Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 7.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Нивелирлеуде қолданылатын құралдар мен аспаптар.
- Н–3 нивелир маркасы ұсынылады ( 10-сурет, а ). а ə 10-сурет.
- Нивелирлік бағыт жасау тəртібі
| = H
A + S ± h i формуласы бойынша анықталады, мұндағы h i – бір станциядағы дəлдік көрсеткіші. Нивелирлеуде қолданылатын құралдар мен аспаптар. Нивелирлік кешенге нивелир, штатив жəне екі рейка жатады. Жұмысты зертханалық жəне далалық сынаудан өткен құралдармен жасау керек. Құралдармен жұмыс істеу барысында жұмысты ни- велир құрылымын жақсы білетін, оның маркасын жəне құралдың жұмыс істеу функциясын меңгерген студенттер ғана орындай алады. Студенттерге жұмыс істеу үшін Н–3 нивелир маркасы ұсынылады (10-сурет, а). а ə 10-сурет. Н – 3 нивелирі (а) жəне нивелир түтігінің көру алаңы (ə) Нивелирдiң негiзгi бөлiктерiне цилиндрлiк деңгей (6), жапсырылған дүрбi (5), ось орналасқан тiрек алаңы (10), көтеру винттерi бар (14) тұғыр (1) жəне оймасы бар серiппелi пластинка (8) жатады. Бөлiктер мəні көрсетілген цилиндрлік деңгей (15) қорапта (6) орналасқан, ондағы мəліметтер призмалық құрылғы арқылы 49 дүрбiнiң көру алаңына (10-сурет, ə) берiледi. Дүрбiнiң нысаналау білігiн (ось) горизонталь жағдайға дəл келтiру эвациялық винтпен (2) орындалады, ол деңгейдің шеткi кескiндерiн сəйкестендiруден тұрады. Цилиндрлiк деңгейдiң қақпақпен жабылған төрт түзету винттерi болады. Нивелирмен жұмыс істеу үшін ұзындығы 3 метр, сантиметрлік бөліктері бар геодезиялық рейка болуы қажет. Рейканың екі жағы (қара жəне қызыл) болады. Бөліктер санын рейканың қара жағында төменгі жағы нөлден бастап, ал қызыл жағында еркін саннан ба- стап санайды. Екі жақты рейканы қолдану түсірілім жұмысының дəлділігін жоғарылатады. Нивелирлік бағыт жасау тəртібі. Нивелирлеу бағытты екі нүктенің бір-бірімен қашықтығын байланыстырады, осындай бағыт ұзындығы бірнеше километрге тең болуы мүмкін. Студенттерге дала практикасында жергілікті жер профилін жа- сау мақсатында нивелирлеу бағытын салу ұсынылады. Жұмыстың басында жергілікті жердегі бастапқы бағыт нүктесі қойылады. Жер- ге қазық қағып, нивелирлік бағыт қатарын таңдап алу қажет. Жұмыс кезінде əрбір станцияда өлшеулер жүргізіледі, нəтижелер дала журналына жазылады. Станциядағы жұмыстар аяқталғаннан кейін, рейка жəне құралдарды орнынан алмай тұрып, қара жəне қызыл жақтағы артқы жəне алдыңғы рейкалардың орта жіп бойынша алынған мəндерін анықтап, арасындағы айырмашылықты дəлдік ретінде есептеп, оны журналға жазып қою керек. Станция бойынша бағыт ұзындығы рейка арасындағы екі арақашықтықтың қосындысымен есептеледі. Рейкаға дейінгі арақашықтық жоғарғы жəне төменгі қашықтық жіптері бойынша алынған айырмашылықты 100 метрге көбейткенге тең. Нəтижесін метрге айналдыру керек. Түсірілім нəтижесі бойынша көлденең қима (профиль) түсіруге болады (11-сурет). жүктеу/скачать 7.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|