Махамбет А. Қ. Справочное издание

─ 508 ─
жине hook [wire] rope knife
шөміштің ~-ғы / ~ ковша bucket lip
ПІЛТЕ детонатор detonator 
баяу əрекет ететін ~ / ~ замедленного действия delay detonator
бір сəтте əрекет ететін ~ / ~ мгновенного действия instantaneous deto nator
қысқа баяу əрекет ететін ~ / ~ короткозамедленного действия short-de lay 
detonator
электрлі ~ электрический ~ electric detonator 
ПІЛТҰМСЫ/Қ хобот yoke 
болат арқанмен байлау ~-ғы / швартовный ~ mooring yoke
ПІСЕК шприц injector, gun
консистентті майлауға арналған ~ / ~ для консистентной смазки pressure 
grease [lubricating] gun
майлайтын ~ смазочный ~ lubricating gun
майлы ~ масляный ~ oil gun
ПІСІП-ЖЕТІЛМЕГЕН (кен жыныстары туралы) молодой (о горных по-
родах) recent 
ПЬЕЗО ӨТКІЗГІШТІК пьезопроводность piezoconductivity
ПЬЕЗОМЕТРИЯЛЫҚ пьезометрический piezometric
Р
РАДИАТОР радиатор heat exchanger, radiator, cooler
бумен жылыту ~-ы / ~ парового отопления steam-heating radiator
қозғалтқыштың ~-ы / ~ двигателя engine cooler
маймен жылитын ~ масляный ~ oil cooler, oil radiator 
сумен жылыту ~-ы / ~ водяного отопления hot-water heating ra diator
түтікті ~ трубчатый ~ water tubular radiator
РАДИАЦИЯ радиация radiation 
тесіп өтетін ~ проникающая ~ penetrating radiation 
ядролық ~ ядерная ~ nuclear radiation
РАДИОАКТИВТІЛІ/К радиоактивность radioactivity 
жасанды ~ искусственная ~ induced radioactivity
кен жыныстарының ~-гі / ~ горных пород rock radioactivity 
табиғи ~ естественная ~ natural radioactivity 
РАДИО МƏЙЕК радиомаяк beacon 
таңбаланған ~ маркерный ~ marker beacon
РАДИУС радиус radius 
айналу ~-ы / ~ вращения rotation radius 
əрекет ету ~-ы / ~ действия radius of action, range of opera tion
бұрылыс ~-ы / ~ поворота taming radius 
гидравликалық ~ гидравлический ~ hydraulic radius 
жарықшақтың таралу ~-ы / ~ распространения трещины fracture extent 
radius

─ 509 ─
жуылған аймақтың ~-ы / ~ промытой зоны fl ushed zone radius 
жылудың ықпал ету ~-ы / ~ теплового влияния thermal infl uence ra dius
көлбеу ұңғыманың қисықтық ~-ы / ~ кривизны наклонной скважины  
angle-build rate
көтеру кранының əрекет ету ~-ы / ~ действия подъемного крана driving 
range of crane
кіру ~-ы / входной ~ entry radius 
қисық ~ / ~ кривой radius of curvature 
қисықтық ~-ы / ~ кривизны radius of curvature 
қуат берудің сыртқы ~-ы / внешний ~ питания external boundary drain age 
radius
сорғыту ~-ы / ~ дренирования drainage radius, extent of fl uid
сорғыту аймағының ~-ы / ~ зоны дренирования drainage radius
сыртқы контурдың (қыртыс-коллектордың) ~-ы / ~ внешнего контура (пла-
ста-коллектора) external boundary radius 
таралу ~-ы / ~ распространения radius of extent 
тиімді ~ эффективный ~ nop effective pore radius 
ұңғыма оқпанының ~-ы / ~ ствола скважины (bore) hole radius 
ұңғыма оқпанының қисықтық ~-ы / ~ кривизны ствола скважины radius of 
hole curvature
ұңғыманың ~-ы / ~ скважины well radius 
ұңғыманың келтірілген ~-ы / приведенный ~ скважины reduced well ra dius
ұңғыманың өткізушілік ~-ы / ~ проводимости скважины well radius 
ұңғыманың тиімді ~-ы / эффективный ~ скважины effective well ra dius
ұңғыманың ықпал ету ~-ы / ~ влияния скважины range radius of well 
ілмектің əрекет ету ~-ы / ~ действия крюка handling radius of hook 
РАЗВАЛЬЦОВКА развальцовка beading, expansion, fl aring
РАЙБЕР райбер reamer [reaming] mill
РАМА (ЖАҚТАУ, КƏСЕК) рама bed, frame, rack, skid 
автомобиль ~-сы / ~ автомобиля (chassis) frame 
бұрғылау жүкшығырының ~-сы / ~ буровой лебедки drawworks frame 
бұрғылау қондырғысының ~-сы / ~ буровой установки rig frame 
вагонның ~-сы / ~ вагона carriage underframe, car frame 
дірілдек елек торкөзінің ~-сы / ~ сетки вибросита vibrating [shaker] screen 
frame
жүкшығыр ~-сы / ~ лебедки winch frame 
жылжыма бөлшектегі ~ / ~ на салазках skid-type frame 
коллекторды түсіруге арналған ~ / ~ для спуска коллектора pod running 
frame 
қаттылық ~-сы / ~ жесткости bracing frame 
қозғалтқыштың ~-сы / ~ двигателя engine bed, engine frame 
қоларбаның ~-сы / ~ тележки bogie frame 
машинаға арналған тұғыртастың ~-сы / ~ фундамента для машины cradle 
превенторлар шығырының ~-сы / ~ блока превенторов ВОР structure 

─ 510 ─
сорғы астындағы тұғыртастың ~-сы / ~ фундамента под насос cradle of a 
pump 
суды бөлетін бағаналар муфтасының ~-сы / ~ муфты водоотделяющей ко-
лонны riser connector frame 
РАПА (ЕМДІК АЩЫ ТҰЗДЫ СУ) рапа (natural) brine 
РЕАГЕНТ (бұрғылау жəне цемент ерітінділерді өңдеуге арналған) реа-
гент (для обработки бурового и цемент ного растворов) (chemical) (re)agent 
дегидраттаушы ~ дегидратирующий ~ dehydrating reagent
дефлокуляциялайтын ~ дефлокулирующий ~ defl occulating agent, defl occulant
деэмульгациялайтын ~ деэмульгирующий ~ deemulsifying agent 
кешенді құраушы ~ комплексообразующий ~ complexing agent 
коагуляциялайтын ~ коагулирующий ~ coagulating agent, coagu lant
көбікті бұзатын ~ пеноразрушающий ~ defoaming agent 
көмір сілтілі ~ углещелочной ~ lignin-alkaline reagent 
қойылтатын ~ конденсирующий ~ condensing agent
қоюлануға қарсы ~ противозагущающий ~ antisludge additive, antisludge 
agent
құрамында фенолы бар ~ фенолсодержащий ~ phenol-containing re agent
құрамында хромы бар ~ хромсодержащий ~ chrome reagent 
нитрогуматты ~ нитрогуматный ~ nitrohumate reagent 
суды оқшаулайтын ~ водоизолирующий ~ water shutoff reagent 
суды сіңіріп алатын ~ водоадсорбирующий ~ water adsorbing re agent
сульфатты нитрогуматты ~ сульфированный нитрогуматный ~ sulfo nated 
nitrohumate reagent 
сульфатты-сілтілі ~ сульфитно-щелочной ~ sulfi te-alkaline re agent
сілтілі ~ щелочной ~ alkaline reagent 
улы ~ токсичный ~ toxic reagent 
улы емес ~ нетоксичный ~ nontoxic reagent 
ферментацияның ықпалына көнбейтін ~ не поддающийся ферментации ~ 
nonfer-mentable reagent 
флотациялық ~ флотационный ~ fl otation reagent 
химиялық ~ химический ~ chemical reagent 
шымтезекті сілтілі ~ торфощелочной ~ peat-alkaline reagent 
электрофильді ~ электрофильный ~ electrophilic reagent 
эмульгациялайтын ~ эмульгирующий ~ emulsifying agent
эмульсияларды жіктеуге арналған ~ / ~ для разложения эмульсий emulsion 
breaker 
РЕАКТИВ реактив (chemical) (re)agent
РЕАКЦИЯ реакция reaction 
айырбастау ~-сы / ~ обмена exchange reaction 
басқарылатын ~ управляемая ~ controlled reaction 
бейтараптандыру ~-сы / ~ нейтрализации neutralization reaction 
жанама ~ побочная ~ side reaction 
кенді ұңғыма ~-сы / ~ забоя bottom reaction 

─ 511 ─
кері қайтатын ~ обратимая ~ reversible reaction 
кері қайтпайтын ~ необратимая ~ irreversible reaction 
қалпына келу ~-сы / ~ восстановления reduction, reducing reaction 
құйынды ағын ~-сы / ~ струи jet reaction 
қышқылдандырушы-қалпына келтіруші ~ окислительно-восстановитель-
ная ~ oxida tion-reduction [redox] reaction 
қышқылдану ~-сы / ~ окисления oxidation, oxidizing reaction 
орын ауыстыру ~-сы / ~ замещения replacement [substitution] reac tion
сандық ~ количественная ~ quantitative reaction 
сапалық ~ качественная ~ qualitative reaction 
сараптаушылық ~ аналитическая ~ analytical reaction 
селективті ~ селективная ~ selective reaction 
тұнбалану ~-сы / ~ осаждения precipitation reaction 
үстіртін ~ поверхностная ~ surface reaction 
химиялық ~ химическая ~ chemical reaction 
шіру ~-сы / ~ разложения decomposition (reaction) 
ығыстыру ~-сы / ~ вытеснения displacement reaction 
экзотермиялық ~ экзотермическая ~ exothermic [heat-generat 
ing, heat-
producing] reaction 
эндотермиялық ~ эндотермическая ~ endothermic reaction
РЕБОРДА реборда fl ange 
барабанның (жүкшығырдың) ~-сы / ~ барабана (лебедки) drum fl ange 
доңғалақтардың ~-сы / ~ колеса wheel fl ange 
сақтандырғыш ~ предохранительная ~ protective fl ange
РЕГЕНЕРАТОР регенератор: 
бариттің ~-ы / ~ барита baryte separator
РЕГЕНЕРАЦИЯ регенерация regeneration; reconditioning 
ауырлатқыштың ~-сы / ~ утяжелителя weight material regeneration
бұрғылау ерітіндісінің ~-сы / ~ бурового раствора drilling-mud recondi-
tioning
бұрғылау ерітіндісінің сұйық фазадағы ~-сы / ~ жидкой фазы бурового 
раствора drilling-mud liquid-phase regeneration 
кристаллдардың ~-сы / ~ кристаллов crystal regeneration 
метанолдың ~-сы / ~ метанола methanol regeneration 
РЕЖІМ (ТƏРТІ/П) режим operation, conditions, mode, regime 
автономиялық ~ автономный ~ off-line operation, off-line mode, off-line 
conditions 
ағынның ~-і / ~ потока fl ow behavior, fl ow regime, fl ow pattern, nature of fl ow
ағыстың ~-і / ~ течения fl ow regime
ағыстың квазистационарлық ~-і / квазистационарный ~ течения quasi-
steady fl ow regime
ағыстың қалыптасқан ~-і / установившийся ~ течения steady fl ow re gime
ағыстың қалыптаспаған ~-і / неустановившийся ~ течения unsteady fl ow 
regime

─ 512 ─
ағыстың ламинарлық ~-і / ламинарный ~ течения laminar fl ow regime 
ағыстың тұтқыр ~-і / вязкий ~ потока viscous regime of fl ow 
апаттық ~ аварийный ~ emergency operation 
аралас газ- жəне су айдайтын ~ смешанный газо- и водонапорный ~ combi-
nation gas and water drive 
артезиандық ~ артезианский ~ artesian fl ow regime 
барынша тиімді (жұмыстың) ~ максимально эффективный ~ (работы) 
peak operating effi ciency 
бос жүрістің ~-і / ~ холостого хода idling 
бұрғылау ~-і / ~ бурения drilling regime, drilling practices 
бұрғылаудың дұрыс ~-і / правильный ~ бурения sound drilling prac tices 
бұрғылаудың жылдамдатылған ~-і / форсированный ~ бурения forced 
drilling prac tices
бұрғылаудың тиімді ~-і / оптимальный ~ бурения optimum drilling practices
газды бөрік ~-і / ~ газовой шапки gas-cap drive 
дəнекерлеу ~-і / ~ сварки welding conditions 
ерітілген газдың (мұнайлы кен шоғырының) ~-і / ~ растворенного газа (за-
лежи нефти) solu tion [dissolved, internal] gas drive 
жану ~-і / ~ горения combustion
жуу ~-і / ~ промывки fl ushing parameters 
жұмыс ~-і / ~ работы duty, mode of operation 
жұмыс ~-і / рабочий ~ operating [operative, working] con ditions
жұмыстың ауыр ~-і / тяжелый ~ работы heavy duty 
жұмыстың есептік ~-і / расчетный ~ работы design conditions 
жүктеме ~-і / ~ нагрузки load conditions, under-load opera tion
кеме жұмысындағы жұмыс істемейтін ~ нерабочий ~ работы судна dead 
ship mode 
кен шоғырының ~-і / ~ залежи reservoir conditions 
кен шоғырының су айдайтын қатты ~-і / водонапорный жесткий ~ залежи 
rigid water drive
кен шоғырының су айдайтын шектеулі ~-і / водонапорный ограниченный ~ 
залежи lim ited water drive 
кепілді ~ гарантийный ~ warranted performance, war ranted conditions
көрсетілген ~ номинальный ~ design conditions 
қозғалтқыштар жұмысының ~-і / ~ работы двигателей power conditions 
қойылтылған мұнайлы кен шоғырының газ айдайтын ~-і / газонапорный ~ 
залежи нефти с конденса цией condensation gas drive 
құйынды ~ вихревой ~ eddy fl ow 
қыздыру ~-і / ~ прогрева warm-up conditions
қызу ~ напряженный ~ heavy duty 
қыртыстан мұнайды алу ~-і / ~ извлечения нефти из пласта reservoir pro-
ducing mechanism 
қыртыстық ~ пластовый ~ oil reservoir drive 
қыртыстың ~-і / ~ пласта regime of bed

─ 513 ─
қыртыстың гидравликалық ~-і / гидравлический ~ пласта hydraulic regime 
of bed
қыртыстың пайдалы қазбаларды байыту əдісінің (қыртыстың) ~-і / грави-
тационный ~ (пласта) gravity deple tion, gravity drive, gravity drainage 
қыртыстың серпімді ~-і / упругий ~ пласта elastic drive 
қысым ~-і / ~ давления pressure schedule 
майлау ~-і / ~ смазки relubrication intervals 
мұнайды қарсы алдынан ығыстыру ~-і / ~ фронтального вытеснения неф-
ти frontal drive of oil
мұнайды ығыстыру ~-і / ~ вытеснения нефти drive of oil 
мұнайды ығыстырудың қалыптасқан ~-і / установившийся ~ вытеснения 
нефти stea dy drive of oil
мұнайлы кен шоғырының ~-і / ~ залежи нефти oil reservoir drive 
мұнайлы кен шоғырының аралас ~-і / смешанный ~ залежи нефти 
combination drive of oil
мұнайлы кен шоғырының газ айдайтын ~-і / газонапорный ~ залежи неф-
ти external gas drive
мұнайлы кен шоғырының пайдалы қазбаларды байыту əдісі-серпімді ~-і / 
гравитационно-упругий ~ залежи нефти elastic water gravity drive 
мұнайлы кен шоғырының пайдалы қазбаларды байыту əдісі-су айдайтын 
~-і / гравитационно-водонапорный ~ залежи неф ти water-gravity drive of oil 
мұнайлы кен шоғырының серпімді-су айдайтын ~-і / упруго-водонапорный 
~ залежи нефти elas tic water drive
мұнайлы кен шоғырының су айдайтын ~-і / водонапорный ~ залежи нефти 
water drive 
мұнайлы кен шоғырының су айдайтын белсенді ~-і / водонапорный актив-
ный ~ залежи нефти active water drive
өкшелік сумен мұнайды ығыстыру ~-і / ~ вытеснения нефти подошвенной 
водой bottom-water drive of oil 
өлкелік сумен мұнайды ығыстыру ~-і / ~ вытеснения нефти краевой водой 
edge-water drive of oil
өтпелі ~ переходный ~ transient conditions 
пайдалану ~-і / ~ эксплуатации production [operation] condi tions
пайдалану ~-і / эксплуатационный ~ operating [operative, working] conditions
роторлық бұрғылау ~-і / ~ роторного бурения rotary drilling practices 
сарқылған қыртыстық қуат ~-і / ~ истощенной пластовой энергии depletion 
drive
сорғалау ~-і / ~ струи jet behavior 
сұйық қозғалысының көпіршікті ~-і / пузырчатый ~ движения жидкости 
bubble fl ow
сұйық қозғалысының мікбасты ~-і / поршневой ~ движения жидкости plug fl ow 
сүзгілеу ~-і / ~ фильтрации fi ltration regime 
табиғи сарқылу (мұнайлы кен шоғыры) ~-і / ~ естественного истощения 
(залежи неф ти) depletion drive 

─ 514 ─
тартып шығару ~-і / ~ откачки pump duty, pumping conditions, exhaust 
schedule
тартып шығарудың жылдам жүрісті ~ быстроходный ~ откачки high-speed 
pump duty
тартып шығарудың қалыпты ~-і / нормальный ~ откачки normal pumping 
con ditions
температуралық ~ температурный ~ temperature schedule, ther mal regime
технологиялық ~ технологический ~ operating practices 
типтік ~ типовой ~ standard conditions 
тоқтату ~-і / ~ остановки shutdown conditions
толқынды ~ волновой ~ wave conditions 
турбиналық бұрғылау ~-і / ~ турбинного бурения turbine drilling prac tices
турбулентті ~ турбулентный ~ течения turbulent fl ow re gime
түтікті ~ капиллярный ~ capillary control 
ұңғыма ~-і / ~ скважины well conditions, well behavior 
ұңғыманы пайдалану ~-і / ~ эксплуатации скважины production condi tions 
of well
ұңғыманы пайдаланудың жылдамдатылған ~-і / форсированный ~ эксплуа-
тации скважины forced operating conditions of well 
ұңғыманың аралас ~-і / смешанный ~ скважины varying regime of well
ұңғыманың газды ~-і / газовый ~ скважины gas regime of well
үдеріс ~-і / ~ процесса process conditions 
үрлеу ~-і / ~ продувки blow-down conditions
ығыстыру ~-і / ~ вытеснения displacement conditions, dis placement drive
іске қосу ~-і / пусковой ~ starting regime, start-up proce dure

жүктеу/скачать 2.77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: