اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ 

«Бозыклык кылып яки үз-үзен рәнҗетеп, анары Алла-һыны искә алып, гөнаһларны гафу итүчеләр. Гөнаһларны Аллаһыдан башка кем кичерә ала?..»⁹³⁰

Бервакыт Әбү Бәкер разыяллаһү ганһү Пәйгамбәр галәйһиссәләмгә: «Әй Аллаһының Илчесе, миңа намаз вакытында укырлык дога өйрәт», – дигән. Пәйгамбәр га-ләйһиссәләм әйткән:

قُلْ : اللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا وَلا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ ،

«Әй Аллаһ, мин күп тапкыр үз-үземне рәнҗеттем. Синнән башка беркем дә гөнаһларны гафу итми! Мине га-фу ит һәм миңа Үзенең гафу итүеңне бүләк ит, Миңа рә-химле бул. Син – Гафу итүче һәм Мәрхәмәтле!» дип әйт».

Аеруча гомер ахырына якынлашканда, Аллаһ белән очрашу якын булганда Аннан яхшыны гына көтү, гафу итүенә өметләнү мөһим.

17. Курку һәм өметләнү.

Өмет тормышка ашсын өчен курку да булырга тиеш. Котылу өчен курку һәм өметләнүне берләштерергә, берсе белән генә чикләнмәскә кирәк. Чөнки коры өмет кенә хәй-ләкәрлеккә, курку – өмет өзүгә китерергә мөмкин. Тегесе дә, монысы да шелтәгә лаеклы.

Мәликиләр фикеренчә, кеше сәламәт булса – курку күбрәк, авыру булса – өметләнү күбрәк булырга тиеш. Шәфигыйлар «сәламәт кешедә тегесе дә, монысы да тигез булырга тиеш» дип саныйлар. Авыру кешенең өметләнүе куркудан өстен булырга тиеш. Чөнки Пәйгамбәр галәй-һиссәләм әйткән: لا يَمُوتَنَّ أَحَدُكُمْ إِلاَّ وَهُوَ يُحْسِنُ الظَّنَّ بِاللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ «Үлгәндә берегез дә Аллаһы Тәгаләдән яхшылыктан баш-каны өмет итмәсен».⁹³¹

18. Гафу итүнең нигезендә бераллалык ята.

Гафу итүнең сәбәбенә бераллалыкны тоту да керә. Бу – иң төп сәбәп. Чөнки бер Аллаһыга гына ышанмаучы ке-ше гафу ителүгә өметләнә алмый. Аллаһы Тәгалә әйткән:

 إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ 

«Дөреслектә, Аллаһ Үзе белән бергә башкага гыйба-дәт кылуны гафу итми. Әмма моннан кечерәк булганны Үзе теләгән кешегә гафу итә...»⁹³²

Бер Аллаһыга гына гыйбадәт кылу белән чагыштыр-ганда барлык гөнаһлар кечерәк булып күренә. Шуңа күрә, мондый кеше күпме генә гыйбадәт кылса да, Аллаһ аны гафу итү белән каршы алачак. Болар барысы да Аллаһы-дан тора. Ул теләсә – гафу итә, теләсә – җәзалый.

19. Бер Аллаһыга табынучыны җәннәт көтә.

Ягъни, андый кеше утта мәңге калмаячак, аннан чы-гып, җәннәткә керәчәк. Моннан тыш, җәһәннәмгә ыргы-тылганда да ул кяферләр кебек ыргытылмаячак һәм алар кебек калмаячак. Пәйгамбәр галәйһиссәләм әйткән:

يَخْرُجُ مِنَ النَّارِ مَنْ قَالَ : لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَكَانَ فِي قَلْبِهِ مِنَ الْخَيْرِ مَا يَزِنُ بُرَّةً

«Йөрәгендә бодай бөртеге кадәр иман булган хәлдә Аллаһыдан башка илаһ юк», – дип әйтүче уттан чыгарыла-чак.⁹³³

20. Уттан котылу.

Бәндәнең бераллалыгы һәм Аллаһыга карата эчкер-сезлеге дөрес булса һәм ул бөтен зарури шартларны үтәсә, бу гөнаһлар кабул ителүнең һәм җәһәннәмнән котылуның сәбәбе була.

أَتَدْرِي مَا حَقُّ اللَّهِ عَلَى الْعِبَادِ ؟ قَالَ : اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ ، قَالَ : أَنْ يَعْبُدُوهُ

Пәйгамбәр галәйһиссәләм Җәбәлдән: «Аллаһ Үз кол-ларыннан нәрсә көтәргә хаклы?» – дип сораган. Ул: «Ал-лаһ һәм Аның Илчесе бу турыда яхшырак белә», – дип җа-вап биргән. Пәйгамбәр галәйһиссәләм: «Ул бәндәләре Үзенә генә гыйбадәт кылуга һәм башка затка гыйбадәт кылмауларына хаклы. Алар Аллаһыдан нәрсә көтәргә хак-лы икәнен беләсеңме?» – дип сораган. Җәбәл: «Аллаһ һәм Аның Илчесе бу турыда яхшырак белә», – дип җавап бир-гән. Пәйгамбәр галәйһиссәләм: «Аның үзләрен газапла-мауларына», – дигән.⁹³⁴

ارْفَعُوا أَيْدِيَكُمْ وَقُولُوا : لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ ، فَرَفَعْنَا أَيْدِيَنَا سَاعَةً ثُمَّ وَضَعَ رَسُولُ اللَّهِ 

يَدَهُ ثُمَّ قَالَ : الْحَمْدُ لِلَّهِ ، اللَّهُمَّ بَعَثْتَنِي بِهَذِهِ الْكَلِمَةِ وَأَمَرْتَنِي بِهَا وَوَعَدْتَنِي عَلَيْهَا الْجَنَّةَ

وَإِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ ، ثُمَّ قَالَ : أَبْشْرُوا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ قَدْ غَفَرَ لَكُمْ

Бервакыт Пәйгамбәр галәйһиссәләм сәхабәләренә: «Кулыгызны күтәрегез дә, «Аллаһыдан башка илаһ юк» дип әйтегез!» – дигән. Сәхабәләр: «Без күпмедер вакыт кулларны күтәреп торгач, Аллаһының Илчесе үз кулын тө-шерде дә: «Аллаһыга мактау! Әй Аллаһ, Син мине бу сүз-ләр белән җибәрдең, миңа аларны әйтергә боердың. Миңа алар өчен җәннәт вәгъдә иттең. Дөреслектә, Син вәгъдәң-не бозмыйсың!» – диде. Шуннан соң: «Шатланыгыз! Чөн-ки Аллаһы Тәгалә сезне гафу итте инде!» дип өстәгән», – дип сөйләгәннәр».⁹³⁵

Болар барысы да тәүбә һәм яхшы эшләргә игътибар итүнең нәтиҗәсе. Чөнки Аллаһы Тәгалә әйткән:

 إِلاَّ مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّل

«... тәүбә итеп, иман китереп, изге гамәлләр кылучы-лардан кала. Аллаһ андый кешеләрнең начар гамәлләрен яхшыларына ялыштыра. Чөнки Аллаһ – Гафу итүче, Мәр-хәмәтле!»⁹³⁶

21. Саф бераллалык.

Кеше чын күңелдән иман кәлимәләрен әйткәндә. Ал-лаһы Тәгаләдән кала бөтен нәрсә дә аннан чыгарыла, аның бөтен гөнаһ-хаталары диңгезгә күбек кадәр күп булсалар да. Әлеге сүзләр ул гөнаһларны изге гамәлләргә дә әверел-дерергә мөмкин. Пәйгамбәр галәйһиссәләм әйткән:

لا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يَكُونَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِمَّا سِوَاهُمَا

«Аллаһыны һәм Аның Илчесен башка бөтен нәрсәгә караганда күбрәк яратканчы берегез дә иман китермәя-чәк».⁹³⁷ Ә Пәйгамбәргә мәхәббәтнең чыганагы – Аллаһы Тәгаләгә мәхәббәт.