يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ
Оллоҳ сизлардан иймон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража-мартабаларга кўтарур. Мужодала-11. Ибн Аббос айтадилар: “ Олимларнинг даражаси илм олмаган мўминларнинг даражасидан етти юз даража юқоридир. Ҳар даражанинг ораси беш юз йиллик йўлга тенг”. Оллоҳ Таоло:
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ
Айтинг: “ Биладиган зотлар билан билмайдиган кимсалар баробар бўлурми?!” деб айтган. ( Зумар-9).
Илм, Пайғамбар тиллари билан Оллоҳ Таоло барча одамлардан талаб қилиниши ибодат эканлиги эълон қилинган энг муҳим ғоядир. У зот айтдилар: “ Илм талаб қилиш ҳар бир мусулмонга фарздир”.
У зот яна шундай дейдилар: “ Қиёмат куни уч тоифа кишида шафоат қилиш ҳуқуқи бўлади: пайғамбарлар, олимлар ва шаҳидлар”.
Яна пайғамбар айтадилар: “Кимга Қуръон илми берилган бўлсаю, бошқа одамни ўзидагидан яхшироқ нарсага эга деб билса, Оллоҳ таоло улуғлаган Қуръонни камситган бўлади”.
Исломимиз буюкларидан ҳам илм ҳақида кўп асарлар қолган.
Алий ибн Аби Толиб Куммайлга:” Илм молдан яхшидир, у сени муҳофаза қилади, молни эса сен қўриқлайсан. Илм ҳоким, мол маҳкумдир. Мол нафақа қилиш билан камайса, илм сарф қилиган сари зиёда бўлади”, деганлар.
Имоми Ғаззолий илм ва олим хусусида жуда кўп оят ва ҳадисларни келтирганлар, ҳоҳлаган кишилар шу китобга мурожаат қилсинлар.
Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос дан ривоят қилинади. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “ Ким Қуръони Каримни уч кундан оз фурсатда хатм қилса, маъноларини англамайди”, дедилар. (Абу Довуд, Тирмизий ва Насаийлар ривояти.)
Аммо Қуръон ўқишни қачон бошлаш ва қачон тугатиш вақти қорининг ихтиёридадир. Масалан,
Саъд ибн Аби Ваққос айтадилар: “ Қуръонни хатм қилувчининг хатми кечанинг аввалига тўғри келса, фаришталар тонг отгунча унга салавот айтишади. Агар кечанинг охирига тўғри келса, эртаси куннинг охиригача салавот айтишади”. И. Аҳмад.
Хуллас, қори ва қироат ҳақидаги маълумотларни бир неча мужаллад китоблар ҳам қамраб ололмайди. Ким бу хусусда кўпроқ маълумот олишни ҳоҳласа, “Ат-Тибён фий одоби ҳамалатил-Қуръон” китобига мурожаат қилсин.
بِكَلامِ الْخَالِقِ يُحْفِيها
|
هَذا الْمُخْتَارُ أَتَى الدُّنْيَا
|
وَ يُعَـلِّمُهَا وَ يُرَبِّيهَا
|
وَ يُطَهِّرُهَا وَ يُزَكِّيهَـا
|
فَعَطِّرْ مِنْهُ الأفْوَاهَــا
|
ذِ كْرُ الرَّحْمَانِ هُوَ الْقُرْانْ
|
فَحَا ذِرْ مِنْ أَنْ تَنْساها
|
آيَاتُ اللهِ هِيَ الْـبُرْهَان
|
أللَّهُمَّ اجْعَلِ اْلقُرْانَ الْعَظِيمَ رَبِيعَ قُلُوبِنَا وَ جَلاَءَ هُمُومِنَا وَ أَحْزَانِنَا
وَذَكِّرْنَا مِنْهُ مَا نَسِيْنَا وَ عَلِّمْنَا مِنْهُ مَا جَهِلْنَا وَارْزُقْنَا تِلاَوَتَهُ عَلَى الْوَجْهِ الَّذِى يُرْضِيكَ عَنَّا آنَاءَ اللَّيْلِ وَ أَطْرَافَ النَّهَارِ يَا رَبَّ الْعَلَمِين.
Ё раб! Улуғ Қуръонимизни қалбимизга баҳор қилиб, ғаму-андуҳимизга жило айла. Унутганларимизни ёдимизга солиб, билмаганларимизни билдиргайсан. Ё Илоҳал оламин! Бизларни кеча-ю кундуз Қуръон тиловати билан ризқлантиргайсан.
Китобнинг бошида айтганимиздек, банда хатодан холи эмас, хатосиз ёлғиз Оллоҳдир. Ўқувчилар хато ўринларини кўрганда уни ислоҳ қилиб, ишора қилиб огоҳлантирсалар беҳад улардан мамнун бўлар эдим.
إِنْ تَجِدْ عَيْبًا فَسُدَّ الْخَلَلاَ جَلَّ مَنْ لاَ عَيْبَ فِيهِ وَعَلاَ
Тузат дўстим агар айбини топсанг,
Беайбдир Парвардигорим билсанг.
9/1/1426ҳ.-------18/2/2005м. Жума с. 19-40.
Бу китобни ёзилишида ўзининг қимматли маслаҳатларини берган устозимиз шайх Алоуддин МАНСУР ҳазратларига, тузилишида ҳамда арабчадан таржима қилинишида яқиндан ёрдам берган биродарларимиз Одилжон Комилжон ўғлига, Халилуллоҳ Эсонбой ўғлига, Нуриддин Насриддин ўғлига, компьютер ҳамда таҳрир ишларида ёрдам берган Абдурраҳим Абдул АКБАРга ва бошқаларга чин қалбимдан миннатдорчилик билдираман.
Ўқувчилардан бу дарсликдан фойдаланиш билан бирга ўз фикр ва мулоҳазаларини билдиришларини кутиб қоламиз.
Бу асар устоз-мутахассислар ва толиби илмлар учун мўлжалланган.
43. Фойдаланилган китоблар
рўйхати.
1.”Ғоятул мурид фи илмит тажвид”----Атийя Қобил Наср.
2.Шотибийя шарҳи----------Аллома Ибнул-Қосиҳ.
3.Тоййибатун-нашр-----Шайх ибнул Жазарий.
4.Шарҳ “Ал-муқаддиматил жазарийя
фил аҳкомит тажвидийя”- Саййид Абул Фараҳ.
5.Матнул жазарийя------Муҳаммад Жазарий.
6.Туҳфатул атфол-----Сулаймон Жамзурий.
7.Тақрибун нашр--------Ибнул Жазарий.
8.“Ҳаққуттилаваҳ ало ривояти
Ҳафсин ан Осим”-----------------------Шайх Усмон.
9.“Алмутафаррид би итҳофил муқриъи
валмужаввид”----------Мусо Сулаймон Иброҳим.
10. “Сунанул қурроъ ва маноҳижул
мужаввидин”------ Адул Азиз Абдул Фаттоҳ Қори.
11.Қуръни Карим таржима-Шайх Алоуддин Мансур.
12.”Ат-тожул жомиъу лил усул фи
аҳодисирРосул”---------Шайх Мансур Али Носиф.
13. “Иҳёу улумид дин”- Абу Ҳомид ал Ғаззолий.
14. “Риёзуссолиҳин”--- Имоми Нававий.
15.” Ал Азкор -------------------Имоми Нававий.
Мундарижа.
№
|
мавзуъ
|
Бет
|
1
|
Муқаддима-.....................................................
|
3
|
2
|
Қуръон ўқишнинг фазилатлари....................
|
7
|
3
|
Қуръонни илми ва таълимнинг аҳамияти
|
9
|
4
|
Қуръон тиловатининг одоблари......................
|
11
|
5
|
Қуръонни қандай ўқиш керак............................
|
12
|
6
|
Қироат мартабалари...........................................
|
14
|
|
Қуръонни эсдан чиқармасликнинг чораси.....
|
13
|
7
|
Нима учун Қурънни Росулуллоҳ даврида жамъланмаган?...............................................
|
19
|
8
|
Мутавотир қироатлар........................................
|
21
|
9
|
Қироатнинг етти ҳарф яъни етти
қиррада нозил бўлиши..............................
|
22
|
10
|
Илмут тажвид.............................................
|
26
|
11
|
Имоми Ҳафснинг таржимаи ҳоли-............
|
28
|
12
|
Ислом умматининг тажвид илмига
бўлган эҳтимоми.....................................
|
30
|
13
|
Тажвид қисмлари ва унинг ҳукми
|
27
|
14
|
1) Амалий тажвид, 2) Илмий тажвид...
|
35
|
15
|
Ал Истиоза....................................................
|
37
|
16
|
Ал Басмала..................................................
|
38
|
17
|
Сукунли нун ва танвин ҳукмлари............
|
40
|
|
1) Изҳор-....................................................
|
41
|
|
2) Идғом.....................................................
|
42
|
|
Идғом сабаблари.......................................
|
46
|
|
3) Иқлоб.................................................
|
47
|
|
4) Ихфоъ.................................................
|
49
|
18
|
Ташдидли нун ва мим ҳукмлари.............
|
51
|
19
|
Сукунли мим ҳукмлари.............................
|
53
|
20
|
Сукунли лом ҳукмлари............................
|
58
|
|
1) Таъриф ломи.....................................
|
58
|
|
2) Феълдаги лом...................................
|
61
|
|
3) Ҳарфдаги ломлар..............................
|
61
|
|
4). Исм ва феълдаги ломлар.....................
|
62
|
21
|
Мад ва қаср боби......................................
|
64
|
|
Мад ҳарфлари..........................................
|
64
|
|
Мад қисмлари...........................................
|
65
|
|
Аслий мад ва унинг турлари..................
|
66
|
|
Фаръий мад..............................................
|
67
|
|
Муттасил мад............................................
|
68
|
|
Мунфасил мад..........................................
|
71
|
|
Қасри мунфасили мутлақ ва муқайяд.....
|
74
|
|
Бадал мад...................................................
|
81
|
|
Оризий мад................................................
|
83
|
|
Мадди лозим............................................
|
85
|
|
Мадди лозими килмиййи мухаффаф......
|
86
|
|
Мадди лозими килмиййи мусаққал......
|
86
|
|
Мадди лозими ҳарфиййи мухаффаф.....
|
87
|
|
Мадди лазими ҳарфиййи мусаққал............
|
88
|
22
|
Мадларнинг босқичлари...................................
|
89
|
23
|
Маднинг лақаблари...........................................
|
95
|
|
Мадди сила........................................................
|
95
|
|
Мадди тамкин....................................................
|
95
|
|
Мадди эваз.........................................................
|
95
|
|
Мадди таъзим......................................................
|
96
|
|
Мадди фарқ........................................................
|
96
|
24
|
Ҳарфларнинг махражлари................................
|
97
|
|
Ҳижоия ҳарфлари. Махраж қисмлари............
|
97
|
|
Жавф...................................................................
|
99
|
|
Ҳалқ-бўғиз. 3. Тил.............................................
|
100
|
|
4. Лаблар.............................................................
|
105
|
|
5. Димоғ-бурун бўшлиғи..............................
|
106
|
25
|
Ҳарфларнинг лақаблари....................................
|
107
|
26.
|
Ҳарфларнинг сифатлари...................................
|
108
|
|
Сифатларнинг фойдалари..................................
|
109
|
27
|
Сифатларнинг тақсими а).Зотий сифатлар.
|
110
|
|
1. Ҳамс. 2.Жаҳр...................................................
|
111
|
|
3. Шиддат............................................................
|
113
|
|
4. Байнийя. 5 Раховат.......................................
|
114
|
|
6. Истеъло...........................................................
|
115
|
|
7. Истифол. 8. Итбоқ. 9.Инфитоҳ.....................
|
116
|
|
10.Излоқ. 11 Исмот.............................................
|
117
|
|
б) Зидди йўқ сифатлар. 1.Сафир. 2.Қалқала...
|
118
|
|
Қалқала қилишнинг кайфияти..........................
|
119
|
|
3.Лин. 4.Инҳироф. 5.Такрир.............................
|
120
|
|
6.Аттафашший. 7.Иститола...............................
|
121
|
|
8.Хафоъ. 9.Ғунна................................................
|
122
|
|
Сифатларнинг кучли ва заифга бўлиниши.......
|
124
|
|
Ҳижоийя ҳарфларнинг кучли ва заифга б/ши..
|
125
|
28
|
Тафхим ва тарқиқ. 1.Тафхим ҳарфлари............
|
127
|
|
2.Тарқиқли ва 3.Иккала сифатли ҳарфлар.
|
128
|
|
Р ( ر ) ҳарфи.........................................................
|
129
|
29
|
Мутамосил, мутақориб ва мутабоид ҳарфлар..
|
135
|
|
Мутамосил ҳарфлар............................................
|
136
|
|
Мутақориб ҳарфлар. Сағир идғом ҳукмлари.
|
138
|
|
Ҳамжинс ҳарфлар. Мутажонисайни сағир -
нинг ҳукми....................................................
|
140
|
|
|
Мутабоид ҳарфлар............................................
|
141
|
30
|
Калималарнинг охирида вақф, яъни тўхташ....
|
142
|
|
Равм ва ишмомнинг фойдалари........................
|
144
|
31
|
Ҳазф ва исбот...................................
|
149
|
32
|
“Ҳои” киноя.........................................................
|
160
|
33
|
Вақф ва ибтидоъ.................................................
|
163
|
|
Вақф ва унинг қисмлари....................................
|
165
|
34
|
Ихтиёрий вақф қисмлари. 1.Вақфи том...........
|
168
|
|
2.Вақфи кофий..............................................
|
172
|
|
3.Вақфи ҳасан................................................
|
173
|
|
4.Вақфи қабиҳ...............................................
|
178
|
35
|
Ибтидоъ................................................................
|
179
|
36
|
Қатъ ва сакта.......................................
|
181
|
37
|
Вақфнинг мусҳафлардаги рамзлари.................
|
183
|
38
|
Алоҳида ва қўшиб ёзилган калималар ва
улар устида вақф қилиш ҳукмлари...........
|
185
|
39
|
تْ билан тўхталадиган ҳои таънис ( هْ ).............
|
198
|
40
|
Васлийя ва қатъийя ҳамзалар ва улар
билан ибтидоъ қилиш.........................................
|
204
|
41
|
Қатъий ҳамзалар. Имоми Ҳафс қироатида
риоя қилинадиган қоидалар.............
|
208
|
42
|
Сўз охири............................................................
|
211
|
43
|
Фойдаланилган китоблар рўйхати....................
|
213
|
44
|
Мундарижа-........................................................
|
216
|
Бу китобни ёзилишида ўзининг қимматли маслаҳатларини берган устозимиз шайх Алоуддин МАНСУР ҳазратларига, тузилишида ҳамда арабчадан таржима қилинишида яқиндан ёрдам берган биродарларимиз Одилжон Комилжон ўғлига, Халилуллоҳ Эсонбой ўғлига, Нуриддин Насриддин ўғлига, компьютер ҳамда таҳрир ишларида ёрдам берган Абдурраҳим Абдул АКБАРга ва бошқаларга чин қалбимдан миннатдорчилик билдираман.
Ўқувчилардан бу дарсликдан фойдаланиш билан бирга ўз фикр ва мулоҳазаларини билдиришларини кутиб қоламиз.
Бу асар устоз-мутахассислар ва толиби илмлар учун мўлжалланган.
Шомуҳаммад ШОЮНУС
“ТАЖВИДУЛ ҚУРЪОН”
Китоб муаллиф томонидан нашрга тайёрланиб,
“Қуръонни ўрганиш илмий маркази” томонидан
кўриб чиқилди ва рухсат берилди.
Босмахонага 02-06-2005-йили берилди.
Босишга 05-06-2005 рухсат эилди.
Формат 176/16, ҳажми 11 босма тобоқ.
Буйрутма № 37. Тираж 500.
Эркин баҳода.
“ВЕГА” масъулияти чекланган жамият
томонидан чоп этилди.
20,1,18,3,16,5,14,7,12,9
40,21,38,23,36,25,34,27,32,29
60,41,58,43,56,45,54,47,52,49
80,61,78,63,76,65,74,67,72,69
100,81,98,83,96,85,94,87,92,89
120,101,118,103,116,105,114,107,112,109
140,121,138,123,136,125,134,127,132,129
160,141,158,143,156,145,154,147,152,149
180,161,178,163,176,165,174,167,172,169
200,181,198,183,196,185,194,187,192,189
220,201,218,203,216,205,214,207,212,209
Достарыңызбен бөлісу: |
