Лекция 1 Өсімдіктер экологиясының Ғылым ретінде қалыптасу тарихы. ӨСімдіктер экологиясы пәНІ
жүктеу/скачать 0.52 Mb. Pdf көрінісі
|
| Гидрофиттер - бұл топ өсімдіктері қалыпты жағдайда суда өседі, егер
тамырланатын болса, онда олардың тамырлары өте ылғал топырақта орналасады. Суда аз ерігіштік және де оттегі диффузиясының жылдамдылығының баяулығы текқана осындай жағдайға бейімделген өсімдіктер ғана өсе алады. Тіршілік ету ортасының спецификасына байланысты гидрофиттер, губкалы, борпылдақ тканьді және де оларда клетка аралық арнайы ауалы қуыстардың болуы, яғни аэренхималардың болуымен ерекшеленеді. Ауалы клеткалар мезофиттерде де кездеседі,бірақ, ол гидрофиттерде өте жақсы дамыған. Өсімдіктердің суға батып тұрған бөліктерінде устьица тесіктері жапырақ суға батпаған жағдайымен қалыптасады, бұл олардағы газалмасу процесін қамтамассыз етеді.Кейбір гидрофиттердің (Nuphar) жемістерінде ауа қуыстары болады, бұл олардың қалқып, таралуына арналған. Ұлпалардың борпылдақтығы және де жапырақтары мен сабақтарының (қалқығыштығы) ауа құыстары өсімдіктердің қалқығыштығын қамтамассыз етеді. Толығымен суға батып тұратын өсімдіктерде (Elodea) ауа қуыстары к‰ні бойы оттегін сіңіріп, оны т‰нде тыныс алуға жұмсап, СО 2 -ні аккумуляциялайды. Су өсімдіктерінің органдарының борпылдақтығынан басқа, құрлық өсімдіктерінен айырмашылығы кутикуласы мен перидермасының, сонымен қатар (қызметтік ) устица тесіктерінің қызмет атқармайтындығымен ерекшеленеді. Суға батып тұратын органдардағы кутин мен субериннің болмауы суды және қоректік заттарды сіңіруге м‰мкіндік береді. Т‰тікшелі гидрофиттерде транспирациялық ағындары тек ауамен байланыстағы органдарға тән. Әдетте, гидрофиттерде тамыр ж‰йесі қысқа әрі аз тармақталған, сонымен қатар тамыр т‰ктерінің болмауымен сипатталады. Гидрофиттерге сонымен бірге арқаулық, механикалық және десу өткізуші ұлпаларының жоқтығы, ал механикалық ұлпалардың жеткіліксіздігі бөлек органдардың қалқымалығымен орнын толтырады. Гидрофиты өсімдіктерді бірнеше топшаларға бөлуге болады.Су бетінде қалқып ж‰ретін, яғни екі ортамен де байланыста болатын су мен және ауамен, бірақ топырақпен байланыспайды (Lemna minor, Spirodela, Salvinia т.б.). Суға батып тұратын (Lemna trisula, Sargassum), яғни тек қана сумен байланыста болатын, яғни олар судың жақсы жарық т‰сетін және оттегі жеткілікті бөлігінде өседі. Суға батып, тамырланатын т‰рлер бұл екі ортамен байланыста өседі су және топырақ (Elodea, Vallisneria, Zostera, кейбір Potamogeton-дар). Су бетінде қалқитын, бірақ тамырланатын өсімдіктер. Бұл өсімдіктер ‰ш ортамен қарым-қатынаста болады-Nymphaea, Nuphar кейбір Potamogeton-дар, Sparganium т.б. Оларға жапырақтарына су тимеуі тән. Оған олардың жапырақтарындағы воскті жабынды себепкер болады. (су тамшысының сырғып т‰суіне м‰мкіндік береді) Бұл өсімдіктерде устье тесіктері жапырақ бетінде орналасады. Өсімдік амфибиялар, олар таяз сулы жерлерде өседі, олардың сабақтары мен жапырақтары су бетінен биік орналасады. (Orysa sativa, Scirpus, Typha,кейбір Spartina, Taxodium, көптеген мангрлер). Осы топтың кейбір өсімдіктеріне гетерофиллия яғни жапырақтарының әрт‰рлі болуы, (судағы және ауадағы) тән. Бұлардың көбісі гигрофиттерге жақын. Су өсімдіктері жарық жеткілікті болған жағдайда фотосинтезі қарқынды ж‰реді. Ал транцпирация процесі тек су бетінде қалқып өсетін топтарында байқалады. Осмостық қысымдары судағы су бетіндегі т‰рлерінде де өте төмен, олар ылғалдың болмауына өте сезімтал болады. Көптеген гидрофиттер вегетативті жолмен көбейеді (элодея, ряска) бұл олардың тез таралуына м‰мкіндік береді. ӘДЕБИЕТТЕР жүктеу/скачать 0.52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|