Микробтық ақуыз алу
Ересек адамдардың белгілі физикалық еңбек күшіне байланысты күніне 12,5 кДж (3 мың калл) тамақпен алуы қажет. Бұл қолданылған калл 75г қантты құрайды екен. Тамақ тек каллорияны ғана қамтамасыз етпейді, организмнің өсуіне қажет материалдарды және ескірген жасуша ұлпасының регенерациясы үшін қажет. Сондықтан азықтық ақуыз, майлар, көмірсулар және витаминдер құрайды. Есеп бойынша тамақ ақуызының тапшылығы әлем масштабының жылына 15 млн тоннасын құрайды.
Тамаққа қолданылатын саңырауқұлақтар қатаң сапрофитті организм болып саналады. Саңырауқұлақ эволюциясы барысында күрделі симбиотикалық байланыс топырақта және өсімдікте болатын микроорганизмдерден тұрады. 50 жылдардың ортасында тәжірибе жасауды бастағанда мицелий микромицет өсірудің индустриалдық жағдайында мұны биотехнологтар ескерген.
Жоғарғы саңырауқұлақтың (мицелия) вегетативті денесінің өзінің дәмі бойынша және қоректік ортасының қасиеті бойынша саңырауқұлақтың жемістік денесі болып саналады деп тәжірибе жасағанда ұсыныс жасаған. Бұл ұсыныс жоғарғы деңгейде аяқталды. Жоғарғы саңырауқұлақ мицелиясын өсіру қиындау болып келеді: қажет қоректік ортаның құрамына күрделі, пектинді, пептидті амин қышқылы (аргинин, глутамин қышқылы, аспарагин, метионин және т.б.) қант, минералды элемент комплексін, витаминдерді (биотин, фолие қышқылы, рибофлавин) қосады.
Одан басқа мицелия тамақтың бағалылығын жасайды және саңырауқұлақтың қасиеті оның дәмі мен хош иісі саңырауқұлақ болады. Саңырауқұлақтың хош иісі мен дәмі бар екендігі анықталған соң, саңырауқұлақты жасанды жағдайда таза күйінде ала бастады. Әлде қоршаған ортадан (топырақ-гумус) немесе симбионт көмегімен алынды.
Мицелияның ароматизациясы және оған жоғарғы дәмдік қасиет беру күрделі сұрақ болып отыр. Әзірше барлық заттың органолиптикалық қасиетін анықтаушысы бекітілген жоқ, сондықтан мицелия саңырауқұлағының ароматизациясы қоректік субстратқа ағаш тамырын, сүт, фермент, автолизат ашытқысы, асқабақ қайнатпасы, өнген бидайдың экстрактысы, сафлор майы, жоғарғы спирт және басқа да табиғи субстраттар мен химиялық қосылыстар арқылы іске асырылады. Тамақтың бағалылығы тек мицелий шыны табақшаға қолданылатын саңырауқұлақ макромицет (ақ саңырауқұлақ т.б.) саналады, оның құрамында токсинді улы заттар болмайды. Тамақта қолданылатын саңырауқұлақ мұқият жуылып қайнатылуы қажет. Осындай қиындықтарға қарамай-ақ макромицетті биореакторда өсіру қазіргі кезде жалғасын табуда. Болгарлық микробиолог А.Троев мицелий трутовигін (Polyporus sguomosus) мелассалы ортада өсіріледі және 24-26 сағат культивирлеуде құрғақ зат есеп бойынша 1 л ортада 18-20г мицелияны алуға болады деп тапты.
Достарыңызбен бөлісу: |