Иманбекова Назира Нурхалиевна Өлкетану материалдары арқылы мектеп оқушыларына экологиялық-экономикалық ТӘрбие берудің педагогикалық негіздері 6М010300- педагогика және психология Магистрлік диссертация
жүктеу/скачать 129.07 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Орта көрсет
Кесте 8 – Оқушыларға экологиялық тәжірибесінің қалыптасқан деңгейі (анықтау эксперимент)
Өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушыларға экологиялық тәрбие берудеғы жасалып құрастырылған экологогиялық мәні бар оқу-тәрбие жұмыстары татымды нәтиже берді. Экологиялық және экономикалық оқу-танымдық соқпақты өту кезіндеге айтылған аңыз-әңгіме, оқу танымдық жұмбақтардың жауаптары, мақал-мәтелдердің мәйегін келтіріп, сөз тауып сөйлеулері, жасөспірімдердің табиғатқа деген іс-әрекеттерінің белсенділіктерін байқатқаны анықтауыш эксперименттің көрсеткіші 9- кестеде берілген. Кесте 9 – Анықтау экспериментінің көрсеткіші (% есебімен)
Салыстырмалы түрде қарастырсақ, оқушыларға экологиялық және экономикалық білімі, экологиялық және экономикалық сана-сезімі, экологиялық және экономикалық тәжірибесі эксперименттік топта жоғарылағаны, ал бақылау тобында онша өзгеріс болмайтыны байқалды. Орта білім алу әрбір адамға әрі қарай оқу, мамандық алу мен өмірде табысқа жету, елінің, жерінің қадір-қасиетін сақтау мүмкіндігін қамтамасыз етудің түбегейлі қажеттілігі болып табылады. Қазақстан мектептерінің түлектері өзгермелі өмірдің жаңа тұжырымдамалары мен үрдістерін қабылдауға дайын болуы, өлкесінің табиғатын қорғауға саналы көзқарас, сондай-ақ өзінің бүкіл өмірі бойында өзгермелі жағдайларға икемді болуға үйренуі және бейімделуі оқушыларға экологиялық тәрбие берудің мақсатында қазақ халық педагогикасы құралдарын өлкетану жұмыстарында пайдалану қажеттігін туғызады. Ал бұл болса, оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруге бағытталған жүйелі әдістеме жасау қажеттігін талап етеді. Сондықтан тәжірибелік жұмыстың екінші кезеңінде, қалыптастырушы экспериментте, жоғарыда біз ұсынған өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасы құралдары арқылы оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие берудің әдістемесін мектептердің оқу-тәрбие процесіне енгіздік. Эксперимент №53, №54, №44 мектептерінің өлкетану жұмыстарының бағдарламаларына жасалған талдау бізге оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие тиімді берудің мүмкіндігінше өлкетану жұмыстарында қазақ халық педаго-гикасы құралдарын пайдалануға байланысты деп болжам жасауға түрткі болды. Екінші кезеңде оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруде өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасын пайдаланудың жолдары мен әдіс-тәсілдері қарастырылды. Сол арқылы әдістеме жүйесі жасалды. Айтылған ойларды негіздей отырып, қазақ халық педагогикасы құралдары бойынша мектеп оқушыларының білімін тереңдету және жүйелеудің берудіңшы эксперименті шеңберінде біраз тәрбиелік іс шаралар жүргізілді, халық педагогикасы құралдары бойынша 5-9 сынып оқушыларына арналған Тараз қаласы материалдары негізінде, мектептен тыс қосымша білім беру мекемесінде, сыныптан тыс уақытта ұйымдастырылды. Бағдарламаны мұғалімдер мен болашақ мамандар дайындауда мекемелері басшылыққа алынды. Халық өз дүниетанымын, салты мен дәстүрін, ғұмырлық тарихын, ең алдымен, өнерге сіңірген, сол арқылы ұрпақтан ұрпаққа жеткізген оқушыларға ізденіс қабілетін қалыптастыратын фольклорды қолдандық. Шамамен 20 сағатқа жоспарланған, 5 тараудан, 18 тақырыптан құралды. «Қасиетті қазыналы өлке» үйірме жұмысы жаратылыстану пәндері бойынша алған теориялық білімдерін практика жүзінде жүзеге асыруда үлкен мүмкіндік берді. «Өлке қорықтары» атты өлкетану факультатив сабақтың бағдарламасы жасалды. Өлкетану жұмыстарында тұлғаның экологиялық санасын берудің арқылы тәрбиені болуға жетелеу қарастырылды. Экологиялық және табиғатты қорғау туралы біліммен, қазақ халқының рационалды және иррационалды білімі мен мәнін ашты, мағынасын түсінді. Бұл факуьтатив сабақта сыныптан тыс жұмыстардың дәстүрлі емес түрлерін анықтап, олардың тәжірибе жүзінде қолданысын көрсеттік. Адамның табиғатқа кері әсерінен болатын келеңсіз жағдайларды болдырмау жолдарын қарастырдық. Тараз саябағы материалдарын жинап, бір жүйеге келтірдік. Оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруде қазақ халық педагогикасының құралдарын пайдалану маңыздылығын арттыруда. «Экологиялық және экономикалық өлкетануда халық педагогикасының алатын орны» атты мұғалімдерге арналған ғылыми әдістемелік бағдарламаны және атааналарға арналған «Атааналар университетінің» бағдарламасына қосымша енгізуді және ұсынуды басты мақсат етіп қойдық. Себебі егеменді қазақ елінің, ынтымағы берік көп ұлтты мемлекетіміздің, ұлттық құралы қазақ этнопедагогикасы ғылым ретінде қалыптасып, пән ретінде мектептерде, жоғары оқу орындарында оқытыла бастағаны белгілі. Ғасырлар бойы дамып, қалыптасқан қазақ ауызекі шығармашылығынан, халықтың салт-дәстүрлерінен, ұлттық педагогикалық ойлардан құрылған бұл халықтық (ұлттық) ғылымның ғылыми-әдістемелік мәні өте зор екені орынды. Ежелден табиғат аясында өмір бойы көшіп-қонып жүріп, оның құпия сырларын игерген халқымыздың табиғат қорғау дәстүрлерін пайдалану қажеттігі айқындалды. «Табиғаттың тарылтпайық тынысын, пәк табиғат, жүректің ән-жырысың» атты оқу-танымдық экологиялық-мәдени апталықтар сабақтан тыс және өз бетімен орындайтын тапсырмаларды жүзеге асырды. Бір апта бойы оқушылар өздерінің белсенділіктерін танытып, бағдарлама бойынша өлкетану жұмыстарын жүргізді. Оқу-танымдық іс әрекеттері ұтымды ұйымдастырылып, жақсы нәтижеге жетті. «Табиғатым - тағдырым» атты олимпиада жылына бір рет жоспарланып, оқушыларға оқу-танымдық іс-әрекеттері әртүрлі сайыс түрінде өткізілді, тұлғаның жан-жақты дамуына мүмкіндік берілді. Дәстүрлі емес олимпиада оқушыларға қызығушылықтарын арттырып, ақылойларын кеңейтуге жол ашты. «Оқыту мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясы өлкетану жұмыстарында қазақ халық педагогикасының құралдары арқылы оқушыларға экологиялық және экономикалық тәрбие беруде мұғалімдер, ата-аналар және оқушыларға бірлескен іс-әрекетінде пайдаланылды. «Оқу мен жазу арқылы сын тұғысынан ойлауды дамыту» бағдарламасы – әлемнің түкпір-түкпірінен жиылған білім берушілердің бірлескен еңбегі. Бұл бірлестіктің мақсаты барлық жастағы білімгерге кез келген мазмұнға сын тұрғысынан қарауды сыныптан, сыныптан тыс уақытта үйрету болып табылды. Әлемде өмір сүру күрделенген сәтте және демократиялық құрылым тараған сайын, жастар кез келген қиыншылықтарды жеңуге, өз мәселелерін өздері шешуге, әр түрлі жағдайларды сын тұрғысынан қарауға, екі ұйғарым пікірдің біреуін таңдауға, саналы шешім жасауға үйрету қажеттігін біз өзіміздің сыныптан тыс өткізген тәрбиелік іс-шараларымызда байқадық. «Оқыту мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясын қолдану өте тиімді, өйткені оқушыларға дәстүрлі тақпақ, өлең жаттату қажет емес, күнделікті нақты ойпікірлерді қажет етеді. Оқушыларға экологиялық және экономикалық білімдерінің қалыптасқан деңгейі берудің эксперимент бойынша 10- кестеде берілген. Кесте 10 – Оқушыларға экологиялық және экономикалық білімдерінің қалыптасқан деңгейі (қалыптастыру эксперименті)
жүктеу/скачать 129.07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||