факторлар негізде корпоративтік рейтингтерді иемдену кезеңділігі;

заемшылар рейтингтерін ескере отырып кредит лимиттерін және заемдар бойынша сыйақы ставкаларын белгілеу;

рейтингтер бойынша шығындар мониторингінің кезеңділігі;

заемшының рейтингтің рұқсат етілетін ең төменгі деңгейіне сәйкес болған кезде.


Ішкі кредит талдауының саясаты, оның ішінде мыналарды көздейді:

шоғырландырылған негізде қосымша заемдарды (деңгей бойынша бөлу) ранжирлеу дұрыстығын кезең кезеңмен тексеру;

банктің ішкі құжаттарына, уәкілетті органның норматитвік құқықтық актілеріне сәйкес провизияларды (резервтерді) қалыптасытру дұрыстығын кезең кезеңмен тексеру;

туынды құралдарына, форвард валюта мәмілелерге, қаржы міндеттемелерге байланысты банктің баланстан тыс операцияларын (деңгей бойынша бөлу) ранжирлеу дұрыстығын кезең кезеңмен тексеру.



Ішкі кредиттік талдау рәсімі мыналарды көздейді:

банктің кредит портфелінің көлемі елу бір проценттен кем емес жыл сайынғы тексеруді;

ішкі талдауды жүзеге асыратын және ішкі кредиттік талдау нәтижесін тексеруге жауап беретін банктің бөлімшелері мен қызметкерлерін;

кредиттік талдау жүргізу бойынша функцияларды жүзеге асыратын тұлғаларға қойылатын біліктілік талаптар.



Кредиттік талдау рәсімі мыналарды айқындайды:

кредиттік талдау жүргізу нәтижесі туралы есептерді Директорлар кеңесіне және басқармаға ұсыну кезеңділігін;

кредиттік талдау жүргізу нәтижесі туралы есепте көрсетілетін нысаны мен қосымша мәліметтерін;

банктің бөлімшелерінің есептерді қарау нәтижелері бойынша Директорлар кеңесі немесе басқарма қабылдаған шешімдерді орындау үшін бақылау тәртібі.



Сақтандыру тәуекелін бағалау саясаты мыналарды айқындайды:

оның ішінде халықаралық рейтинг агенттігінің тәуелді рейтингтерін ескере отырып, сақтандыру тәуекелін бағалау әдістерін;

әрбір елдегі саяси және экономикалық жағдай туралы сыртқы көздерінен ақпаратты жинау кезеңділігін;

банктің меншікті елдік рейтингтерін белгілеу әдістері, оларды жедел түзету мүмкіндігін;

елдер бойынша кредиттік лимиттерді белгілеу әдістері және оларды қайта қарау кезеңділігін.


Жеке тұлғаларға берілген ипотекалық тұрғын үй заемдарын және жылжымайтын мүлікпен қамсыздандырылған немесе жылжымайтын мүлік құрылысы мақсатында ұсынылатын ипотекалық заемдарды ұсыну

Жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар бойынша банктің кредит саясаты мыналарды көздейді:

кредит берудің географиялық аймақтарын

банктің несие портфелін әртараптандыруды

түрлері және географиялық аймақтары бойынша – жылжымайтын мүлікке байланысты заемдарға лимиттерді (мысалы, ең жоғары тәуекелді заемдарға лимиттер)

заемдардың түрлері бойынша ережелер мен талаптарын

заемдарды беру және бекіту тәртібін

заемдарды басқару оның ішінде құжатаманы, беруді, кепілге бақылауды, заемды қайтару және талдау тәртібін

жылжымайтын құнының ресми емес және ресми бағалау бағдарламасын

банк басшылығының міндеті несие портфелін бақылау және Директорлар кеңесіне есептерді уақтылы және толық ұсынуды қамтамасыз етуін.


Тәжірибелік-құрылғы мен құрылыс жобасы және аяқталған коммерциялық объектілер бойынша кредит саясаты мыналарды көздейді:

Техникалық-экономикалық негіздемелерді жүргізуге және сезімталдық пен тәуекелді талдауға қойылатын талаптарды (мысалы, экономикалық өзгермелі шамасын өзгеруіне болжанатын кірістердің сезімталдығы, оның ішінде сыйақы ставкалары, бос үй-жайлар немесе пайдалану шығыстар проценті);

Инвестицияның бастапқы көлеміне қойылатын ең төменгі талаптарды, заемшының меншік капиталын техникалық ұстауын (мысалы, қолда бар ақша немесе инвестициялар, ауыртпалық түспейтін мүлік);

Меншік капитал, ақша қаражатының қозғалысы және заемшының борышына немесе базалық активке қызмет көрсету қамту дәрежесі бойынша қойылатын ең төменгі талаптар;

қолайлы стандарттарды және амортизацияланбаған кредиттер бойынша лимиттерді;

кіріс түсетін жалдау алдындағы және сату алдындағы мүлікке қойылатын талаптарды;

сату алдындағы қойылатын талаптарды және кіріс емес активтерге байланысты кредиттер бойынша салынған үйдің бір құрылымын пайдалануына жіберуге қойылатын ең төменгі талаптарды;

кредиттік келісім бойынша ең төменгі талаптарды.



Ескеруге қажетті сұрату мен ұсынымдар рыноктық факторларына (басқалар арасынан) мыналар жатады:

халық саны және жұмыспен қамту динамикасын қосқанда демографиялық көрсеткіштер;

аймақтандыруға қойылатын талаптар;

бос үй-жайлардың, құрылыстың және абсорбция жылдамдығының ағымдағы және болжам жасалатын проценттері;

ағымдағы және болжам жасалатын жалдау шарттары, үйдің бөлшегін жалдауға беруді қосқанда жалдау ақысының және сату бағасының ставкалары;

жобалардың әртүрлі түрлер үшін ағымдағы және болжам жасалатын пайдалану шығыстары;

экономикалық көрсеткіштер, оның ішінде кредиттеу шеңберіндегі үрдісі мен әртараптандыру;

бағалау үрдісі, оның ішінде дисконт және капиталдандырылған кіріс кезінде сыйақының тікелей ставкалары.



Жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар кредиттің барлық сәйкес факторларын көрсетеді:

салынған мүліктің құны;

заемшының жалпы кредиттік қабілеттілігін;

борышты өтеудің қайталама дерек көздерінің болуы;

кредит сапасын жақсартатын қосымша кепілдің немесе қаражаттың болуы (мысалы, кепілдік немесе ипотеканы сақтандыру).

Заңды тұлғаларға берілген жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар сондай-ақ кредиттің мынадай факторларын көрсетеді:

заемшының өндірістік күшін немесе борышқа барабар қызмет көрсету үшін базалық актив кірісі;

жылжымайтын мүлікке инвестицияланған акциялар көлемі.



Стандарттар мынадай сәттерді қамтиды:

Мүліктің түріне байланысты кредиттердің ең жоғары мөлшерін;

Мүліктің түріне байланысты кредитті өтеудің ең ұзақ мерзімін;

Кредитті біртіндеп өтеу кестесін;

Ипотекалық кредиттердің әртүрлі түрлер үшін сыйақы ставкаларын белгілеу құрылымын;

Мүліктің түріне байланысты “кредит сомасын мүлік құнына бөлу” коэффициенттің лимиттері.



Жылжымайтын мүлік портфелі бойынша кредиттік басқару тәртібінің құрамында мыналар бар:

заемшы берген ақпаратты тексеру жөніндегі талаптарды қосқандағы қаржылық есептердің түрлері және мерзімділігі;

кепілді бағалау түрлері және мерзімділігі (құнды бағалаудың ресми және басқа түрлері);

кредиттік мәмілені жабу және кредит бойынша қаражатқа аударым жасау;

төлем жасау, оның ішінде сыйақы төлемін жасау тәртібі;

шартты депонирленген ақша сомасын басқару;

кепіл мүлікті басқару;

кредит өтелмеген жағдайдағы іс-қимыл тәртібі;

сот тәртібімен/соттан тысқары тәртіппен кепілге қойылған мүлікті сату рәсімдерін жүргізу мерзімдері


Банк әзірлеушінің құрылыс жобасын аталған құн мен мерзім шегінде аяқтау қабілетіне баға береді. Банк құрылыс жобасының сәтті аяқталу мүмкіндігін бағалау кезінде мынадай тәуекелдерді ескереді:

жобаны көрсетілген мерзімде аяқтамау қаржылық айыппұлдарға әкеліп соғады;

ауа раыйының қолайсыздығы, материалдық немесе еңбек ресурстарының жетіспеуі немесе қабылдау комиссиясын өткізу кезінде қайта жасалатын нормативтік талаптар деңгейінен төмен ұмыс құрылыстың аяқталуына кедергі жасауы, проценттік шығыстардың өсуіне әкелуі және бастапқы бюджеттегімен салыстырғанда жобаның жалпы құнының өсуіне алып келуі мүмкін;

құрылыс жұмысы барысында жеткізушілер және қосалқы мердігерлер келісілген немесе жобаның басындағы бөлінген қаржымен салыстырғанда мейлінше жоғары төлем жасауды талап ете бастайды;

еңбек даулары немесе бас жеткізушінің немесе қосалқы мердігердің тауарларды жеткізу және қызмет көрсету қабілетсіздіктері;

сақтандырылмаған бұзылулар, аяқталған құрылысты немесе тұрғызылып жатқан үйлерді бұзу;

заемшының жалпы қаржылық әлуеттілігі және әзірлеу және көріктендіру саласындағы оның тәжірибесі, яғни заемшының шын мәнінде жобаны бюджет аясында және құрылыс жоспары бойынша аяқтай алатын-алмайтындығын анықтау;

заемшының әзірлеу және көріктендіру саласындағы тәжірибесін бағалау;

барлық қатысушы тараптардың сипаттамасы, жұмыс тәжірибесі және қаржылық жағдайы;

құрылыс объектісінің сметалық құнының өсуіне ықпал ететін құрылыс барысында пайдаланылып отырған құрылыс және өзге де материалдардың қымбаттауы;

құрылыстың аяқталу сатысындағы және пайдалануға берілу сәтіндегі жылжымайтын мүлік объектісіне уәкілетті мемлекеттік органдардағы (жергілікті атқарушы билік, сәулет және қала құрылысы, жер ресурстарын басқару жөніндегі және басқа органдар) құқық белгілейтін (құқықтық куәландыратын) құжаттарды ресімдеудегі кешіктірулер;

аяқталған құрылысты және салынып жатқан үйлерді қайта жобалау, қайта құру.



Банктің құрылысты қаржыландыру жобасы бойынша кредиттік досьесінде мынадай құжаттар болуы тиіс:

жобаны аяқтау үшін қажетті тәжірибенің және қаржылық әлуеттіліктің заемшыда болуына негіз болатын қаржылық ақпарат;

кредитор мен заемшының құқықтары мен міндеттері, қаражат бөлу шарттары және төлем жасамау жағдайлары айтылған құрылысқа кредит беру жөніндегі келісім;

банктің кепілге алынған мүлікке шара қолдану жөніндегі сұратуына негіздеме ретінде не заңнамада көзделген жағдайда банк меншігіне сұрату жасау үшін жасалған мүлік ипотекасы туралы тіркелген шарт;

жерге, сондай-ақ қаржыландырып отырған үйге (банкке құрылыс объектісін жер учаскесімен бірге (пайдалану құқығы) кепілге берген кезде) меншіктік құқықты (пайдалану) растайтын құқықтық белгілеуші және басқа құжаттардың заңнамаға сәйкес келу мәнділігіне жасалған заңды қорытынды;

құрылысшының толық және жүзеге асатындай сақтандырылуы, оның ішінде өрт, құрылысшының айрықша тәуекелдері жағдайындағы жауапкершіліктер және тиісті жағдайларда су тасқынынан сақтандырылатындығына куәлік ретіндегі сақтандыру полистері және сақтандыру жарналарының төленгендігінің дәлелдері;

баға беру қызметін жүзеге асыруға лицензиясы бар мамандардың тиісті бағасы немесе оның ағымдағы жай-күйі бойынша және құрылысты аяқтау барысында, сондай-ақ үй-жайды тұрақты иеленуге қол жеткізген кездегі меншіктің рыноктық құнын көрсететін өзге де бағасы; қосымша құрылыс жоспарларын, жоба шығындарын, маркетинг және инвестиция үлесінің жоспарларын көрсететін жобалық жоспарлар, технико-экономикалық негідемелер және құрылыс бюджеті;

меншікті, жанама құрылыстарды инспекциялау және топырақтың үстіңгі қабаты туралы қорытындылар.



Жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар бойынша қамтамасыз етуге баға беру кезінде банктер пайдаланатын критерийлерге банктің кредиттік саясатын анықтайтын ішкі құжаттарының реті алынады.

Жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар бойынша қамтамасыз етуге баға беруге қатысты ішкі құжаттарда мыналар болады:

жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар бойынша қамтамасыз етуге баға беруді жүзеге асыратын бағалаушыларды іріктеу жөніндегі критерийлер және рәсімдер;

бағалаушының тәуелсіздігін қамтамасыз ету рәсімдері;

тиісті баға беруді жүзеге асыру рәсімдері;

баға мазмұнының критерийлері.


Баға беру:

баға берудің жалпыға бірдей стандарттарына сәйкес келеді;

баға беруді қармтамасыз ету объектісіне қаржылық жағынан мүдделі емес баға беруші жүргізеді;

жазбаша нысанда ресімделеді және негізді талдау жасалады, соның негізінде жылжымайтын мүлікке байланысты заемды беру жөнінде шешім қабылданады;

егер қамтамасыз ету құрылыс жүріп жатқан немесе қайта құрылып жатқан үй түрінде ұсынылса немесе жалдау шартының рыноктық емес шарттарына сәйкес бір бөлігі жалға берілген болса және сатылмаған алаңдары болған жағдайда талдау мен есепке осы туралы тұжырымдар енгізіледі;

баға беру қызметін лицензиясы бар бағалаушылар жүзеге асырады.



Қамтамасыз етуді қайта бағалау тәуелсіз бағалаушыны қатыстыра отырып, қамтамасыз ету құны 35 000 айлық есептік көрсеткіштен асатын жылжымайтын мүлікке қатысты заемдар бойынша жүзеге асырылады.

Банк қайта бағалау қорытындысы бойынша кредиттің жіктелуін және ол бойынша провизия мөлшерін қайта қарайды.

Қайта бағалау мына жағдайларда жасалмайды:

үйді жөндеу кезінде

заем шартының талаптарын қайта қарау, сондай-ақ банктің жоғалту тәуекелін азайтатын жылжымайтын мүлікке байланысты заем бойынша жаңа немесе қосымша қамтамасыз етуді ұсыну.


Жылжымайтын мүлікке байланысты заемдар бойынша қамтамасыз етуді қайта бағалау кезінде банктер пайдаланатын критерийлер банктің кредиттік саясатын анықтайтын ішкі құжаттарымен реттеліп отырады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет