Иманбекова Назира Нурхалиевна Өлкетану материалдары арқылы мектеп оқушыларына экологиялық-экономикалық ТӘрбие берудің педагогикалық негіздері 6М010300- педагогика және психология Магистрлік диссертация
жүктеу/скачать 129.07 Kb.
|
| екіншіден, өлкетану жұмыстары экологиялық және экономикалық тәрбиені беруде жаратылыстану пәндерімен, әсіресе экология және географиямен, тығыз байланыстылығымен ерекшеленеді;
үшіншіден, өлкетану жұмыстарының ерекшелігі топонимика, ономастика сияқты ғылымдардың, білімдердің өзгешеліктерімен анықталады; төртіншіден, аталмыш жұмыстардың келесі ерекшелігі тарихи мәліметтермен тығыз байланыста болғандықтан, тарих ғылымдары және тарих оқу пәнінің; бесіншіден, негізгі ұстанымдары, әдістері, құралдарымен сипатталады; өлкетанудың тағы бір ерекшелігі сыныптан тыс уақытта танымжорық, оқу-танымдық соқпақ, саяхат, экспедициялар сияқты жұмыс түрлерін ұйымдастыруымен байланысады; алтыншыдан, өлкетану жұмыстары экологиялық және экономикалық ақпараттарды жинау барысында мектеп оқушылары өзінің тұрып жатқан жерінің жағдайы, жергілікті тұрғындардың тұрмыс-тіршілігі, олардың табиғатпен бұрынғы және қазіргі қарым-қатынастары бойынша әртүрлі дереккөздерін, мұрағат қорларын, мұражай материалдарын қолданумен ерекшеленеді; жетіншіден, өлкетану жұмыстары оқушыларды алған теориялық білімдерін практикада қолдануға нақты мүмкіндік беріп, туған жеріне, отанына деген сүйіспеншілігін арттыруға, ұлттық құндылықтарға баулуға бағытталған өзіндік ерекшелігі бар оқу-тәрбие процесіне айналады. Адамзаттық мәселе болып табылатын экологиялық және экономикалық мәселелер жаһанданушылық, аймақтық, ұлттық, мемлекеттік, локальды және жеке деңгейлерде қарастырылады. Өлкетану жұмыстарының түрі, әдістері мен құралдарын пайдалану эмпирикалық жүйеде жасалады. Тұлғаның жерді ортақ мекен, Қазақстанды ортақ Отан есебінде жақсы көру сезімі секілді қасиеттерін айқындайды. 3) өлкетану жұмыстарындағы экологиялық және экономикалық тәрбие дамытуда қазақ халық педагогикасы құралдарын пайдалану оқушыларға экологиялық және экономикалық білімдерін, экологиялық және экономикалық санасын, сезімін, экологиялық және экономикалық тәжірибесін бірізділікпен берудің мүмкіндіктерін арттырады; 4) қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруде өлкетану жұмыстарының ұйымдастырылуы олардың педагогикалық құндылығын анықтауға, мазмұндары мен әдіс-тәсілдерін бағдарлап, болжамдар жасауға ықпал етеді; 5) оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие берудің мақсатында сыныптан тыс өлкетану жұмыстарын ұйымдастыру түрлері олардың экологиялық білімдерге қызығушылықтарын, экологиялық және экономикалық білімінің маңыздылығын түсіну сезімдерін, өлкетану және қоршаған ортаны қорғау жұмыстарындағы белсенділіктерін арттыруда аса маңызды орын алады; 6)`өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушыларға экологиялық тәрбие берудің моделі құрастырылды; өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушыларға экологиялық тәрбие берудің жүйесі құрастырылып, нәтижелілігі дәлелденді. 7) жалпы білім беретін мектептің оқу-тәрбие процесіне ендірілді: «Экологиялық және экономикалық өлкетануда халық педагогикасының алатын орны» атты мұғалімдерге арналған ғылымиәдістемелік семинардың және «Экологиялық және экономикалық өлкетануда халық педагогикасының алатын орны» атты Атааналар университетінің бағдарламасына қосымшалар; «Қасиетті қазыналы өлке» атты оқушылар үйірмесінің бағдарламасы мен іске асыру шараларының жоспары; «Өлке қорықтары» атты факультатив курсының бағдарламасы мен оның әдістемелік кешені; «Табиғаттың тарылтпайық тынысын, пәк табиғат жүректің ән-жырысың» атты оқу-танымдық экологиялық-мәдени апталықтар бағдарламасы мен өткізу іс-шаралары; «Табиғатым – тағдырым» атты олимпиада бағдарламасы және әдістемеле жүргізілді. Алынған ғылыми нәтижелерді мұғалімдер мен болашақ мамандар дайындаудағы білім беру мекемелері басшылыққа алып, пайдалануға болады. 8) эксперименттік жұмыс нәтижесі өлкетану негізінде оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие берудің мәселесі бойынша біздің алға қойған болжамымыздың дұрыстығын дәлелдеді. Оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруде өлкетану жұмыстарының мүмкіндіктері жоғары екендігі және біз ұсынып отырған әдістеменің тиімділігін көрсетті. Қазіргі таңда жалпы білім беретін мектеп жағдайында оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие берудің үшін төмендегідей ұсыныстар жасауға болады: мектептің біртұтас педагогикалық процесінде тәрбие құрамдас бөлігінің бірі ретінде экологиялық және экономикалық бағыттарда әртүрлі іс-шаралар (факультатив, үйірме, апталық, олимпиада, дөңгелек үстел, конференциялар т.б.) үнемі ұйымдастырылып отырылуы керек; жергілікті экологиялық және экономикалық өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасының құралдарын кеңінен пайдалану қажет; оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбиесінде өлкетану жұмыстарын ұйымдастыру мәселелері бойынша ата-аналар мен мұғалімдер үшін арнайы құрастырған семинарлар бағдарламасын пайдалануды қажет етеді; өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасының құралдары арқылы оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруде оқыту мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясын қолдану керек; жалпы білім беру жүйесінде оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие берудің үшін экологиялық және экономикалық сыныптар ашу мәселесін көтеруді талап етеді. Сонымен, оқу процесінде және сыныптан тыс жұмыстарда өлкетану жұмыстарына қойылатын талаптар: мектеп оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес лайықты материалды іріктеуі; өлкетану материалдарының тақырып мазмұнымен үндесуі; туған өлкенің табиғи ерекшеліктерін сипаттайтын мәліметтердің жаратылыстану пәнінің бағдарламасына сәйкестігі; өлкетану материалдары мазмұнының оқушыларға жалпы даму деңгейлеріне сәйкестігі; олардың танымдық қызығушылықтарын дамытуға ықпалын тигізуі; өлкетану материалдарының оқушыларға табиғатты қорғауға, байлықтарын тиімді пайдалануға ықпал етуі тиіс. ПАЙДАЛАНҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан – 2050». – Алматы: Білім, 2014. – 176 б. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы // Қазақстан мұғалімі – Алматы, 2007. – № 4. – Б. 1– 8. Құнанбаев А. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1968. – Б.123– 216. Алтынсарин Ы. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1985. – 259 б. Уәлиханов Ш. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1985. – 461 б. Құдайбердиев Ш. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Жазушы, 1988. – 560 б. Байтұрсынов А. Таңдамалы шығармалары. – Алматы: Жалын, 1989. – 318 б. Аганина Қ.Ж. Оқушыларға экономикалық білім берудің дидактикалық негіздері. – Алматы: КазНГУ, 2004. – 29 б. Айтмамбетова Б. Қазақ педагогикалық энцеклoпедия сөздігі. – Алматы, 1995. – 185 б. Арынғазин М.Қ. Развитие педагогики путем совершенствования теоретико методологической смысловой основы: автореф... .док. пед.наук. – Алматы, 2001. – 45 с. Әбдікәрімұлы Б. Теория и практика развития профессионального технического развития. – Алматы: Ғылым, 1996. – 120 с. Әбдіраман Ш.Ә. Жоғары техникалық оқу орны студенттеріне кәсіби техникалық бағыттылықты берудің дидактикалық негіздері: автореф... пед.ғыл.докт. – Алматы: АМУ, 2000. – 49 б. Әділгазинов Ғ.З. Подготовка будущего учителя к управлении процессом обучении в малокомплектной школе. – Алматы: Ғылым, 1993. – 156 с. Бейсенбаева А.А. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. – Алматы: Ғылым, 2004, – 328 б. Жампейсов Қ.К. Формирование основ политической культуры старше класнивов: автореф... док. пед.наук. – Алматы, 1993. – 46c. Караев Ж.А. Активизация познавательной деятельности учащихся в условиях примения компьютерной технологии обучения: автореф. ... док. пед. наук. – Алматы, 1994. – 56 с. Каргин С.Т. Влияние профессионального взаймодействия в вузов– ском педагогическом процессе на качество подготовки будущих учителей: автореф. .... док. пед. наук.– Алматы. 2000.– 45 с, Кертаева Қ.М. Дидактические основы развития методического мастерства учителя физики. – Алматы: Қазақ мектебі, 1994. – 157 с. Қоянбаев Р.М. Педагогика. – Астана: Л.Н.Гумилев атын. ЕАУ, 1998, – 378 б. Құнантаева Қ.Қ. Развитие образования в Казахстане 1917– 2000 годы. – Алматы: КазГосПИ, 2001. – 207с. Мынжанов Н.Ә. Сущность функции стили педагогического общения // Вестник КарГУ. – 2002. – №2. – С. 32– 38. Намазбаева Ж.Ы. Развитие личности у учащегося вспомогательной школе. – М: Наука, 1988. – 230 с. Нұрғалиева Д.Қ. Оқыту әдістері – Алматы: Қазақ мектебі, 1993. – 23 б. Нугманов И.Н. Язык химии и дидактические основы его функционирования в процессе обучения. – Алматы: Ғылым, – 1993. – 230 с. Сабыров Т.С Оқушы жастардың танымдық әрекетін арттырудағы оқытудың әдістері мен формаларының дидактика жүйесінде тиімді қолдануға мұғалімдерді даярлаудың теориялық негіздері. – Алматы: Ғылым, 1996. – 320 с. Таубаева Ш.Т. Развитие методологии педагогики как динамический процесс совершествования научного познания в педагогике и этнопедагогике // Тез. докл. Междунар. Научно-пед. конф. Этнопедагогика и проблемы одаренных детей в системе образования. – Алматы, 2000. – С. 35– 43. Төлемісова Е.К. Оқушыларға экологиялық іс әрекеттерін бел– сендендірудегі танымдық жолдары. – Тараз: КарГУ, 2005. – 37 б. 28 Уманов Г.А. История создания тенденции развития профес– сионального технического образования в Казахстане. – Алматы: Ғылым, 1970. – 254 с. 29 Шыныбекова Э.И. Исползование средств искусства литературы индивидуализированной работе с трудными подростками. – Алматы: Наука, 1967. – 134 с. Хмель Н.Д. Жалпы білім беретін мектептегі педагогикалық процесс //Аударған Успанов Қ.С. – Алматы: Ғылым, 2002. – 170 б. Бөлеев Қ. Болашақ мұғалімдерді ұлттық тәрбиеге дайындау. – Алматы: Нұрлы әлем, 1998. – 200 б. Дүйсембінова Р.Қ. Қазақ этнопедагогикасын мектеп практикасына ендіру: – Алматы: Ғылым. 1999. – 354 б . Жарықбаев Қ. Аталар сөзі – ақылдың көзі: – Алматы; Қазақстан. 1980. 120 б. Қалиев С.Қ. Қазақ этнопедагогикасының теориялық негіздері мен тарихы.– Алматы: Білім, 2003. – 208 б. Қожахметова Қ.Ж. Казахская этнопедагогика: методология, теория, практика. – Алматы: Ғылым, 1998. – 317 с. Наурызбай Ж.Ж. Ұлттық мектептің ұлы мұраты. – Алматы: Ана тілі, 1995. – 192 б. Табылдиев Ә. Қазақ этнопедагогикасын оқытудың дидактикалық негіздері. – Алматы: Әл– Фараби атын. ҚҰУ, 2004. – 267 б. Ұзақбаева С.А. Тамыры терең тәрбие. Алматы: Білім, 1995. – 232 б. Айтжанова Р.М. Жалпы білім беретін мектеп жағдайында этнос субектісінің берудің педагогикалық шарттары: п.ғ.к. …… автореф. – Тараз: 2005.– 24 с. Әбділдина С.Қ. Халық қазынасының тәлімдік тағылымы – Жезқаз– ған: ЖезУ. 2000. – 154 б. Мұхтарова Ш.М. Национальное самосознание личности в вузе: педагогический аспект:. – Караганда: 2006. – 150 с. Сарбасова Қ. А.Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің математиканы оқыту процесінде қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалануға даярлығын берудің. – Алматы: Қазақстан мектебі, 1998. – 41 б. Сырымбетова Л. С. Казахская женская гимназия: этнопедагогическая модель гендерного образования. – Алматы: Білім, 2006. – 198 с. Балтагулова Ж.И.Система экологического воспитания учащихся // Высшая школа Казахстана. – 1999. – №3. – С.57– 68. Бейсенова Ә.С. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. – Алматы: Ғылым, 2004. – 328 б. Бәкірова Н.А. Экологиялық білім берудің рухани аспектілері // Қазақстан жоғары мектебі. – 2002. – №1. – Б.141– 147. Буламбаев Ж. К истории осмысления воздействия природного фактора на жизнедеятельность общества. // Поиск. – 2001. – №3. – С.234-241. Жатқанбаев Ж. Ж. Биосфера. – Алматы: Қазақстан, 1981. – 176 б. Ділімбетова Ғ. Қ. Проектирование содержания экологического образования // Вестник КазНПУ им. Абая. Сер. пед. Науки. 2005. – №1. – С. 7– 11. Конурова З. Педагогические условия реализации национально – регионального подхода к экологическому образованию и воспитанию учащихся в процессе внеклассной работы: автореф. ... канд.пед.наук. – Астана: 2005. – 26 с. Лигай М.А. Экологическая подготовка преподователя физики в системе непрерывного образования. – Алматы: Қазақстан мектебі, 1995. – 120 c. Мұқышева Ғ. Методические основы экологизации химических дисциплин в обучении студентов медицинского вуза. – Алматы: КазМУ, 1997. – 46 с. Омиралиев Д.К. Педагогическая ориентация будущего учителя на экологическое образование школьников средствами народной педагогики // Тез.докл. Междунар. Научно-пед. конф. «Этнопедагогика и проблемы одаренных детей в системе образования. – Алматы: 2000. – С. 35– 40. Саипов Ә.А. Жасөспірімдерді ұлттық патриоттық негізде тәрбиелеудің білім беру жүйсіндегі педагогикалық негізі // Қазақстан орта мектебі. – 2007. – № 5. – Б. 4– 7. Сарманова К. Использование регионального материала на уроках химии. – Алматы: Ғалым, 2002. – 120 с. Сарыбеков Қ.Н. Қазақтың табиғат қорғау дәстүрлерінің тарихы мен тәрбиесінің мәні: дисс. автореф. ... п. ғ. к. – Тараз, 1997. – 230 б. Сарыбеков М.Н. Төменгі класс оқушыларын табиғат қорғауға тәрбиелеу методикасы // Қазақстан мектебі. – 1993. – № 7. – 22 с. Смирнова Г.М. Дидактические условия экологического образования и воспитания студентов: автореф. ... канд.пед.наук. – Астана, 2003. – 27 c. Стукаленко Н.М. Педагогические условия формирования эколо– гических знаний учащихся в процессе обучения естественно– математическим дисциплинам на примере физики: автореф….. к.п.н. – Астана: 2004. – 29 с. Шалғынбаева Қ Сұлтанмахмұт Торайғыровтың педагогикалық көзқарастары – Алматы: Білім. 1998. – 120 б. Шілдебаев Ж. Б. Экологиялық білім мен тәрбиенің ролі. //Қазақстан мектебі, – 2004. №8, – Б.4– 87 Хамзина Ж.Ж. Теория и практика экололизация высшего про– фессонального образования: автореф. … к.п.н. – Астана, 2002. – 32 с. Фурсов В.И., Фурсов О.В. Экологическое воспитание и образование молодежи. – Алматы: Рауан, – 144 с. Чигаркин А.В. Введение прикладную экологию: – Алматы: КазНУ им. Аль-Фараби, 2002. – 136 с. Ягодин Г.А. Школа будущего– школа развития личности // Зеленый мир. – 1995. – № 36. – С. 6-7. Габев Я. И. Табиғат қорғау туралы білімнің теориялық негізі. – М: 1981. – 210 б. Дерябо С.Д. Экологическая педагогика и психология. – Ростов-на Дону: Феникс, 1996. – 478 с. Кучер Т.В. Экологическое образования учащихся в обучений географии. – М.: Просвещение, 1990. – 128 с. Иоганзен В.Г. Оқушыларға табиғатты аялауына, жауап– кершілікпен қарауға дағдыландыру әдістері. – М.: Знание. 1979. – 650 б. Тұрдықұлов Э. А. Экологическое образование учащихся в процессе изучения предметов естественного– научного цикла: автореф. дисс. ... док.п.н. – М., 1982. – 45 с. Жайлауова М К Бастауыш сыныптар үшін мамандар даярлаудың этнопедагогикалық аспектілері // Ұлт тағылымы. – 2001. №4, – Б.37– 40. Иванова О.В. Приемы работы с педагогами запушенными детьми на уроках зоологии в 7 классе в условиях школы– интерната// Воспитние детей с нарушенным развитием – 2002. № 6. – С. 52– 56 Киселева Н.Д. Русская духовная музыка как одна из граней культуры моего народа к урокам музыки в 5– 8 классах обшеобразовательной школы // Искусство в школе . – 1998. – № 6. – С.40– 49. Моисеева Л.В., Гончаров Е.В. Технология экологичского образования детей второй средней группы. – Екатеринбург: Педагогика и психология, 2002. – 196 с. Попов О.В. Вопросы экологического подготовке специалистов с дополнительной квалификацией «Преподаватель» // Вестник экологического образования в России. – 1999. – № 2. – С.4-8. Константинова Т.В. Подготовка будущего учителя географии к формировании экологической культуры школьников средствами краеведения: автореф….канд.пед.наук. – Калуга, 2004. – 20 с. Сәбденәлиева А.С. Экологиялық тәрбие берудің педагогикалық шарттары. – Алматы: Абай атындағы АлМУ, 2001. – 109 б. Манкеш А.Е. Балабақша ересек топтарындағы балаларға қоршаған ортаны таныстыру аркылы экологиялык тәрбие беру: п.ғ.к. ... автореф. – Алматы, 1999. – 28 б. Егенисова А.К. Бастауыш сынып окушыларынын білім мен тәрбие беріудінң педагогикалық шарттары: п.ғ.к.д.автореф. – Алматы, 2006. – 27 б. Танабаев Ө. Әдебиет сабағында оқушыларға табиғатты сүюге тәрбиелеу. – Алматы: Мектеп, 1980. – 87 б. Кұрманбаева А. Экология баспасөз назарында // ҚазҰУ хабаршысы: Журналистика сер. – 2000. – №8. – Б.26–30. Дайыров Ә. Сөз өнерінің сырлары. – Алматы: Мектеп, 2003. – 247 б. Бұзаубақова К.Ж. Жалпы орта білім беретін мектептерде сабақтан тыс жұмыстарды өткізу барысында оқушылыарға экологиялық білім мен табиғат қорғауға тәрбиелеудің негіздері: п.ғ.к. . диссер. автореф. – Тараз, 1997. – 32 б. Шайхеслямова Қ. Болашақ химия мұғалімдерін экологиялық білім беруге әзірлеу әдістемесі. – Алматы: 1997. – 145 б. Басекеева Р.С. «Атом ядросы физикасын» оқыту барысында оқушыларды радиоэкологиялық мәселелермен таныстыру әдістемесі // Ізденіс. 2004. – №1. – Б. 118–120. Сарыбекова Қ.Н. Мектепте математиканы оқытуда оқушыларды табиғатты қорғауға тәрбиелеудің педагогикалық негіздері: дисс автореф. ... п.ғ.к. – Тараз: 1999. – 28 б. Жангелдина Д.І. Оқушыларға экологиялық тәрбие беру жолдары. – Алматы: Абай атындағы АлМУ, 2001. – 57 б. Базарбекова Ж. Мектепте ағылшын тілін оқыту арқылы оқушыларға экологиялық тәрбие берудің педагогикалық негіздері: п.ғ.к. дисс. автореф. – Астана: 2002. – 28 б. Тілешова Ж.К. Қазақстан және АҚШ жоғары оқу орындарын салыстыру негізінде болашақ мұғалімдердің экологиялық дайындығын берудің педагогикалық шарттары: п.ғ.к. дисс. автореф. – Астана: 2003. – 26 б. Исламова И.К. Оқу процесінде оқушыларға экологиялық тәрбие берудің: п.ғ.к.дисс. автореф. – Алматы, 2002. – 29 б. Абеуова Ш.А. Ауыл мектебі оқушыларының агроэкологиялық тәрбие берудің: п.ғ.к. дисс. – Тараз: 2006. – 153 б. Жексембаева Ж. Р. Мектептен тыс ұйымдарда қазақ ауызекі шығармашылығы арқылы бастауыш сынып оқушыларының экологиялық тәрбие берудің: п.д.ғ. канд. дисс. автореф. – Шымкент, 2007.– 28 б. Қазақстан Республикасының Конституциясы. – Алматы: Қазақстан, 1995. – 48 б. Қазақстан Республикасының «Қоршаған ортаны қорғау туралы» Заңы, 15.07.1997 ж. Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2011–2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы // Егемен Қазақстан, 2011. Қазақстан Республикасының Экологиялық білім беру тұжырымдамасы. – Алматы: Қазақ университеті, 2003. – 64 б. Қазақ совет энциклопедиясы. – Алматы: Ғылым, 1976. – Б. 598. жүктеу/скачать 129.07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|