Ш. Т. Сауданбекова аударма теориясы
Де но та тив ті ау дар ма
жүктеу/скачать 0.9 Mb. Pdf көрінісі
|
| Де но та тив ті ау дар ма
Ау дар ма ны қа был дау шы ның реак циясы бе ріл ген мə тін нің маз мұ нын жет кі зу мə се ле сі мен бай ла ныс ты. Ол қан дай эле ме нт - тер ден тұ ра ты нын анық тау қа жет. Л.К. Ла ты шев, А.Д. Швей- цер дің көз қа ра сын бө ліп, ке ле сі төрт эле ме нт тер ді бел гі лей ді: 1) зат тық жағ дай лар ды бел гі леуі мен бай ла ныс ты де но та тив ті ма ғы на (яғ ни зат тық-ло ги ка лық); 2) пі кір эле ме нт те рі нің ара- сын да ғы син так сис тік (яғ ни, оның син так сис тік құ ры лы мы мен) бай ла ныс ты бел гі лейт ін син так сис тік ма ғы на; 3) функ цио нал ды- сти лис ти ка лық жə не эксп рес сив ті бояу мен бел гі лен ген кон но- та тив ті ма ғы на; 4) тіл дік пі кір дің жə не ком му ни ка цияға түс кен адам дар дың қа рым-қа ты на сы мен анық та ла тын праг ма ти ка лық ма ғы на. Де но тат (ла тын ті лі нің denotatum «бел гі лен ген» сө зі нен 21 шық қан) – осы бір лік пен ата ла ала тын бел гі лен ген зат, ақи қат- ты лық тың көп те ген объек ті ле рі (зат тар, қа сиет тер, бай ла ныс- тар, күй, үде ріс тер, іс-əре кет тер жə не т.б.). Де но та тив ті дең гейді тіл бел гі ле рі нің де но тат тар мен арақа ты сы бел гі лен ген фак ті нің зат тық сəй кес ті гін, объек тив ті, мə лі мет жі бе ру ші нің көз қа ра сы- на бай ла ныс ты емес, прак ти ка лық жа ғы нан ең ма ңыз ды қа сиет- те рі бар маз мұн ның, тіл дік жə не мə де ни-та ри хи дəс түр ле рі бар қа рым-қа ты нас жағ дайын жə не бе ріл ген тіл дің өз ге ше лі гі деп тү сі нуіміз ке рек. Си туатив ті-де но татив ті мо дель бар лық тіл дік бел гі лер дің маз мұ ны қан дай да бір зат тар, құ бы лыс тар мен шын- дық қа рым-қа ты нас тар ды көр се те ді. Бір құ бы лыс əр тіл де əр түр лі су рет те луі ке рек. Мə тін ді қа был дау са ты сын да ау дар ма шы тіл дік бел гі лер дің ма ғы на сын са рап тайды. Ау дар ма шы жағ дайды түп- нұс қа ті лін де тү сін ген нен кейін мə тін ді ау дар ма ті лі не ауда ра ды. Бұл мо дель ау дар ма үде рі сін дұ рыс су рет тейді. Түп нұс қа мə ті нін- де гі жағ дайды тү сі ніп, ау дар ма шы ауда ры ла тын тіл де тек бір ға на ауда ру тə сі лі бар еке нін бай қай ды. «Fragile!» – Ос то рож но, стек ло! Абай ла ңыз, шы ны! жүктеу/скачать 0.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|