167
75-cурет. Кҥнбағыстың сҧр шірік ауруы:
1 – залалданған ӛсімдік;
2 – аурудың сабақ бойындағы белгісі;
3 – залалданған себетгүл;
4 – сұр шірік ауруына шалынған күнбағыс
тұқымы
Сұр шірік ауруының қоздырғышы –
Botrytis cinerea Fr.
саңырауқұлағы (
Deuteromycetes класының Hyphomycetales қатары).
Қоздырғыш 200 жуық ӛсімдік түрлерін залалдайды.
Саңырауқұлақтың
жіпшумағы залалданған ӛсімдік мүшелеріне еніп, бетінде мол ӛңез түзіп,
кӛптеген конидиялы спора тасушылар пайда болады. Саңырауқұлақтың
жіпшелері күңгірт-сұр түсті, конидиятасушылары тік, қабығы қалың,
тӛменгі бӛлігі қоңырлау, жоғарылаған сайын түссізденеді, бұтақталған,
соңғы
бұтағы майда, тicтi, олардың бетінде конидиялар топтанып
орналасады. Қоздырғыштың конидиялары бip клеткалы, жұмыртқа немесе
эллипс тәрізді, түci сәл боялған, кӛлемі 9-15 6-10 мкм.
Склероцийлерден тӛменгі температурада ұзын сабақты апотецийлер
ӛніп, жеміс дене ішінде
цилиндр тәрізді қалталар
мен жұмыртқа пішінді
бip клеткалы қалтаспоралар түзіледі. Қолайлы температурада (19-26°С)
склероцийден жіпшумақ және конидиялы спора тасушылар дамиды.
168
Саңырауқұлақ тамырда жіпшумақ түрінде, ал склероцийлер тұқым ішінде
және ӛсімдік қалдықтарында сақталады.
Сұр шірік ауруының салдарынан тұқымның сапасы мен ӛнгіштігі
тӛмендеп, дәні зеңденіп, ӛскіндер шipiп, дақылдың ӛнімі күрт тӛмендеп
кетеді.
3.2.4 Тaт
Тат ауруы Қазақстанның күнбағыс ӛсірілетін барлық аймақтарында
кездеседі, оның зияндылығы әсіресе орталық Қазақстан аймағында ерекше
зор.
Тат ауруының қоздырғышы –
Basidiomycetes класының
Uredinales
қатарына жататын
Puccinia helianthi
Schw. саңырауқұлағы. Тат ауруының
бұл түрі –
бip иелі, толық циклді,
барлық кезеңі тұтасымен күнбағыста
дамиды.
Достарыңызбен бөлісу: