Ш. Т. Сауданбекова аударма теориясы
Дəс түр лі ау дар ма тү рі
жүктеу/скачать 0.9 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Транск рип ция жəне транс ли те ра ция
| Дəс түр лі ау дар ма тү рі
Ау дар ма – бел гі лі бір о бас та ғы мə тін нің бар лы ғын бас қа тіл ге тү сі нік ті етіп жет кі зу үдерісі нің жүр гі зі луін ал ғы шарт етіп қоя тын əре кет тү рі. Ау дар ма са ла сын да дəс түр лі ау дар ма де ген бар. Ол ав то мат ты түр де гі ау дар ма са ла сы мен са лыс тыр ған да көп қол да ны ла ды. Бұл ау дар ма – қан дай да бір мə тін ді ана ті лі міз ге тү сі нік ті етіп, ал мас ты ра тын сөз дер бол са ал мас ты рып, грамм ти- ка лық тұр ғы дан, өз ге де ере же лер ге сай етіп дұ рыс ауда ру жо лы. Се бе бі ма ши на лы ау дар ма да еш бір грам ма ти ка лық ере же сақ тал- май, тек сөз дер тіз бе гі шы ға ды. Сон дық тан көп жағ дайда дəс түр- лі ау дар ма тү рін, ав то мат ты ау дар ма мен са лыс ты рып, со ған қа ра- ма-қар сы қой ып жа та ды. Транск рип ция жəне транс ли те ра ция Ау дар ма да ғы транск рип ция де ге ні міз – бас тап қы лек си ка лық бір лік тер дің ау дар ма ті лін де гі фо не ма лар ар қы лы фо не ма лық рес ми қайта жаң ғы руы, не гіз гі сөз дің фо не ти ка лық ими та циясы. Бұл жер де бас тап қы сөз ау дар ма мə ті нін де ау дар ма ті лін де гі ай- тылу си па ты на сай түр де бе рі ле ді. Мə се лен, Shakespeare – Шекс- пир есі мі нің қа зақ ті лі не ауда ры луы ағыл шын ті лі ды быс та ры- ның оқы лу заң ды лық та ры на іші на ра сəй кес тен се, қа зақ ті лін де фо не ти ка лық сəй кес сіз дік бол ған жағ дайда іші на ра ұқ сас түр ле- рі не түр лен ді рі ле ді. Мұн дай транск рип ция ама лы ағыл шын есім- де рін қа зақ ті лі не ауда ру да қол да ны ла ды. Транск рип ция фир ма, ком па ния, бас па, ав то мо биль мар ка ла ры, мер зім ді ба сы лым дар атау ла рын ауда ру да қол да ны ла ды: Subaru – Су ба ру, «Ата мұ ра» – Atamura. Ау дар ма шы ның қиын мə се ле лер дің бі рі деп бас ты на зар ауда ра ты ны – бас тап қы мə тін де гі мə де ниет ке сай, бі рақ ау дар ма ті лі нің мə де ниетін де мүл де кез дес пейт ін ұлт тық-мə де ни объек ті- лер атауы – реа лий лер. Кең кө лем ді мə де ниета ра лық ком му ни ка- ция жағ дайын да бұл атау лар үл кен топ құ райт ын дық тан, олар ды ауда ру да транск рип ция не транс ли те ра ция əдіс те рін қол дан ған қо лай лы. Та ғы бір транск рип ция тə сі лі ар қы лы ауда ры ла тын мə- де ни-реа лий лер тү рі – фольклор лық жə не əде би шы ғар ма лар да кез де се тін фан тас ти ка лық тір ші лік иеле рі атау ла ры мен есім де рі. Ал даркө се – Aldarкose 55 Транс ли те ра ция (лат. транс – ар қы лы, лит те ра – əріп) – бас- тап қы лек си ка лық бір лік тер ді ау дар ма ті лі нің əліп биі ар қы лы əріп тік рес ми қайта жаң ғы руы, не гіз гі сөз дің əріп тік ими та циясы. Бір жа зу да ғы əріп тер ді екін ші жа зу да ғы əріп тер мен, яғ ни бір əліп- би де гі жа зу ды бас қа бір əліп би ге ауыс ты ру. Егер сөз дер дің ды- быс тық құ ра мы на əліп би сəй кес кел се, он да əріп тер ді ауыс ты ру қиын дық кел тір мей ді. Ал сөз дер дің ды быс тық құ ра мы на əліп би сəй кес кел ме ген жағ дайда олар ды жа зу күр де ле не тү се ді. Қа зақ жа зу ын араб əліп биіне, ла тын ға, ла тын нан орыс ті лі не ауыс ты- ру да бір қа тар қиын дық тар ту ға ны бел гі лі. Транс ли те ра цияға де- ген қа жет ті лік XIX ға сыр дың со ңын да орыс тар дың ғы лы ми кі- тап ха на сын бір тұ тас ка та лог қа ен гі зу ке зін де туын да ған бо ла тын. Орыс ті лін де транс ли те ра ция орыс тың ау дар ма əде биет те рін де көп теп ұшы ра са ды. Мы са лы, ағыл шын ның мэр, лэнд лорд, ис пан ті лі нің идаль го, то ре ро, кор ри да, т.б. Транс ли те ра ция лек си ка лық қыс қар ту ды жү зе ге асы ру да, оның ау дар ма сы ауда ры ла тын тіл де бол ма ған кез де, сөз дің ерек ше лі гін сақ тау да ма ңыз ды. жүктеу/скачать 0.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|