Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық



Pdf көрінісі
бет121/228
Дата29.09.2023
өлшемі7.93 Mb.
#479238
түріОқулық
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   228
Ауылшаруашылық дақылдарының аурулары

76-сурет. Кҥнбағыстың тат ауруы: 
1 – күнбағыс ӛскінінің бойындағы ауру 
белгілері және эциоспоралар; 2 – жаз 
кезіндегі аурудың белгілері және 
урединиоспролар; 3 – жаз соңындағы 
ауру белгілері және телиоспоралар 
Кӛктемде түскен тұқымнан ӛсіп 
шыққан 
күнбағыс 
ӛсімдігі 
жапырағының үстінгі бетінде дӛңестеу, түсі қызғылт-сары дақтар пайда 
болып, кейін олар шар тәрізді спермагонийлерге айналады. Жапырақтың 
астыңғы бетінде майда, қызыл-сары реңді, пішіні табақша тәрізді эцийлер 
түзіліп, тipшiлігi ӛте қысқа эциоспоралар пайда болады (76, 1-сурет). 
Жаз басында эциоспоралармен залалданған ӛсімдік жапырағының 
астыңғы бетінде майда, қоңыр тат түсті урединийлер түзіліп, олардың 
бойында бip клеткалы, шар тәрізді, түci ашық-қоңыр, қабығы сәл тікенді, 
eкі ӛнетін саңылауы бар урединиоспоралар қалыптасады (76, 2-сурет). Жаз 
бойы урединиоспоралар бірнеше ұрпақ түзіп, вегетацияның соңында 
жапырақ үстінде бойында телиоспоралары бар телий бӛртпелері пайда 
болады (76, 3-сурет). Пішіні эллипс тәрізді, қабығы тӛбесіне қарай 
қалыңдау, сабақта орналасқан екі клеткалы телиоспоралардың кӛлемі 35-
63 20-28 мкм. 
Телиоспоралар қыстап шыққаннан соң базидияға ӛніп, онда тӛрт 
базидиоспора түзіледі. базидиоспоралар желмен таралып, жас ӛсімдіктерді 
залалдайды. Споралардың ӛнуіне ылғал қажет, сондықтан жауын-шашыны 


169 
мол жылдары тат ауруы қарқынды дамиды. Кеселдің инфекция қоры – 
залалданған жапырақта қыстайтын телиоспоралар және танапта тӛгілген 
тұқымдардан ӛнген ӛсімдіктер мен арам шӛптерде (сары сояу) сақталатын 
саңырауқұлақ жіпшелері. 
Кеселдің әсерінен күнбағыс ӛсімдігінің дамуы саябырлап, тұқым 
ӛнімі 14-38%, ал майлылығы 4-12% тӛмендейді. 
3.2.5 Сҧңғыла 
Сұңғыла Республикада кең тараған гүлді паразит ӛсімдік. Сұңғыла – 
ӛз бетіне тipшілік етпейтін, хлорофиллсіз гүлді паразит. Күнбағыс 
егістігінде сұңғыланың бipнeшe түpi – күнбағыс сұңғыласы (Orobanche 
cumana Walk.), бұтақты сұңғыла (O.ramosa L.), Египет сұңғыласы (O. 
aegyptica Pers.) кездеседі (77-сурет). 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет