Фтивазид -( С14Н15O4N3, N-изоникотиноил-(3-метокси-4-гидрокси)-1-бензальгидразон моногидрат)-туберкулезге қарсы препарат, изоникотин қышқылы гидразидінің (изониазид) туындысы. Ванилиннің әлсіз иісі бар, дәмі жоқ ашық сары немесе сары ұсақ кристалды ұнтақ. Суда өте аз ериді, этил спиртінде аз, бейорганикалық қышқылдар мен сілтілердің ерітінділерінде оңай ериді.
Фтивазид асқазан-ішек жолынан жақсы сіңеді және дененің әртүрлі мүшелері мен сұйықтықтарына оңай енеді. Орталық жүйке жүйесінде, әсіресе субкортикалық орталықтарда биогендік аминдердің жиналуына ықпал ететін фтивазид жедел бензол нейротоксиозының ағымына айқын әсер етеді.
Фтивазидті алу үшін изониазидтің 3-метокси-4-гидроксибензальдегидпен (ванилин)өзара әрекеттесуі жүргізіледі:
C 6 H 7 N 3 O + C 8 H 8 O 3 С14Н15O4N3 * H2O
ИЗОНИАЗИД ВАНИЛИН ФТИВАЗИД
1.Дистилденген су шыны стаканға құйылады, оны 50 С дейін қыздырады және ванилин жүктеледі. Масса араластырылған кезде 78-84 С дейін қызады және ванилин толығымен ерігенше 30 минут ұсталады. Содан кейін ерітінді ерімейтін қоспалардан ыстық түрде сүзіледі.
2.Басқа стаканда изоникотин қышқылы гидразидінің ерітіндісі тазартылған суда дайындалады (1 г гидразидке 1 мл су). Ерітінді белсендірілген көмірмен 58-62 С температурада қыздырылады, оны 30 минут араластырады.
60 С температурада бұрын алынған ванилин ерітіндісіне араластыру кезінде изоникотин қышқылы гидразидінің ерітіндісі құйылады. Реакция массасы 55-65 С температурада 2 сағат бойы сақталады. Әрі қарай, реакция массасы 20-25 С дейін салқындатылады, фтивазид тұнбасы сүзіліп, 50-70 С температурада тазартылған сумен жуылады.
Изоникотин қышқылы және оның туындылары - амидтер, гидразидтер, гидразондар, күрделі эфирлер медициналық практикада жиі қолданылатын препарата қатарына жататынды. Изоникотин қышқылының гидразоны-1,1- метиленбис-изоникотиноилгидразин (метазид) туберкулезге қарсы қолданылатын маңызды эффективті препарат болып саналады
C 6 H 7 N 3 O + CH2O C13H14N6O2
Изониазид формальдегид метазид
Сулы отрада изоникотин қышқылы гидразидімен (ИҚГ) формальдегид әрекеттесіп, реакцияның негізгі өнімі ретінде 1,1- метилен-бис- изоникотиноилгидразин (метазид) түзіледі.
7. Платифиллин гидротартратының өндіріс технологиясын сипаттаңыз
Платифиллин гидротартратын алудың мәлімделген әдісіне:
жалпақ жапырақты тырнақ шөпті ұнтақтау,
шикізаттан алкалоидтар мөлшерін алу,
алкалоидтарды қалпына келтіру,
алкалоидтардың сульфат тұздарын алу және тазарту кіреді.
Платифиллин гидротартратын алу әдісінің бірі: ол 60 - 70% этил спиртімен ұсақталған жалпақ жапырақты экстракциялау болып табылады.
Алынған сығынды буландырылады, күкірт пен тұз қышқылының тең көлемдерімен қышқылдандырылған сулы концентрат араластырылады, оған мырыш қосылып сүзіледі.
Содан кейін 25% аммиак ерітіндісімен бейтараптандырыоып одан метиленхлорид (CH2Cl2) алынады, алынған метиленхлорид сығындысы 10% күкірт қышқылымен (H₂SO₄) экстракцияланады, күкірт қышқылының сығындысы тазартылады.
Күкірт қышқылының сығындысы 25% аммиак ерітіндісімен бейтараптандырылады, кристалданады, сүзіледі, алынған кристалдар кептіріледі, оларлы қайнаған кезде 96% - этанолда ерітіледі, алынған суспензияны сүзеді, фильтратты шарап қышқылымен араластырады және өнімді қайта кристалдандырады, тамырсабақтары мен өсімдіктің ауа бөліктерінің қоспасы болуымен сипатталады.
Экстракция келесі шикізаттың қатынасында жүргізіледі: экстрагент = 1:3-5, мырыш бөлінгеннен кейін фильтрат рН 9 дейін бейтараптандырылады. 0 - 9,3, күкірт қышқылы сығындысын тазартуды белсендірілген көмірмен, шарап қышқылымен араластыруды қыздыру арқылы жүргізеді, ал қайта кристалданғаннан кейін өнімді сүзіп, кептіреді.
8.Нитрлеу реакциялары. Хлорбензолмен толуолды нитрлеу реакциясы
Нитрлеу —органикалық қосылыстардың молекулаларына-NO2 нитро тобын енгізу реакциясы.
Нитрлеу үрдісі заттардың табиғатына, агент сипатына және басқа факторларға тәуелді. Нитрлеудің ең маңызды факторы ол температура. Нитрлеу реакциясының температурасы 10°С-ға көтерілген сайын жылдамдық константасы үш есеге артады. Нитрлеу үрдісі 0-100°С температура аралығында әр түрлі жағдайда жүргізіледі. Орынбасушысы жоқ қосылыстарды нитрлеу үрдісі төмен температурада (шамамен 20-50°С) өтеді.
Нитрлеу реакциясы экзотермиялық. Егер реакцияның температуралық жүру ортасы белгілі болса, оны жоғарылатуға болмайды. Төмендетілген температуралық орта әдетте нитрлеу үрдісін баяулатады, бұл реакция толық массаға жайылып, нәтижесінде жарылыс болуы мүмкін.
Хлорбензол (фенилхлорид) – C6H5Cl формуласы бар хош иісті органикалық қосылыс, өзіне тән иісі бар түссіз жанғыш сұйықтық. Хлорбензол маңызды органикалық еріткіш болып табылады және органикалық синтезде де қолданылады, мысалы, пестицидтер синтезінде қолданылады.
Зертханалық жағдайда 2-нитрохлорбензолды(C6H4ClNO2) хлорбензолды ацетилнитратпен(CH3COONO2) нитрлеу арқылы алуға болады. Бұл жағдайда 2-нитрохлорбензол ғана емес, сонымен қатар оның изомерлері де түзіледі:
C6H5Cl+CH3COONO2–—>C6H4ClNO2(орто-нитрохлорбензол)+ C6H4ClNO2(мета-нитрохлорбензол) + C6H4ClNO2 (пара-нитрохлорбензол)
Толуол – өзіне тән иісі бар түссіз сұйықтық. Көмірсутектермен, көптеген спирттермен, эфирлермен және күрделі эфирлермен шексіз мөлшерде араласады, суда нашар ериді. Толуол ароматты сақинадағы электрофильді орынбасу және метил тобында радикалды механизммен орын басу реакцияларымен сипатталады. Ароматты сақинадағы электрофильді орынбасу негізінен метил тобына қатысты орто және пара позицияларында жүреді.
Толуолдың нитрлену реакциясы орынбасу реакциясы болып табылады. Ароматты көмірсутек молекуласындағы толуолды нитрлеу азоттау қоспасы (күкірт қышқылы және азот қышқылы) арқылы жүзеге асырылады. Бұл процесте күкірт қышқылы каталитикалық қасиет көрсетеді.
2C7H8+2HNO3–(H2SO4катализатор)—>C7H7O2N(орто-нитротолуол)+ C7H7O2N(пара-нитротолуол)+2H2O
Достарыңызбен бөлісу: |