Чынтемир Аскаров Атаман уурулардын тагдыры

К а н ы м ж а н. – Сиздер отура бериңиздер. Мен эле карап келем. (Канымжан сыртка чыгып кайра дароо кирип келет).

М а к с у т а к е. – Балам, чыкканыңдан киргениң бат болду, алар кимдер?

К а н ы м ж а н. – Билбейм ата, үч жаш жигит, кудай кошкон куда болот дешет. (Мырзан апа ыйлап калат).

М ы р з а н а п а. – Бегимайды бирөөлөр алакачкан го. Кудай ай, кызымдын көз жашын көрбөсөм экен.

М а к с у т а к е. – (Мырзан апанын ыйлаганына кыжыры келип). Ой, Мырзан, эмне мынча ыйлайсың. Мүмкүн өзүнүн каалаган жигитине кеткендир. Андан көрө барган жеринен багы ачылсын дейли.

К а н ы м ж а н. – Ата, тигилерге эмне дейин?

М а к с у т а к е. – Эмне демек элең. Кир де. Дарбазанын ары жагында соксойтуп тургуза бермек белек. Кыздын жөн жайын билели. Андан кийин бир акылга келербиз. (Канымжан сыртка чыгып кайра кирет. Артынан үч жигит кирет).

А л ы м. – Ассоломумалейкум аксакал.

М а к с у т а к е. – Алике салам. Босогодо туруп калбай, төшөккө отургула балдар. Бейтааныш балдар экенсиңер, кайдан келдиңер, ким болосуңар, кандай иш менен келдиңер айтып отургула.

А л ы м. – Ата, жашырганда эмне, биздин Өзгөн агабыз менен Бегимай кол кармашып үйгө барып калыптыр. Кудай кошкон куда болот дейт, ошону угузалык деп келдик ата. Сиздин алдыңызга кулдугубуз бар, эмне десеңиз биз макулбуз.

М а к с у т а к е. – Өзгөнүңөр ким?

А л ы м. – Аны сиз жакшы тааныйсыз. Сиздерге иштеп кеткен мугалим бала.

М а к с у т а к е. – Тааныйбыз, тааныйбыз. А силер кимиси болосуңар?

А л ы м. – Биз бирге иштешкен достору болобуз.

М а к с у т а к е. – Бир агам бизнесмен, бир агам декан деди эле го. Алар эмне келишпейт? Же ата-энеси кары картаң экен деп бизди тоготпой жатабы?

А л ы м. – Түк андай эмес аксакал, дос жүз жылдык, куда миң жылдык дегендей жүз жылдык куда болгону туруп сизди кантип тоготпой койсун. Шарт мындай болду ата. Кыз үйгө кече барган. Ошол замат күйөө балаңыз, дароо барып жеңелерин апкелгиле деди. Бир мүнөт турбай жөнөп калдык. Жол азабы, көр азабы деген чын экен. Машинабыз Меркеге жетип бузулуп калды. Айла канча антип минтип оңдогончо убакыт өтүп кетиптир. Антсе да сиздин алдыңызда күнөөлүүбүз ата.

М а к с у т а к е. – Кече чыгып, бүгүн зорго жеткен экенсиңер да?

А л ы м. – Ооба ата.

М ы р з а н а п а. – Бул кудайга жакпаган иш ко. Кызыбыз кечээ барса, бир күн өткөндөн кийин кабарлайсыңарбы! Атасы, айтчы бул эмнени түшүндүрөт? Кызыбызды көңүлү менен эмей эле, зордоп отургузушуп коюшкан го булар (балбалактап ыйлай кетет). Бир аракетиңди кылсаңчы эртерээк. Картайганда кызымдын көз жашын көргүм келбейт атасы.

А р х а д. – Алымга ишенбесеңер мага ишенерсиңер. Бизде Өзгөн ага директир болуп иштейт. Кызыңар буфетте иштеп турду. Канча айткан менен бирге иштеп тургандан кийин тил табышат да. Экөө чыны менен эле кол кармашып барып калды.

Д а н и л. – Ооба ошентишти. Кызыңардан кам санабай эле койгула. Экинин бири деген жигитке барды. Өзгөн ага өтө кичи пейил, адамкерчиликтүү адам. А кишинин ошондоюнан жакын туугандары болбосок да кошо чуркап жүрбөйбүзбү.

М а к с у т а к е. – Мага да ошондой сезилген. Эмне кылдык кемпир эми? Ачууду, көз жашты токтотолу. Анын үстүнө Бегимай кечээ эле барып калган турбайбы. Ошо жагы да чатак. Кокус алып келсе элге журтка сөз болобуз. Андан көрө жеңелерин жибергенибиз оң. Бегимайдын жөн жайын билип келишсин. Алар баарын төкпөй чачпай айтып келер.

А л ы м. – Ата сиздин ачууңуз бир аз басылган окшойт. Кыргыздан, кыргыздын салтынан айланса болот. Күйөө балаңыз сиздерге дубай саламын айтып муногу (конвертти көрсөтүп) миң долларды ачуу басарга деп берип жиберди. Алтын алаканыңызга, алтын акчаны салып коюңуз.

М а к с у т а к е. – Ачуу басарга бул көп ко. Адатта беш миң сом, он миң сом эле берилчи эле го.

А л ы м. – Ала бериңиз ата. Күйөө балаңыз бай. Өзгөчө азыр түндүгүнөн акча жаап турган убагы. (Максут аке конфертти алып, ойлуу туруп калат да, анан Мырзан апага берет).

М а к с у т а к е. – Ме, алып кой апасы, мунун баары жакшылыкка жумшалсын.

А л ы м. – Ооба ата, жакшылыкка жумшалсын. Али астыда жакшылыктар көп. Бир эки айдан кийин жыгылып келе тургандыгы бар. Эки чоң кудаңызды ошондо көрөсүз.

М а к с у т а к е. – Кудаларды ушинтип чай менен отургузуп коебузбу. Мырзан, келиндериңе айт, тамак азышсын, ак моюндан апкелишсин.

А л ы м. – Антип убара болбой эле коюңуздар. Буйруган насипти жедик. Жол алыс. Бизге эртерээк уруксат бериңиз. Бара турган келиндериңизди айтыңыз. Ала кетели.

М а к с у т а к е. – Ка-ап Бектемирдин ооруканага жатып калганын карачы. Түштөн кийин чаап ала тургансып эркектерди кошпой эле, Молдокенин келини менен Канымжанды жиберели Мырзан. Алар деле оңой келиндерден эмес. Иштин чоо жайын терең билип, тыянак чыгара турган келиндер.

М ы р з а н а п а. – Аялдардын ишине кийлигишпей жөн отурчу карыядай болуп. Ал жагын сенсиз да билем го.

М а к с у т а к е. – Ооба келиндерге абдан ишенем. Ал эми Өзгөндү баарыбыз жакшы билебиз. Баргандар эки жаштын ортосуна чок салып жүрбөсүн. Ынтымагын тилейли. Тамакты даамдуу кылган туз, алысты жакын кылган кыз дегендей Бишкекке кудаа кааласа ат тезегин кургатпай, чаап барып, чаап келип турат экенбиз.

А р х а д. – Тилегиңизге жетиңиз ата.

М а к с у т а к е. – Эмне болду, Мырзан, келиндериң таза эле кечигип кетти го.

М ы р з а н а п а. – Деги сенин шашмалыгың калбайт да. Шаарга бара турган келиндер бир аз жасанып. түзөнүп албайбы кокуй. Ага чейин кудаларга бере тургандарымды бере турайын. (Мырзан апа үчөөнө тең ак калпак, ак көйнөк коет). Акжолтой адамдардан болсун деп жалаң актан кийим кийгизип жатам балдарым. Муногу ак калпак менен. ак көйнөктү күйөөгө алып барып бергиле. Бегимай үчүн жүрөгү таза, ниети ак болсун.

А л ы м. – Рахмат апа, бардыгын Өзгөн агага айтып барабыз.

М ы р з а н а п а. – Бегимайга да салам айткыла, жакын арада келип кетсин ата-энең сагынып жатат дегиле. (Эки келин кирип келишет. Алар Айнагүл менен Канымжандар).

М а к с у т а к е. – Баарыңар төшөккө отургула. Жаан менен жер көгөрөт, бата менен эл көгөрөт дегендей бата кылып коёюн жакшылык тилеп. (Баары алакандарын жайышат). Тоо козголбосун, жоо оңолбосун, өрүшүбүз кең болсун, бай өлкөгө тең болсун, жокчулук качып турсун, дүйнөбүз ашып турсун. Ынтымак келип турсун, тынч өмүр берип турсун, эки жаштын жолдору шыдыр болсун, жолукканы кыдыр болсун. О-о-мий-ин!

Ү н д ө р. – О-о-мий-ин! (Бардыгы ордунан көтөрүлүшөт. Баары сыртка чыгышат. Сырттан машинанын сигналы берилет).

Ө з г ө н. – Кечетен бери эч нерсе жебей да, ичпей да койдуң. Жөн эле өзүңдү өзүң кыйнап жатасың. Болору болду, алдыдагы турмушту ойлойлучу алтыным. Билсең экөөбүздү эң сонун турмуш күтүп турат. Бир келген бакытты төгө көрбө Бегимай.

Б е г и м а й. – Сага бакыт болсо мага бакыт эмес. Сүйгөн адамымдан айрылып отурам. Ал эми сага эч качан жүрөгүм жылыбайт .Эгер жүрөгүмдү жылыта турган сыйкырчы күчүң болсо апкелчи тоңуп турган жүрөгүмдү жылытайын. Алоолонгон жүрөгүңө, алоолонгон жүрөгүм менен жооп кылайын. Демек сенде андай сыйкырчы күч жок. Ошондуктан эшигиңди кулптап отурбай мени бошот. Мен Жазбегиме кетейин.

Ө з г ө н. – Кантип кетесиң Бегимай. Сен анын бетин кантип карайсың. Ал сенин бетиңди кандай карайт? Поезд өттү. Ал поезд сага кайрылбайт. Ошон үчүн сен Жазбекти унут. Ал сендей жуан эмес, кыз ала турган жаш бала.

Б е г и м а й. – Сен менин тагдырыма балта чапкан турбайсыңбы шүмшүк!! (Ыйлап калат).

Ө з г ө н. – Эмне десең ошол де, бирок түшүнчү мага, сени сүйөм, сүйөм, сүйөм. Өз махабатыма балта чаап жашай албайм. Сенден башка эч ким, эч бир сулуу жүрөгүмдү жылытпайт. Суусаганда оозума суу тамыза турган, жан алым кетип баратканда жан сала турган бир гана сенсиң.

Б е г и м а й. – Эки дүйнөдө тең андай болот деп ойлонбой эле кой.

Ө з г ө н. – Билсең экөөбүздү кудай кошту. Болбосо силердин айлыңарга барбайт элем да. Сени көрүп ашык болуп калбайт элем да. Эми сен мендиксиң, мен сендикмин. Экөөбүздү ажыратса бир кудай өзү гана ажырата алат.

Б е г и м а й. – Каяктан, кайсы кудай жолуктурду экен. Эми... эми эмне кылам?.. (диванды ургулап өңгүрөп өксүп диванга куланат).

Ө з г ө н. – Кой, болду эми. Ыйлаган менен өткөндү кайрып албайсың. Андан көрө дасторкон жаяйын кичине тамактанып алчы. Анан сага эле алып койгон падаркам бар. Көрсөң сүйүнөсүң. (Өзгөн дасторконду жайнатып түрдүү даамдардан коет). Көзүңдү арчып, тынч отурсаң, анан көрсөтөм.

Б е г и м а й. – Көрбөй эле койдум.

Ө з г ө н. – Кутучаны апкелип (жанына отура калып). Кутучаны өз колуң менен ач. Ачсаң эми. (Өзгөн Бегимайга карматканы менен өзү колу менен жардамдашып ачат). Кандай экен? Берметин карачы... Кана, кана аты жогуңду сунсаң. (Өзгөн шакекти колуна салат). Эх, десең кандай жарашып калды.

Б е г и м а й. – Эптеп мени алдап көңүлүмдү көтөрөйүн деген амалың го.

Ө з г ө н. – Анан эмне кылайын, айланы кетирип жатпайсыңбы. (Өзгөн Бегимайды дасторкондун жанына отургузат. Бегимай биртке тамактанып отуруп калат).

Ө з г ө н. – Тамактан жакшылап алсаң. Же жалдырайынбы?

Б е г и м а й. – Жалдырабай эле кой. Жүрөгүмө эч нерсе баспай жатат.

Ө з г ө н. – Дагы эле Жазбекти ойлоп жатасыңбы?

Б е г и м а й – Ойлоймунбу, ойлобоймунбу ал менин ишим, азыр мага тынчтык берчи. (Бегимай диванга барып кулайт да уктап кетет. Эшиктин коңгуроосу кагылат. Өзгөн эшикти ачат. Канымжан, Айнагүл, анын артынан үч жигит кирип келет).

А й н а г ү л. Ой-и-ий, биздин кызыке мемиреп уктап жатат ко я? Уктата турган дары берип койгон жоксуңбу, күйөө бала?

Ө з г ө н. – Эмнеге берет элем. Өзү кыйшайып жаткан, уктап кетиптир.

А л ы м. – Кана шеф, колуңду берчи, баары жайында. Кудабыз да, кудагыйыбыз да алтын кишилер экен. Тигиндей, мындай деп катуу кетпей жылуу кабыл алды. Максут аке эки жаштын бактылуу болушун тилеп ак батасын берди. Бизге сый көрсөткөнүн айтпа. Бул жеңемдерге да рахмат, чайын да пайын да жайнатты го чиркин.

А й н а г ү л. – Айтчы күйөө бала алакачып алган жоксуңбу? Бул жигиттер «экөө ээрчишип барып калды» дегенден башканы айткан жок.

Ө з г ө н. – Ата салты канга сиңип калган да жеңелер. Алакачып апкелгендей эле болуп калды. Анткени канчалык жалынып жалбарсам да болбоду. Айлам кетти акыры ушуга бардык. Эми жигитчилик айыбымды кандай кылып тарт десеңер тартайын (күлүп). Эмне кылсаңар да жумшак соттой көргүлө. (Айнагүл менен Канымжан үйдүн жасалгасын көрүп аңтаң болуп карап калышат). Өз ара ары басып барып (шыбыраша кетет).

К а н ы м ж а н. – Бул жигит укмуш бай го. Бегимай бактылуу экен.

А й н а г ү л. – Жазбекке барса эшигинин алдында байланарга ити да жок, шору шорподой катмакко.

К а н ы м ж а н. – Жакшы болду, шаарга келсек бир үйүбүз бар, ичип жеп тайраңдап жумшак төшөктө жатып кете беребиз.

А й н а г ү л. – Ушинтип тура беребизби. Бегимайды ойготолу. (Экөө Бегимайды ойготушат.)

Б е г и м а й. – (Канымжандын мойнунан кучактап). Жеңе-е! (ыйлап калат).

К а н ы м ж а н. – Эмне болду садагасы?

Б е г и м а й. – Эмне болду... Эмне болду... Эмне болду дейсиң, муногу айбандарга кор болуп отурам. Экөөңөр эле келдиңерби? Атам кана?..

А й н а г ү л. – Аксакал киши сакалын сүйрөп ушул жерге келмек беле. Бектемир болсо өзүң билгендей ооруканада. Анан экөөбүз келдик.

Б е г и м а й. – Экөөңөр келсеңер бул айбандардан ажыратып алып кеткиле.

А й н а г ү л. – Сол колуңдагы ачууду оң колуң менен басышың керек кызыке. Биз сени алып кете албайбыз. Себеп десең атабыз ак батасын берип бизди жөнөттү. Экинчиден сени босогодон аттап калган кыз дейт. Бул жагын да ойлошуң керек. Ата-энебизди сөзгө жыгып, бизди уятка калтырасың.

Б е г и м а й. – Бул эмне деген кордук! Кудайга эмне жазыгым бар эле! Мындан көрө өлгөнүм жакшы эле го! Тегерегимдин баары тор болуп калган турбайбы! Мени коргой турган адам барбы бул дүйнөдө!.. (Буркурап ыйлап диванга жыгылат).

Ө з г ө н. – (Канымжан менен Айнагүлдү мындайраак чыгарып шыбырайт). Түнү менен уктабай, эртеден бери ыйлап отурат, кан басымы көтөрүлүп кетип жүрбөсүн. Бир деме деп ыйлаганын койдуруңуздарчы.

К а н ы м ж а н. – Кантип койдура албыз. Көрүп турбайсыңбы?

Ө з г ө н. – Оюнун баары Жазбекте. Али да болсо Жазбекке кеткиси бар.

К а н ы м ж а н. – Оокатын өткөрө албай жаткан жаш балада эмнеси бар экен.

Ө з г ө н. – Ошого таң калам. Андан үмүтүн үздүрүш үчүн, үйлөнгөнү жатат деп коюңуздар. (Канымжан башын ийкейт. Айнагүл экөө Бегимайдын жанына келип отурушат).

А й н а г ү л. – Билбей жатам кызыке, деги Өзгөн кайсы кыялдары менен жакпай жатат?

Б е г и м а й. – Жакпай жаткан кыялдары деле жок.

А й н а г ү л. – Анан эмне ыйлайсың? Мындай бакубат жерди, өңү келишкен жигитти каерден издеп табасың я?

Б е г и м а й. – Байлыгы да, өңү да өзүнө. Сүйбөйм, ичим да жылыбайт буга.

К а н ы м ж а н. Жазбекке барсаң ичиң жылыйбы? Анда жакшы болду. Алып кетейик. Ал сен эмес башкага үйлөнөм деп даярданып жатат. Эми аны, эки кыз талашып көргүлө.

Б е г и м а й. – Жалганды айтып жатасың жеңе?

К а н ы м ж а н. – Мейли мен жалган айтайын. сен барсаң эле жакшы болуптур деп ата-энеси киргизе кое­бу? Таш түшкөн жерде оор дегендей, биерден кетишиң оор болуп калды Бегимай. Көп ыйлай бербей эртеңкиңди ойлоп жаша. Жазбекти унут. Ал да өзүнүн теңи менен тынч жашасын.

А р х а д. – (Тамак аш коюлган столду көрсөтүп). Тү-үү, бул тамактардын баарын жалдыратып коебузбу? Жигиттер, жеңелер келгиле, чыр чатакты коелу да ичип жеп ыр күлкүлөр менен отуралы. Эки жаштын ынтымагын тилейли. Айнагүл жеңе, Канымжан жеңе, Бегимай орун алып отургула эми.

Канымжан. – (Бегимайга). Токтот эми ыйлаганыңды. Менин айткандарым түшүнүктүү болгон чыгар сага. (Бегимай Канымжанга шыбырап).

Б е г и м а й. – Жазбектин үйлөнөт дегенине ишенбей жатам.

К а н ы м ж а н. – Үйлөнө элек, бирок үйлөнөт, ошондуктан аны унут дедим го. Көңүлдүү отурчу, бизди да кайгыга салбай. (Канымжан, Айнагүл болуп, Бегимайды столго жакын отургузушат. Музыка коюлуп, үй шаңга бөлөнөт).

Ө з г ө н. – Алыс жолдо чарчанып чаалыкканыңар аз келгенсип, эч бир жерде токтобой келиптирсиңер. Бул жаш жигиттер тамак алып берүүгө да жарабаптыр. (Өзгөн жеңелерине чебеленип). Тамактан алсаңар жеңелер, жакшы тамак калганча, жаман курсак айрылсын деген сөз бар го. Силер канчалык жеп ичип отурсаңыздар биз ошончолук сүйүнүп отурабыз. (Архадга кол жаңсап) Архад сага эмне болгон, ичимдиктерди али ачпаптырсың го. Куй, шампан арагынан, куй, коняк, бальзамынан, бүгүн ичип жеп жыргай турган күн.

А р х а д. – Кечирип кой Өзгөн ага, үйдө саал жылуу атмосфера болбой жаткандан кийин...

А й н а г ү л. – (шайырланып). Мына эми жылуу атмосфера болот. Бегимайдын карабайсыңарбы, көңүлү чайыттай ачылып калды.

А р х а д. – Деги ошондой болсунчу. Катуу чатак чыгып кетеби деп баятан бери үрөйүбүз учуп кетти. (Архад ичимдиктерди куюп чыгып) Сөздү Бегимайдын бир тууган жеңеси Канымжан эжеге сөз берсек кандай болот? (Шатырата кол чабулар жаңырат). Алтын жеңе, алтын шилекейин чачыратып эки жашка ак тилек айтып сүйлөп койсун.

Ү н д ө р. – Эң туура, эң туура. Канымжан жеңе сүйлөсүн. Канымжан жеңе сүйлөсүн.

К а н ы м ж а н. – Ушинтип сый-урмат көрсөткөндөрүңөргө чоң рахмат. Эмне дейин эки жашка ынтымак, бакыт каалар элем. Муногу ак сарайдай болгон үйүңөрдөн кут кетпесин дээр элем. Эмки жылы дал ушул убакта наристелүү болуп, дал ушинтип майрамдап отуралы.

А л ы м. – Кандай алтын сөз. Кандай алтын сөз. Ушинтип алтын сөз айтылып отургандан кийин кантип ичкиликти стакандын түбүнө калтырып коелу. Кана баарыбыз бир дегенде бирдей алып жиберели. (Улам биринен бирине тост берилип ичип жеп майрамдагыдай болуп отурушат. Кобураган сөздөр көбөйүп, күлкүлөр үйдө жаңыра баштайт).

А р х а д. – Менин бир сунушум бар. Бийге чыгалы.

А л ы м. – Бегимай менен Өзгөн аганын үйлөнүү үлпөтүнө сая турган призим бар. Жеңүүчүгө жүз доллар. Кана жигиттер, кыз-келиндер чыккыла. (Акчаны булгалактап көрсөтөт). Бул кимге буйруп турду экен?

Д а н и л. – Бүгүн биз үчүн да, Өзгөн ага үчүн да кайталанбай турган кубанычтуу күн. Мен да призге жүз доллар саям. (Баары бийлешет. Өзгөн менен Бегимай да бийге чыгат. Канымжан менен Айнагүл, Лира Райыбекованын «Жүрөгүм ооруйт дебегин» деген ырын ырдашат).

А л ы м. – Менин призиме Канымжан жеңе татыктуу болду. Кана, дуу кол шапалак. (Баары кол чабышат).

Д а н и л. – Менин призиме Айнагүл жеңе татыктуу болду. Экөө тең оңой жеңелер эмес экен. Айнагүл жеңемдин талантына да кол чаап койгула. (Столго отурушат. Бардыгы Р. Абдыкадыровдун «Түгөйүм» деген ырды ырдашат. Үйдүн коңгуроосу кагылат. Сырттан Өзгөндүн агасы Өскөн, жеңеси Жамийлалар кирип келишет. Баары орундарынан туруп калышат).

Ө с к ө н. – (баары менен учурашып чыгат. Жамийла да баары менен учурашып Бегимайдын бетинен өбөт). Жок айымдар өз ордуңардан козголбой отура бергиле. Бул биздин үй. Силер меймансыңар. Биз силерге кызмат кылалы. (Өзгөндү карап). Иниме катуу ачуум келип келди эле, силердин айжаркын жүздө­рүңөрдү көрүп, ачуудун кандай таркап кеткенин билбей калдым. Же үйлөнөм деп айтсачы, же келин келди деп айтсачы. Муну кафеге телефон чалгандан кийин билип отурам.

А л ы м. – Капа болбоңуз Өскөн аке, баары жайында, келиниңиз мына бет маңдайыңызда отурат. Көрүндүгүн жеңелерине бере бериңиз.

Ө с к ө н. – Көрүндөктөн качмак белем. (Канымжанга сунуп) Мына миң сом.

Ж а м и й л а. – Түсү жылуудан түңүлбө дейт элибиз, келинибиздин түсү жылуу экен. Мындай келчи айланайын. (Бегимайды аркы бөлмөгө киргизип, көйнөк кийгизип, жоолук салып чыгат. Колуна шакек тагат).

А й н а г ү л. – (Бегимайдын жанына басып келип, көйнөк жоолугун оңдогон болот). Ой-и-и-й тим эле жарашып калды. (Шыбырап). Кичине кабагыңды салаңдатпай көңүлдүү отурчу кызыке. (Баары кайра столго отурушуп дуу-дуу боло түшөт).

Д а н и л. – Сөз кезегин Өскөн аке менен Жамийла жеңеге берели. Кандай дейсиңер?

Ү н д ө р. – Туура, туура. (Өскөн менен Жамийла столдун жогору жагына өтүп турушат.)

Ө с к ө н. – Бүгүн биз эки жаштын үйлөнүү сыйына күбө болуп отурабыз. Бакытты ар ким ар башкача айтат. Бирөөлөр түндүгүңдөн акча куйулуп турса бакыт десе, бирөөлөр жан кыйналбай сайрандап өтүү бакыт дейт. Мен айтаар элем сүйгөнүнө жеткен гана бактылуу деп. Менин иним өз теңин таап мына минтип баарыбызды чогултуп отурат. Бүгүн андан өткөн бактылуу киши жок. Эми элибизде куш бооң бекем болсун деген сөз бар. Куш бооң бекем болсун алтыным. Кушуңдун боосун бекем карма, колуңдан бошонуп учуп кетип жүрбөсүн. Силерге тилегеним эле жакшылык. Эмне дейин, бакыт, ынтымак каалайм. Ошон үчүн колуңардагы шараптын бир тамчысын калтырбай ичип жиберсеңер. (Стакандарга арак куюлуп, дуу-дуу кө­бөйөт. Жамийла стаканды кармап туруп калат).

А л ы м. – (тили булдуруктап). Ой, жеңе сүй­лөбөйсүзбү, качан сүйлөйсүз?

Ж а м и й л а. – Мен да эки жашка бакыт тилейм. Кыргызда бир жакшы сөз бар. Астын бала бассын, артын мал бассын деген. Мен ошол тилекти келиниме айткым келет. Экинчиден жеңетайлыктан бүгүн кутулганыбыз менен эртең кутулганыбыздын айрымасы жок. Кие турган көйнөк-кечелериңерди акчалай эле бергени турам.

А л ы м. – Ошонуңуз туура Жамийла жеңе. Акчалай эле бере бериңиз.

Ж а м и й л а. – Анда эки жеңеге эки жүз доллардан экөөнө эки алтын шакек. Кана, жакын келиңиздер, жигиттер кол чаап турсаңар болбойбу. (Музыка жаңырып, кол чабуулар коштойт. Бий бийленип, ыр ырдалат. Үй шаңга бөлөнөт. Ушундай көрүнүштө көшөгө жабылат).

Б е г и м а й. – Эмне кыл дейсиң, отурум го жаныңда. Сен кирериң менен күлүп турушуп керекпи?

Ө з г ө н. – Кирерим менен күлүп тур деп жаткан жерим жокко. Бир гана сенден жылуу мамилени күтөм. Сен антпейсиң. Буруясың да отурасың. Качан кабагың ачыларын да билбей калдым.

Б е г и м а й. – Кабагымдын ачыларын билбей калсаң башынан эле ушундай.

Ө з г ө н. – Жок, сен окуп жүргөндө мындай эмес болчусуң. Кыздардын ичинен ачык мүнөз, шайыры да сен болчусуң!

Б е г и м а й. – Анда мындай кайгы башыма түшкөн эмес.

Ө з г ө н. – Эмне кайгы, эмне убайым? Дагы эле Жазбекти ойлоп жатасыңбы? Сага жеңеңдин айтканы эле жетиштүү болбодубу. Аны эмне ойлоносуң? (ызырына) Эх, ал менин желкеме чыккан чыйкан болду. Биротоло сен унута тургандай кылып көзүн тазала­самбы.

Б е г и м а й. – Анда анын да, менин да көзүмдү тазалабайсыңбы. Жүрөктө зилдей уюган ооруудан кутулайын.

Ө з г ө н. – (Өзгөн кайра жасакерленип Бегимайдын жанына отура калып эркелеткен болот). Койчу Бегимай, өзүбүз жаңы эле баш кошуп отурсак, улам урушуп отура бергенибиз туура эмес ко. Жазбекке ачуум келип айтканым да. Ал деле мендей адам. Ал деле күнүн көрсүн. Экөөбүздүн ортобузга от жакпаса келип кетип турсун. Ага да макулмун. (Бегимай жаңы чай апкелүү үчүн кухняга кирип кетет.)

Ө з г ө н. – Кыялын бир аз жумшарттым окшойт. Мындай муз жүрөк буга кайдан бүттү экен ээ. Качан, кантип жүрөгүн жибитеримди билбей калдым. Эх, Бегимай, Бегимай. (Бегимай чай апкелет). Билесиңби Бегимай сен буфетке иштегенче Ысыккөлгө барып эс алып келүүнү ойлоп жатам. Жакшылап эс алсаң, баарын, баарын унутуп, көңүлүң тазарып калат чыгар. Сен макул болсоң эртеңден баштап аракет кыла баштайын.

Б е г и м а й. – Билбейм, үйдөн чыкпай сар-санаага батып жата бергенден көрө көлгө барган жакшыдыр.

Ө з г ө н. – Мына алтыным, туура чечим, сүйүүнүн таттуу күндөрүн ошол жактан өткөзүп келебиз. (Эшиктин коңгуроосу кагылат. Өскөн менен Жамийла кирет.)

Ө с к ө н. – Мен силерди кафеден издеп жүрсөм биерде отурган турбайсыңарбы, окшошкон айланайындар. Мунуңар жакшы, иши кылып бири-бириңерди сыйлаган келечектүү жаштардан болсоңор болду. Ал эми сенин кафеңдин складын көрдүм. Кудай сактаганды сактайт деген чын окшойт. Зыян анча эмес! Мейли кырсык ошону менен кетсин. Мен ал иш эмес, башка иш менен келдим. Жеңең убакытты көп узатпай кудага жыгылып барып калсак дейт. Кудая шүгүр колдо жок эмес. Биз, эмне ат жетелеп, уй жетелеп бармак белек, беш миң доллар апарабыз да, жеп ичип милдетибизден кутулуп жүрө беребиз. Кийит жагын жеңең абдан жакшы билет.

Ө з г ө н. – Ооба аке, узартпаса узартпайлы. Бегимай экөөбүз Ысыккөлгө барып эс алып келе турган болдук. Келгенден кийин баралы. Иштеп келген жеримди да сагынып калыптырмын.

Ж а м и й л а. – Кайненем да, кайнатам да кайтыш болуп кеткенден бери бул үйгө Өскөн экөөбүз атадабыз, ападабыз. Ошондонбу, кур кол келе албай койдум, Бегимай. Алтын сөйкө апкелдим эле өз колум менен тагып кетейин.

Б е г и м а й. – Жөн эле коюңуз эже. Улам алтын буюмдардан тагынып жатам, ошо деле жетишет мага.

Ж а м и й л а. – Кой айланайын кызым колду сындырган болбойт. (Кулагына сөйкө тагат). Мына кандай жарашып калды. Эми биздин ырысыбызга бүткөн ыймандуу келин бол айланайын (бетинен өөп коет).

Ө з г ө н. – Бегимай, акемдерге куурдак кууруй сал. (Жамийла Бегимайдын бүркөө кабагын байкай калат).

Ж а м и й л а. – Куурдак кууруйм деп убара болбо айланайын. Иштерибиз көп. Бир эки пиаладан чай ичип анан кетели. (Бегимай кухняга кирип кетет). Мугалим бала, эмне келинди таарынтып койгонсуңбу. Биз келгени кабагы ачылбайт. Урган жоксуңбу.

Ө з г ө н. – Уруп эмне кылайын. Алакачып келгениме коркутуп жүрөт. Ал көпкө созулмак беле. Таарынычы жазылар. Калың алып жыгылып барсак үйүндөгүлөрү да муну такалап коет. (Бегимай чайнек көтөрүп кирет. Бардыгы чай ичишет).

Ж а м и й л а. – Мына кудая шүгүр Өзгөндүн жашоо турмушу жаман эмес. Дагы бир акебиз бар. Аны профессор аке деп коебуз. Ал чириген бай. Биз болсок үч жерден кафе ачтык. Бирөөндө өзүң көрүп жүрөсүң биздин мугалим бала иштеп жатат. Бир гана сураныч, күйөөңдүн жаман жагы болсо жашырып, жакшысы болсо ашырып жүрө көр, айланайын. Сага айта турган сөзүм эле ушул.

Ө с к ө н. – (Өзгөнгө кайрылып). Эртең кечке биздикине баргыла. Келин биздин эшик төрүбүздү көрсүн. Сыйыбызды көрүп келсин.

Ө з г ө н. – (күлүп). Айтсаңыз эле болду, учуп барабыз. (Чай ичилип, дасторкон жыйылат. Чагылган чартылдап, күн күркүрөйт. Жаан шатыратып төгүп жиберет Жамийла терезеге жакын басып келет).

Ж а м и й л а. – Бул эмне деген жаан? Жамандыктын эмес, жакшылыктын жааны болсо экен.