Кыргыз республикасынын бажы кодекси

(КР 2008-жылдын 5-августундагы N 196 Мыйзамынын редакциясына ылайык)
X БӨЛҮМ

БАЖЫ СТАТИСТИКАСЫ. МААЛЫМАТ ТУТУМДАРЫ

ЖАНА МААЛЫМАТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
49-Глава

Бажы статистиканын жүргүзүү

2. Кыргыз Республикасынын тышкы соодасынын бажы статистикасы ушул Кодекске жана Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларына ылайык жүргүзүлөт.

3. Тышкы сооданын бажы статистикасы Кыргыз Республикасынын жана анын тышкы соода өнөктөрүнүн өз ара соодасынын маалыматтарын салыштырууну камсыз кылуучу усулдугуна ылайык жүргүзүлөт. Тышкы экономикалык иш жөнүндө даана (ТНВЭД 8 сандуу коддон кем эмес) жана статистикалык так кошмо маалыматтарды түзүү бажы органдарынын өтө маанилүү иш милдеттери болуп саналат. Ай сайын жана ар жылкы импорт жана экспорт боюнча отчеттор Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө жана Жогорку Кеңешине берилет жана тийиштүү мезгилден кийинки бир айлык мөөнөттөн кечиктирилбестен коомчулук үчүн жарыяланууга тийиш. Ушул Кодекстин 50-главасына ылайык маалымат технологияларынын колдонулушуна эң жогорку мүмкүнчүлүк түзүлүшү керек.
353-статья. Атайын бажы статистикасы
Бажы органдарына жүктөлгөн милдеттердин чечилишин камсыз кылуу максатында бул органдар тарабынан ыйгарым укуктуу мамлекеттик органы аныктаган тартипте атайын бажы статистикасы жүргүзлөт.
354-статья. Статистикалык максаттар үчүн пайдаланылуучу

документтер жана маалыматтар

Бажы ишиндеги маалымат тутумдары жана

маалымат технологиялары
355-статья. Маалымат тутумдарын, маалымат технологияларын жана

аларды камсыз кылуу каражаттарын колдонуу

2. Бажы ишинде маалымат тутумдарын жана маалымат технологияларын пайдалануу бажы органдары жана тышкы экономикалык иштин катышуучулары үчүн экономикалык жактан пайдалуу жана натыйжалуу болууга тийиш.

3. Эсептөө техникасы жана байланыш каражаттарын пайдалануу менен маалымат тутумдарын жана маалымат технологияларын киргизүү тиешелүү эларалык стандарттарды эске алуу менен жүргүзүлөт.

4. Бажы ишинде:

бажы органдары тарабынан иштелип чыккан жана өндүрүлгөн же алар тарабынан мыйзамдуу негизде сатып алынган;

үчүнчү жактардын менчигинде турган маалымат тутумдары, маалымат технологиялары жана аларды камсыз кылуу каражаттары колдонулушу мүмкүн.

5. Бажы органдары тарабынан иштелип чыккан жана өндүрүлгөн же алар тарабынан мыйзамдуу негизде сатып алынган маалымат тутумдары, маалымат технологиялары, ошондой эле аларды камсыз кылуу каражаттары мамлекеттик менчикте болот жана аталган продуктулар жагынан өз компетенциясынын чектеринде менчик укугу жүзөгө ашырган бажы органдарынын мүлкүнүн курамына кирет.

6. Бажы органдарынын үчүнчү жактардын менчигинде турган маалымат тутумдарын, маалымат технологияларын жана аларды камсыз кылуу каражаттарын пайдаланышына байланышкан мамилелери келишимдик негизде жүргүзүлөт.

7. Бажы ишинде колдонулуучу үчүнчү жактардын менчигинде турган маалымат тутумдары, маалымат технологиялары жана аларды камсыз кылуу каражаттары ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган белгилеген талаптарга ылайык келүүгө жана бажы операцияларын жүргүзгөн учурда бажы органдары пайдаланган ушундай продуктуларга батыша тургандай болууга тийиш. Маалымат тутумдарынын, маалымат технологияларынын жана аларды камсыз кылуу каражаттарынын белгиленген талаптарга ылайык келүү жүйөсүн бажы органдары текшерет. Мында аталган текшерүүнү жүргүзүү менен байланышкан чыгымдарга акы төлөө аны жүргүзүү жөнүндө өтүнүч менен кайрылган жакка жүктөлөт.

8. Маалымат тутумдарын, маалымат технологияларын, ошондой эле аларды камсыз кылуу каражаттарын пайдалануу мүмкүнчүлүгү, бул продуктуларны колдонуу тартиби жана шарттары ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталат.

(КР 2008-жылдын 5-августундагы N 196 Мыйзамынын редакциясына ылайык)
356-статья. Маалымат тутумдарын, маалымат технологияларын жана

аларды камсыз кылуу каражаттарын сертификациялоо

2. Сертификацияланбаган маалымат тутумдарын, маалымат технологияларын жана аларды камсыз кылуу каражаттарын пайдалануу менен, ошондой эле сертификацияланбаган тутумдан алынган маалыматты пайдалануу менен байланышкан тобокелдик жүктөлгөн жактардын чөйрөсү Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актылары менен аныкталат.

Бажы органдарынын маалымат ресурстары деп документтештирилген маалыматтын уюштурулган жыйындысын түшүнүү керек, ал өзүнө бажы органдарынын , маалымат тутумдарында түзүлүүчү, иштетилүүчү жана топтолуучу маалымат базасын жана башка маалымат массивдерин камтыйт.

2. Бажы органдарынын маалымат ресурстары мамлекеттик менчик болуп саналат, мүлктүн курамына киргизилет жана бажы органдарынын компетенциясыда ылайык алардын карамагында болот.

3. Бажы органдарынын маалымат ресурстарынын ченемдик укуктук режими, анын ичинде маалыматты документтештирүү тартиби, аларды түзүү жана пайдалануу тартиби Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык Финансы министрлигинин нускамасы тарабынан аныкталат.

4. Ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган аныктаган учурларда берилиши ушул Кодексте же ал белгилеген тартипте каралган документтер, анын ичинде бажы декларациясы маалымат алышуунун электрондук ыкмалары аркылуу аларды документтештирүү жөнүндө талаптарды, ошондой эле Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында белгиленген башка талаптарды сактоо менен берилиши мүмкүн.

5. Ушул статьянын жоболору Кыргыз Республикасынын маалымат, маалыматташтыруу жана маалыматты коргоо жөнүндө мыйзамдарында каралган учурларда Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн демилгеси боюнча документтештирилген маалыматты милдеттүү түрдө берүүнүн негизинде мамлекеттик маалымат ресурстарын калыптандыруу учурларына жайылтылбайт.

2. Маалыматтарды алуу чектелүү болбогон учурларда жеке жана юридикалык жактар, ошондой эле мамлекеттик бийлик органдары менен жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары аны бажы органдарынын маалымат ресурстарынан алууга укуктуу жана суралып жаткан маалыматтарды алуунун зарылчылыгынын аларга негиздөөгө милдеттүү эмес.

3. Бажы органдарына караштуу болгон маалыматтарды жактардын маалымат ресурстарынан алышынын тартиби аны ала турган жер, убакыт, негиздери жана шарттары ушул Кодекске жана Кыргыз Республикасынын дагы башка укуктук актыларына ылайык ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталат.

4. Бажы органдарынын карамагында турган жана коммерциялык, банктык же мыйзам менен сакталуучу башка сырды камтыган маалыматтар базасына жетүү мүмкүнчүлүгү терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенүү боюнча ыйгарым укуктуу органга Кыргыз Республикасынын Өкмөтү белгилеген тартипте берилет.

(КР 2009-жылдын 27-мартындагы N 86 Мыйзамынын редакциясына ылайык)
359-статья. Маалыматты жана маалымат процесстерине катышкан

субъекттердин укуктарынын маалыматын коргоо

Коргоо Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте сертификацияланууга тийиш болгон маалымат тутумдарын жана маалымат технологияларын камсыз кылуу каражаттары менен шайкеш болгон маалыматты коргоонун атайын программалык-техникалык каражаттарын кийирүү жана пайдалануу менен камсыз кылынат.

2. Маалыматты коргоо каражаты менен камсыз кылынган маалыматты коргоонун деңгээли маалыматтын категориясына ылайык келүүгө тийиш. Айрым категориядагы маалыматты коргоо деңгээлинин ылайык келиши карамагында маалымат ресурстары болгон бажы органдары тарабынан камсыз кылынат.

3. Маалыматты коргоого жана маалыматты коргоо каражаттарын пайдаланууга талаптардын сакталышына контролду Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган жана дагы башка мамлекеттик органдар жүзөгө ашырат.

БАЖЫ ИШИН УЮШТУРУУ. БАЖЫ ОРГАНДАРЫ ЖАНА

АЛАРДЫН ИШИН КАМСЫЗ КЫЛУУ
51-Глава

Бажы органдары

Кыргыз Республикасынын мыйзам чыгаруу жана аткаруу бийлигинин жогорку органдарынан башка эч кандай мамлекеттик орган бажы органдарынын компетенциясын козгогон чечимдерди кабыл алууга, тиешелүү уруксат болмоюнча алардын иш-милдеттерин аткарууга же өзгөртүүгө, аларга кошумча милдеттерди жүктөөгө же бул органдардын Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык келген ишине башкача кийлигишүүгө укуксуз.

Бажы органдары түздөн-түз бажы органдарына таандык болгон имарат-жайларда болот. Бажы посттору жана бажыканалардын түзүмдүк бөлүкчөлөрү да убактылуу сактоо кампаларынын, бажы кампаларынын, алымсыз соода жүргүзүү дүкөндөрүнүн ээлерине таандык болгон имарат-жайларга жайгашат. Бажы посттору, бажы постторунун жана бажыканалардын түзүмдүк бөлүкчөлөрү да туруктуу экспорттук-импорттук операцияларды жүргүзгөн тышкы экономикалык иштин катышуучуларынын имарат-жайларына жайгаша алышат.

2. Таламдаш жактын жүйөлөштүрүлгөн суроо-талабы боюнча жана зарыл шарттар болгондо айрым бажы жол-жоболору бажы органынын иш убактысынан тышкары убакта жүргүзүлүшү мүмкүн.

Бажы органдарынын милдеттери, укуктары

жана жоопкерчилиги. Бажы органдарынын ишине

контроль жана көзөмөл

мыйзамдардын талаптарын сакташы

2. Бажы органдарынын жана алардын кызмат адамдарынын чечимдерди кабыл алуу, алар тарабынан аракеттердин же аракетсиздиктин жасалышында мыйзамдардын талаптарын сактоо даттануу укугу, прокурордук көзөмөл ошондой эле бажы органдарынын ишине контроль менен анын ичинде жогору турган органдар жана мыйзам чыгаруу жагындагы жогорку орган жана аткаруу бийлиги тарабынан болуучу туруктуу контроль менен камсыз кылынат.

эриш-аркак иштөөсү жана кызматташуусу

2. Бажы органдары Кыргыз Республикасынын эларалык келишимдеринин, ошондой эле чет мамлекеттердин бажы органдары менен макулдашуулардын негизинде чет мамлекеттердин бажы органдары менен эриш-аркак иштешет.

Бажы органдарынын кызматкерлеринин күч,

атайын каражаттарды жана курал колдонушу
367-статья. Бажы органдарынын кызмат адамдарынын күч, атайын

каражаттарды жана курал колдонушунун шарттары

Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызмат адамдары атайын даярдыктан, ошондой эле күч, атайын каражаттарды жана ок атуучу курал колдонуу менен байланышкан шарттардагы аракеттерге жарактуулугу жагынан мезгил-мезгили менен текшерүүдөн өтүүгө милдеттүү.

Күч, атайын каражаттарды жана ок атуучу курал колдонгондо Кыргыз Республикасынын бажы органынын кызмат адамы төмөнкүлөргө милдеттүү:

курал колдонуу ниети жөнүндө эскертүүгө, мында күч, атайын каражаттарды же ок атуучу курал колдонууну создуктуруу өз өмүрүнө жана ден соолугуна түздөн-түз коркунуч келтирген, башка оор кесепеттерге алып келиши мүмкүн болгон, капыстан же куралдуу кол салуу, аскер техникасын жана транспорттук каражаттарды пайдалануу менен кол салуу учурларынан, же мындай эскертүү түзүлгөн кырдаалда орунсуз же мүмкүн эмес болгондой башка жагдайларда, өз талаптарынын аткарылышы үчүн жетиштүү убакыт берүүгө;

денесинен жаракат алган адамдарга алгачкы жардамды камсыз кылууга жана болуп өткөн иш жөнүндө Кыргыз Республикасынын бажы органынын начальнигине же анын ордун баскан адамга дароо кабарлоого;

укук бузуунун жана аны жасаган адамдын коркунучтуулугунун, ошондой эле каршылык көрсөтүлгөн аракеттин күчүнүн мүнөзүнө жана даражасына жараша коркунучту жоюуда келтирилген кандай гана зыян болбосун азыраак болушуна умтулууга милдеттүү.

Кыргыз Республикасынын бажы органынын начальниги же аны адам өлүмгө учуроонун же денеге оор залал келүүнүн бардык учурлары жөнүндө прокурорго токтоосуз кабарлоого милдеттүү.

Күч, атайын каражаттарды жана ок атуучу куралды ыйгарым укуктарынын чегинен чыгуу менен колдонуу Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында белгиленген жоопкерчиликке кириптер кылат.

1) Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызматкерлерине же башка адамдарга кол салуунун мизин майтаруу үчүн;

2) Кыргыз Республикасынын бажы органдарына тиешелүү болгон же алар пайдаланган имараттарга, жайларга, курулмаларга жана транспорттук каражаттарга, бажы контролдугу астында товарларга жана транспорттук каражаттарга кол салуунун мизин майтаруу үчүн, ошондой эле аталган объекттерди ээлеп алганда аларды бошотууга барабар болгон учурда;

3) эгерде бул адамдар баш ийбесе, каршылык көрсөтсө, башкача каршылык көрсөтсө же айланасындагыларга же өзүнө залал келтириши мүмкүн болсо, укук бузуучуларды кармоо, аларды Кыргыз Республикасынын бажы органынын кызматтык жайына жеткирүү үчүн;

4) Кыргыз Республикасынын бажы органынын кызмат адамына күч менен каршылык көрсөтүүнү четтетүү үчүн;

5) транспорттук каражаттын айдоочусу Кыргыз Республикасынын бажы органынын кызмат адамынын токтотуу жөнүндөгү талабын аткарбаганда токтотуу үчүн;

6) Кыргыз Республикасынын бажы органынын кызмат адамына жүктөлгөн милдеттерди жүзөгө ашыруусуна атайылап тоскоолдук кылган башка учурларда.

Куралдуу каршылык көрсөтүүдөн, адамдардын өмүрүнө жана ден соолугуна, бажы контролдугу астындагы товарларга жана транспорттук каражаттарга коркунуч келтирүү менен топтошуп же башка түрдө кол салуудан башка учурларда, кош бойлуу экендиги көрүнүп турган аялдарга, майып экендиги билинип турган адамдарга жана жаш балдарга карата атайын каражаттарды колдонууга тыюу салынат.

Кыргыз Республикасынын бажы органдарында пайдаланылуучу атайын каражаттардын толук тизмегин Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталат.
370-статья. Ок атуучу куралды алып жүрүү, сактоо жана аларды

пайдалануу

Кыргыз Республикасынын бажы органдарында пайдаланылуучу ок атуучу куралдардын жана ок дарылардын түрлөрүнүн тизмеги Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталат.

1) Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызматкерлеринин өмүрү жана ден соолугу коркунучка дуушар болгондо аларга кол салуунун мизин майтаруу үчүн;

2) Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызмат адамдарынын ок атуучу куралын тартып алуу аракетин мизин кайтаруу үчүн. Кыргыз республикасынын бажы органынын кызмат адамы кармалган адамдын ушул кызмат адамы көрсөткөн аралыкты кыскартуу аркылуу ок атуучу куралга жакындоого же мындай куралды жасалган аракети ушул куралды тартып алуу аракети катары каралат;

3) Кыргыз Республикасынын бажы органдарына тиешелүү болгон же алар пайдаланган имараттарга, жайларга, курулмаларга жана транспорттук каражаттарга, бажы контролдугу астындагы товарларга жана транспорттук каражаттарга топтошуп алып же куралдуу кол салуунун мизин майтаруу үчүн;

4) куралдуу каршылык көрсөткөн адамды, ошондой эле куралды тапшыруу жөнүндө мыйзамдуу талапты аткаруудан баш тарткан куралдуу адамды кармоо үчүн.

Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызмат адамдары мындан тышкары ок атуучу куралдарды төмөнкүдөй учурларда колдонууга укугу бар:

1) эгерде транспорттук каражаттардын айдоочусу Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызматерлеринин өмүрүнө жана ден соолугуна ачык коркунуч келтирсе жана алардын токтотуу жөнүндө бир нече жолку талабына баш ийбесе, зыян келтирүү аркылуу аларды токтотуу үчүн;

2) Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызмат адамдарынын өмүрүнө жана ден соолугуна коркунуч келтирген жаныбарларды зыянсыздандыруу үчүн;

3) ок атуучу куралды колдонуу ниети жөнүндө эскертүү, атайлап белги берүү же жардамга чакыруу үчүн.

Куралдуу каршылык көрсөтүү Кыргыз Республикасынын бажы органдарынын кызмат адамдарынын өмүрүнө жана ден соолугуна, коркунуч келтирген куралдуу, топтошуп алып же башкача кол салуудан тышкаркы учурларда аялдарга, майып экени көрүнүп турган адамдарга жана жаш балдарга карата, ошондой эле адамдар көп топтошкон, башка адамдарга зыян келиши Мүмкүн болгон эгерде ок атуучу куралды колдонууга тыюу салынат.

Ок атуучу куралды колдонуунун ар бир учуру жөнүндө Кыргыз Республикасынын бажы органынын кызмат адамы Кыргыз Республикасынын бажы органынын начальнигине же анын ордун баскан адамга жазуу жүзүндө токтоосуз билдирет, алар курал колдонулган убакыттан тартып 24 сааттан кечиктирбестен прокурорго билдирет.
54-Глава

Бажы органдарынын ишин камсыз кылуу

материалдык-техникалык жактан камсыз кылуу

2. Бажы органдарынын материалдары Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында белгиленген тартипте Кыргыз Республикасынын борбордук мамлекеттик архивинин архивдерине сактоого берилет.

3. Бажы органдарындагы мамлекеттик сырды жана купуя маалыматты коргоо Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык камсыз кылынат.
XII БӨЛҮМ

БАЖЫ ОРГАНДАРЫ ТОВАРЛАРДЫ ЖАНА ТРАНСПОРТТУК

КАРАЖАТТАРДЫН ТЕСКӨӨСҮ
55-Глава

Бажы органдары товарларды жана транспорттук

каражаттарды тескөөнүн негиздери
374-статья. Товарларды жана транспорттук каражаттарды

мамлекеттик менчикке айландыруу

1) соттун чечиминин негизинде конфискациялоо колдонулганда;

2) ушул Кодекске ылайык товарлар мамлекеттик менчикке айландырылганда соттун чечиминин негизинде соттун чечими күчүнө кирген учурдан тартып;

3) бажы декларациясынын жана жак мамлекеттин пайдасына баш тартканда товарларды же транспорттук каражаттарды кабыл алуу-өткөрүп берүү актысынын негизинде бажы органдары тарабынан товарларды же транспорттук каражаттардын кабыл алуу-өткөрүп берүү актысынын негизинде өткөрүлүп берилген учурдан тартып.

баш тартканда мамлекеттик менчикке айландырылган