Детективті хикаят Алматы, 2021

372
Сүлеймен қарақшы
VI
Қаратай шайхананың басқа жағына айналды. Сүлеймен 
базар iшiн көктей өтiп, Төребек тұрған тұсқа беттедi. Төребекке 
жақындағанда қарсы алдынан пәренжi жамылған төрт әйел 
шықты. Пәренжi жамылған әйелдердi Қоқанда көрушi едi. 
“Тәшкенде де әлi мұндай әйелдер бар екен-ау” деп ойлады да 
олардың алдын орай Төребекке жеттi. Ол бiр кiсiмен сөйлесiп 
тұр екен. Оған “Көке” деп сөйлей берiп едi, Төребек:
— Абайла, Сүлеймен! Артыңда, артыңда келiп қалды! — деп 
айқайлап жiбердi.
Сүлеймен артқа кiлт бұрылды. Бұрылғанда көргенi — жаңағы 
көргенi пәренжi жамылғандар әйелдер емес екен. Пәренжiлерiнiң 
алдыңғы ұзын жамылғысының астына бiр-бiр сойыл тығып 
ұстаған еркектер екен. Бұл өздерiне қарай бұрылғанда, олар 
бастарынан пәренжiлерiн сыпырып-сыпырып тастап, бұған 
тұра ұмтылды. Сүлеймен қорғанып үлгергенше басы мен 
денесiне сойылдардың бiрнеше соққысы тидi. Жанына батқан 
соққыдан бұл жанұшыра айқайлап, сiлтенген таяқтарға қарамай 
ұрып жатқандарға тап бердi. Сүлейменнiң айқайы арыстанның 
ақырғанынан бетер естiлдi ме, жоқ, әлде оның осынша соққыдан 
құламай, қайта өздерiне қарай шапқанынан сескендi ме, 
шабуылдаушылар бiр сәт тосырқап қалысты. Осыны пайдаланған 
Сүлеймен бiреуiнiң жағасынан ала кеттi. Ол бұлқына керi шегiндi. 
Тап осы мезетте қайта ес жиып қалған қаскөйдiң бiрi атылып кеп, 
Сүлейменнiң артынан пышақ сiлтедi. Құдай қолдады ма, болмаса 
iшкi сезiмi бiлдiрдi ме, Сүлеймен бұрылмаған күйi артқа қолын 
сiлтеп жiбердi. Жұдырық пышақ алып таяған ананың иегiне сарт 
еттi. Ол да өлермен бiреу екен, жұдырық тиiп, қалбалақтап кетсе 
де, пышағын сiлтеп үлгердi. Қанжар деуге келерлiк екi жүздi 
ұзын пышақ Сүлейменнiң санына қадалды. Сүлеймен тағы да 
жандаусы шыға ақырып, керi бұрылды.
Пышақ сұққан жөйiт қаз-қатар байлаулы тұрған жылқылардың 
арасымен зытып бердi. Ол қашқасын, өзгелерi де ары қарай 
зуылдап жоқ болды.
Әп-сәтте олардан айырылған Сүлеймен: «О, әкеңнiң көрi... О 
әкеңнiң көрi...» — деп аһ ұра бұлқынып, отыра кеттi. Артынша 
ақырып тұра келдi. Жан-жақтағы адамдар мұның адам шошырлық 

373
Сүлеймен қарақшы
түрiнен сескенiп, кейiн шегiншектедi. Бұл кiм жолында тұрса 
да, езiп тастайтын атан бурадай тепсiне басып, iшiндегi айтып 
жеткiзе алмастай буырқанған ашудың әсерiнен кiмге не дерiн 
бiлмей, бiраз уақыт бiр жердi айналып жүрдi де алды. Әлден соң 
пышақ тиген санының тұсы ашып, аяғы ауыр тартты. Осы кезде 
қозған ашудан тұманданған көзi ашылып, сәл-пәл өзiне келдi. 
Қараса, маңында ешкiм қалмапты. Жұрттың бәрi сонадайдан 
қарап тұр.
— Жаңағы кiмдер? — деп айқайлады қарап тұрғандарға. 
Оларда үн жоқ. Бiреулерi терiс бұрылып, әрмен қарай кетiп 
жатыр.
— Төребек көке, Қаратай! Қайдасыңдар? 
— Мұндамын, Сүлеймен, мұндамын, — дедi бiр шеттен 
Төребек.
— Уа, көке! Жаңағылардың менде ала алмай жүрген не ақысы 
бар? Батыр болса неге алдыма келiп, ұрыс салмайды? Қайда кеттi 
сужүректер? Қайда, қайда деймiн?
Осы мезетте бiр шеттен әскери киiмдi екi мiлиса шыға келдi.
— Не болып жатыр мұнда? Басыңыз неге қан? Кiммен 
төбелестiңiз? — дедi олардың бiрi.
— Базарларыңда бұзықтар көп екен. Бiрақ бәрi өңкей арқадан 
тас ататын қорқақ бұзықтар...
— Қандай бұзықтар? Сен өзiң кiмсiң? Сендей дәу адамды 
көрмеушi едiк қой бұрын. Қайдан келген жансың? Ақсаңдауың 
қалай? Аяғың ақсақ па? — деп екiншiсi бастырмалата сөйледi.
— Бiреулер артынан келiп, пышақ ұрып кеттi, — дедi Төребек.
— Неге ұрады? Өзi тиiскен де оларға.
— Әй, не шатып тұрсың сен?! Мен өздiгiмнен ешкiмге 
тиiспеймiн.
— Бақырма маған. Қорқатын адамың мен емес. Жөн айтып, 
болған жайтты баяндаудың орнына бақырады ғой бұл. Ашу тек 
сенде ғана бар деймiсiң. Әйдә, кеттiк. Түс алдыма! Мiлисаханаға 
барып, әңгiмелесейiк. Құдай бiледi, осы өктемдiгiңнен ғой, таяқ 
жеп жүргенiң. Бiздiң базарда тентек көп болса, жұрттың бәрiн 
азар-безер етпей ме. Жүр деймiн! — деп бiрiншi сөйлеген мiлиса 
шарт кетiп, мұны алға итермелей бастады.
— Итерме менi. Алдымен iстiң ақ-қарасына жетiп алсайшы.

374

жүктеу/скачать 3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: