﴾ أَنْ لَنْ يَنْقَلِبَ الرَّسُولُ ﴿ Фатҳ-12

﴾ أَنْ لَنْ يَنْقَلِبَ الرَّسُولُ ﴿ Фатҳ-12.

8 - чи калима, بِئْسَ билан ما : а) Бир жойда

Қуръонларда жуфт ёзилган. ﴾ بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ ﴿ Бақара-90. б) Икки ўринда баъзи мусҳафда алоҳида, баъзисида қўшиб ёзилган. ﴾ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ ﴿ Бақара 93. ﴾ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِنْ بَعْدِي Аъроф-150 ﴿ Шунисига амал қилинади. в) Олти ўринда мусҳафлар айрим ёзилишига муттафиқ келган. 1- ﴾ فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ Оли Имрон-187 ﴿

2-﴾ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ ﴿ 3-لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿ Бақара-102.

6- ﴾ لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنفُسُهُمْ ﴿ Моида -62-63-79-80.

9 - чи калима, أيْنَ билан ما а) Икки ўринда жуфт ёзилган, فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ أَيْنَمَا يُوَجِّهُّ لَا يَأْتِ بِخَيْرٍ Бақара-115,Наҳл-76. б) Уч жойда алоҳида, баъзи мусҳафларда қўшиб ёзилган. أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْركِكُّمْ الْمَوْتُ

﴾ وَقِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿ ﴾ مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا ﴿ Нисо билан Аҳзобда васлига, Шуарода қатъига амал қилинади.

в) Бу беш ўриндан бошқа жойларда бу калималар бўлак ёзилган. أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمْ اللَّهُ جَمِيعًا

Агар у исмга дохил бўлса, ة шаклида ёзилади ва вақф қилинганда ه билан тўхталади, шунинг учун бу ة ни ҳои таънис ёки тоъ марбута дейилади. رَحْمَة نِعْمَة جَنَة каби. Бироқ Усмоний мусҳафларда исмга дохил бўлган баъзи ة лар, ои мафтуҳа ت шаклида ёзилган, шунинг учун вақф қилинганда, расмул хат шундай бўлгани учун мана шу ت билан тўхталади. Бу икки қисм бўлади:

Ва бу 13 калимадан иборат. Биринчи калима نِعْمَت 11 ерда тои мафтуҳа билан ёзилган .

1. ﴾ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ ﴿ Бақара-231.

2. ﴾ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً ﴿ Оли Имрон-103.

11.﴾ فَذَكِّرْ فَمَا أَنْتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٍ وَلَا مَجْنُونٍ ﴿ Тур-29.

Аммо ﴾ وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّي ﴿ Вассоффат-57 да хилоф воқеъ бўлган. Мана шу 12 ўриндан ташқари ўринларда тои марбута билан ёзилган ва ҳои таънис билан вақф қилинади.Масалан:

﴾ أَفَبِنِعْمَةِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ ﴿ Наҳл-71 ﴾ وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿

1.﴾ أُوْلَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ ﴿

2. ﴾ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنْ الْمُحْسِنِينَ ﴿

3.﴾ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ ﴿,

4..﴾ ذِكْرُ رَحْمَتِ رَبِّكَ عَبْدَهُ زَكَرِيَّا ﴿

5. ﴾ أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ﴿

6. فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ﴾ ﴿

7. ﴾ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ ﴿

Аммо Оли Имрон-159 даги ﴾ فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنْ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ﴿ тои таънисда хилоф воқеъ бўлган, машҳурроғи ҳои таънис билан ёзилиши ва тўхташидир. Бу ўринлардан бошқа жойларда رَحْمَةٍ сўзи тои марбута билан ёзилган ва бе ихтилоф ҳои таънис билан вақф қилинади ﴾ إِلا رَحْمَة مِنْ رَبِّكَ ﴿.

Учинчи калима امْرَأت етти ўринда бил иттифоқ тои мафтуҳа билан ёзилган.

1. ﴾ إِذْ قَالَتْ امْرَأَتُ عِمْرَانَ ﴿ Оли Имрон-35.

3. ﴾ قَالَتْ امْرَأَتُ الْعَزِيزِ الْآنَ حَصْحَصَ الْحَقُّ ﴿ Юсуф-51

4. ﴾ وَقَالَتْ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ ﴿ Қосос-9

5. 6 ﴾ اِمْرَأَتَ نُوحٍ وَاِمْرَأَتَ لُوطٍ ﴿ Таҳрим-10

7. ﴾ اِمْرَأَتَ فِرْعَوْنَ ﴿ Таҳрим-11 . Бунинг қоидаси шуки, қайси аёл Қуръонда эри билан бирга зикр қилинса, мана шу етти ўриндаги каби тои мафтуҳа билан ёзилади. Бундан бошқа ўринларда тои марбута билан ёзилиб, ҳои таънис билан вақф қилинади. وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً Аҳзоб-50 ﴿ ﴾ وَإِنْ امْرَأَةٌ خَافَتْ Нисо-128 , إِنِّي وَجَدتُّ امْرَأَةً Намл- 23﴿

Тўртинчи калима سُنتْ беш ўринда бил иттифоқ тои мафтуҳа билан ёзилган. Масалан:

1. ﴾ فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ ﴿ Анфол-38.

2-3-4. فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا﴾ ﴿ Фотир-43.

5 ﴾ سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ ﴿ Ғофир-85. Бу беш ўриндан бошқа ўринларда тои марбута билан ёзилган ва бе хилоф ҳои таънис билан тўхталади.

سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ﴾ ﴿ Фатҳ-23.

﴾ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا ﴿ Аҳзоб-62.

Бешинчи калима لَعْنَت икки ўринда бил иттифоқ тои мафтуҳа билан ёзилган, Мисол:

1. ﴾ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ ﴿ Оли Имрон-61. ﴾ وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ ﴿ Нур-7. Қолган ўринларда тои марбута билан ёзилган ва бе хилоф ҳои таънис билан вақф қилинади. ﴾ أُوْلَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ * *وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ ﴿ ﴾ أُوْلَئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ ﴿ ва ҳ.к.

﴾ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيتِِ الرَّسُولِ ﴿.

Еттинчи калима كلمت , Аъроф сурасида муфрад сиғада келиб, ت сида ихтилоф бор, лекин тоъ мафтуҳа билан ёзилиши ва ت билан тўхташ машҳур. وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى бошқа жойларда тои марбута билан ёзилган ва бехилоф ҳои таънис билан вақф қилинади.

М:﴾ وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا ﴿.

Саккизинчи калима بَقيت бир ўринда ( Ҳуд-86 да ) бил иттифоқ тои мафтуҳа билан ёзилган, بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ . Бундан бошқа ўринларда тои марбута билан ёзилган ва бехилоф ҳои таънис билан вақф қилинади. Масалан: ﴾ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى ﴿

﴾ أُوْلُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنْ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ ﴿ .

Тўққизинчи калима قُرت Фақат бир жойда бил иттифоқ ت билан ёзилган ﴾ قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَلَكَ ﴿ Қосос-9. Бошқа ўринларда тои марбута ة билан ёзилган ва бил иттифоқ ҳои таънис ه билан тўхталади. Мисол:

رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ﴾ ﴿ Фурқон-74.

﴾ فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ ﴿ Сажда-17.

Ўнинчи калима فِطْرَت Қуръонда фақат бир жойда келган ва тои мафтуҳа билан ёзилган масалан:

жүктеу/скачать 7.42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: