4-5 I. Бастауыш сынып математикасын оқытудың педагогикалық– психологиялық ерекшеліктері
жүктеу/скачать 0.54 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Доп қ а ғ у» .
- «Диспетчер және контролерлер» .
- «Дөңгелек мысалдар көру».
- «Самалет қозгалысының багытын анықтау» .
- Талапай - ау шалапай , Табылды ойын, алақай ! Асықты алга шатамыз, Талапайга басамыз
- 2.4. Толық ондықтар. Жүз.
- «Баспалдаң» , «Гулдер , аралар» , «Қосындыны (айырманы) ата» , «Сиқырлы mac)
- «Математикалық эстафета».
- «Математикалық эстафета» .
- «Өрмеле , біра қ қайта т усе біл» .
- 2.3. Педагогикалық іс - тәжірибе нәтижесі. Біз нені үйрендік
- Математикал ық жарыс «Кім ж ү йрік» .
«Жеміс теру». Дидактикалық мақсаты . Оқушыларды математикалық мысалдарды тез , дұрыс шығаруға үйретумен қатар , түрлі жемістермен таныстыру. Оқыту құралдары . Қиылып алынған түрлі жемістердің суреттері, мысалдар. Ойын мазмұны . Магниттік тақтаға екінші бетіне әртүрлі мысалдар жазылған бірнеше жемістердің суреттерін жапсырып қою керек . Мұнан кейін оқушыларға: «Қәне балалар , кім қандай жемісті жақсы көреді ?» - деп сұрайды . Сол кезде оқушылар қолдарын көтеріп кезегімен жақсы көретін жемістерін алады , артына жазылған мысалды ауызша шығарып беруі тиіс . Мәселен , мынадай мысалдар жазылуы мүмкін . 4+2, 3+7, 5+1+1, 8-2, 6-1, 2+1+1, 10-1-2, 9-2 Егер оқушы мысалды дұрыс шығарса , онда ол өзінің жақсы көретін жемісін алып, орнына барып отырады . «Доп қағу». Дидактикалық мақсаты . Балалардың ойынға деген қызығушылығын арттыра отырып , амалдарды тез ауызша орындауға жаттықтыру. Оқыту құцуралдары . Доп . Ойын мазмұны . Оқушылар ойынғада ерекшк қызығушылық танытады . Сол арқылы мысалдарды тез орындауға жаттығады . Мұғалім 7 санын қалайып алуға болады , - дейді де қолындағы жеңіл допты бір оқушыға лақтырады . Оқушы : допты ала салып 4+3 деп мұғалімге кейін қайтарады . Мұғалім : - Тағы қандай алуға болады ? Оқушылар : 5+2, 6+1 т.с.с. деп жауап береді. Содан кейін ойын «8 санын» қалай шығарып алуға болады» 5 санын 2-ге арттыр , 4-пен 7 санының қайсысы көп? 5-пен 7 санының қайсысы көп ? деген түрінде жалғастырылады . Әр сабаққа байланысты ойын тапсырмалары мен шарттарында өзгерістер болып отырады. «Диспетчер және контролерлер» . Дидактикалық мақсаты . 10 көлеміндегі сандардың құрамын бекіту. Оқыту құралдары . Геометриялық фигуралар және 10 жеңіл машинаның суреті. Ойын мазмұны . Мұғалім магниттік тақтаға сабаққа дейін тік бұрыштардың көмегімен автовокзал бір - бірінен ара қашықтағы алыс тау жақын тұратын аялдаманың құрылысын жасап қояды . Бір оқушы тақтаның алдында диспетчердің қызметін атқарады . Ол машиналарды бір - бірлеп аялдамадан автовокзалға жіберіп тұрады, яғни бір төртбұрыштың ішінен екінші төртбұрышқа ауыстырып отырады . Ал қалған оқушылар контралер , яғни бақылаушы қызметін атқарып отырады . Олар есеп жүргізеді, яғни қанша машинаны автовокзалға жіберді және жіберілгеннен кейінгі әрбір машинаның саны қанша қалғанын айтып отырады . Жіберілген және қалған машинаның санын оқушылар үмытып қалмау үшін , алдарындағы цифрларды былай құрастырып отырады.
«Дөңгелек мысалдар көру». Дидактикалық мақсаты . Дөңгелек мысалдар құру арқылы бірінші мысалдың жауабы келесі мысалдың бірінші компоненті болатынына есептер шығару арқылы машықтандыру және өрнектерді тез құруға үйрету . Ойын мазмұны . Мұғалім тақтаға мысал жазады да , мысалдың жауабы келесі келесі мысалдың бірінші компоненті болатынын түсіндіреді . Ал балалар мысалды шығарып , жауабы келесі мысалдың бірінші компоненті болатынын түсіндіреді . Ойын осылайша жалғастырыла береді. Мысалы , 7-5=2 , 2+6=8 , 8+2=10 , 10-8=2 , 2+5=7 ,7+2=9 Балалар берілген ереже бойынша тізбек құрады . «Ордан өту». Дидактикалық мақсаты . Берілген мысалдар дұрыс және тез шығартуға машықтандыру. Ойын мазмұны . Ақ қағаздан жасалған карточкаларға мыслдар жазылып . 7+2=, 8+1= , 8-3= , 10-4= , 7-5= , 5+5= , 6-3= , 2+1+3= , 9-2= , 4+2= , 10-2-1= . жазуды көрінбейтіндеп етіліп , еденге төңкеріліп қойылады . Бұлардың әрқайсысы бір - бір «Ор» деп саналады . Балалар «Ордан» соншалықты еппен секіріп отыруы тиіс . Мұғалім бұл ойынды жарыс түрінде өткізеді . Алдымен балалар екі қатарға тұрғызылып , әр қатардан бір - бірден екі бала шақырылады . Олар бірінші «Ордағы» мысалды алып , сыныпқа дауыстап оқып беріп , жауабын айтқан соң , ол оқушы ордан секіріп өтті деп есептеледі . Ойынды келесі оқушы әрі қарай жалғастырады . Қай қатар оқушылары мысалдарды тез шығарып , «ордан» өтіп кетсе, сол қатар жеңген болып есептеледі. Ойын көбейту , бөлу таблицасын меңгертуге де пайдаланылады.
Мұғалім үшқыш - командир қызметін , ал оқушылар үшқыш -курсанттар қызметін атқарады . Ойын тапсырмаға сәйкес этап бойынша орындалады .
Мұғалім ойын жүргізілмей тұрып тақтаға күні бұрын былай жазып қояды . Ойынды жүргізіп болғаннан кейін тақтаға мынадай жазулар пайда болады . «Баспалдақ» Дидактикалық мақсаты . Қосу және азайтуды есептеуге дағдыландыру және машықтандыру. Ойын мазмұны . Бұл ойынды оқушылар төмендегідей мысалдарды баспалдақпен шығарып , жеңімпаз оқушылар баспалдақ үстіндегі түрің заттарды алады . Мысалы: жануарлар , доп , орындық , т.с.с.
«Хан талапай». Дидактикалық мақсаты . Санау дағдыларын бекіту . Артық , кем түсініктерін тиянақтау. Қажетті құрал - эюабдықтар . Асық (саны 20) . Ойын мазмұны . Ойынды сыныппен жарыс түрінде өткізуге болады. Әр қатардан оқушы шақырады . Ойын басқарушы : Талапай - ау шалапай, Табылды ойын, алақай ! Асықты алга шатамыз, Талапайга басамыз , - деп өлең шумағын айтып , асықты шашып жібереді . Оқушылар шашылған асықты жинап алады . Әр оқушы өзінің қолындағы асыған сыныппен қосыла хормен санап шығады . Асықтардың саны анықталған соң , салыстыру жұмысы жүргізіледі. Кім асықты көп жинады ? Нешеу ? Қаншасы артық ? (кем?) сияқты сұрақтар қоя отырып , жеңімпаз оқушыны мадақтайды. «Ақсүйек». Дидактпикалық мақсаты . Белгісіз санды және өрнектің мәнін табуға машықтандыру. Қажетті құрал - жабдықтар . Белгісіз санды табуға арналған кесте , әріпті өрнектер мен теңдеулер ,
Ойын мазмұны . Ойынға сынып трлық қатысады . Кстедегі белгісіз сандардың орнында «ақсүйек» тығылып жатыр . Кім дұрыс шығарса , сол ақсүйектң табады . Дұрыс шығармаса , көрмей аттап кетеді . Кім «ақсүйекті» көп жинаса , сол үтады . «Ақсүйек» жинаған бала мадақталады . Ойынды осылайша жалғастыра беруге болады . «Шырша безендіру». Дидактикалық мақаты . Ауызша қосу , азайту амалдарына есеп шығаруға қатысты оқушылардың білігін қалыптастыру . Қажетті құрал - жабдықтар . Көрнекті кестедегі шырша суреті . Боялған әртүрлі ойыншықтар үлгісі. Ойын мазмұны . Ойынға сынып оқушылары тегіс қатысады . Сыртында 10 келеміндегі қосуға , азайтуға арналған өрнектер жазылған боялмаған ойыншық үлгілері таратылады . Оқушылар алдымен үлестеріне тиген ойыншықтарын сәйкес бояумен бояп , өрнек бойынша сәйкес тапсырманы орындап ойыншықты шыршаға іледі. Ойын осылай жалғаса береді. Ойыншықтар ілініп біткенде , піырша безендіру жұмысы аяқталып , дұрыс орындаған оқушылар мадақталады . 2.4. Толық ондықтар. Жүз. Бұл тақырыпқа байланысты негізінен , мына сияқты мәселелер қарастырылады . Әріпті өрнектің мәнін табу ; шарты бірдей , сұрағы әртүрлі есептерді салыстыру ; шарты мен сұрағы арасындағы сәйкестік болмайтын мәтіндермен жұмыс ; берілген сұрақты шартқа сәйкестендіру ; теңдеу және оны шепіу ; қарапайым теңдеулер құру және оларды шешу тәсілдері ; 1-ге арттыру 1-ге кеміту ; бір таңбалы натурал сандар қатары ; он , ондық , ондықтармен санау ; бір ондықты қосу және азайту ; ондықтар қатары ; ондықтар - екі таңбалы сандар ; дециметр , ұзындықты өлшеу және салыстыру ; ондықтарды қосу және азайту; геометриялық фигураларды құрастыру және бөліктерге бөлу ; көпбұрыштарды еркін өлшеммен сызу ; көпбұрыштардың қабырғаларын өлшеу ; берілген екі санда пайдаланып , бірнеше тапсырма және есептер тұжырымдау ; теңдік және теңсіздіктер құру ; сурет бойынша есептер құру және шығару ; өрнектер құру ; мәндерін табу. Осы мәселелерді оқытып - үйрету барысында мына сияқты дидактикалық ойындарды пайдалануға болады . «Аукцион» , «Баспалдаң» , «Гулдер , аралар» , «Қосындыны (айырманы) ата», «Сиқырлы mac), «Есте саңта», «Математикальщ домино» , «Қимақ», «Қол согу», «шапалаңтау», «Жубын man» және т.б. «Тізбек». Дидактикалық мақсаты . Оқушыларды 20 көлеміндегі сандардың нумерациясымен таныстыру. Оқыту құралдары . Магниттік шеңберлер , яғни геомерриялық фигуралар . Ойын мазмұны . Ойынға бір мезгілде 3 оқушы қатысады . Бірінші оқушы магниттің тақтаға 2 разрядты таблицаға цифрларды қойып шығып . Ал екінші оқушы сандарды атайды , ал үшіншісі ондық және бірліктен құралған қүрамын атайды . «Математикалық эстафета». Дидактикалық мақсаты . 20 көлеміндегі сандардың нумерациясын бекіту. Оқыту құралдары . 10 дөңгелек және 10 үшбұрыш . Ойын мазмұны . Мұғалім қатар бойынша сыныпты 3 командаға бөледі де ойын жарысты жүргізеді . Бірінші оқушы бірінші командадан дөңгелек пен үшбұрыштың көмегімен санды илюстрациялап көрсетеді , осы команданың екінші оқушысы цифрмен беогілейді, үшіншісі санның құрамын атайды , төртіншісі карточка арқылы санды көрсетеді . Осыған ұқсас 2 ай және 3-ші ісомандаларда жаттығулар орындайды . Қай команда бірде - бңр қате жібермесе немесе аз қате жіберсе , сол команда жеңіске жетеді. «Есте сақтау». Дидактикалық мақсаты . 20 көлеміндегі сандардың нумерациясы туралы білімдерін дағдыландыру. Ойын мазмұны . Оқушы допты қағып алып , мұғалімнің қолсоғуын тыңдап санап тұру керек . Мұғалім қол соғуын тоқтатқан кезде оқушы допты мұғалімге қайтару арқылы жауап айтады . Ойын осылай кезегімен жалғаса береді . Балалар 20-ға дейін санап болмайынша ойын жалғаса береді . Осыған ұқсас ойын барысын кері ұйымдастыруға болады . «Дыбыс санау». Дидактикалық мақсаты . Ондықтар және бірліктерден құралған сандарды атауға дағдыландыру. Оқыту құралдары . Екі разрядпен берілген таблица . Ойын мазмұны . Тақтаға екі разрядпен берілген таблица ілінеді.
Мұғалім таяқшамен әуелі ондық разрядтары қанша болса сонша рет тақылдатып , одан соң бірлік разрядтарының санына сәйкес санды атап , цифрларды көрсетеді . Мысалы , алғашқы шыққан 1 дыбысқа ондық разрядты , ал одан соң 2 рет тақылдатқан дыбысқа бірліктер разрядтары сәйкес айтылып , балалар 12 санын атап цифрлармен көрсетеді. «Қол шапалақтау». Дидактикалық мақсаты . Оқушылардың ондық сандар құрамы жөніндегі білімдерін пысықтау. Ойын мазмұны . Мұғалім тақта алдына екі оқушыны шақырады . Оң жақтағы оқушы бірліктерді білдіреді , ал сол жақтағы - ондықтарды білдіріп тұрады . Мұғалім екі таңбалы санды атайды : оң жақтағы оқушы бірлік сандар үшін , ал сол жақтағы оқушы ондықтар үшін қол шапалақтайды . Қалған орындарында отырған оқушылар бақылаушының қызметін атқарады . Егер ондық сандар қүрамын оқушылар дұрыс көрсетпесе , онда оқушылар белгі беріп, қатесін дұрыстап отырады. «Клоун қонақта». Дидактикалық мақсаты . Ондықтарға арналған мысалдарды дұрыс, тез есептеуге машықтандыру .
Ойын мазмұны . Клоун қонақта ойыны тапқырлықты , байқағыштықты қалыптастыру мақсатында өткізіледі . Мысалы , 1-ден 9-ға дейінгі сандар картонның екі жақ шетіне баған түрінде жазылып , ортасына клоун суреті салынады . Берілген сандардың біреуін алмастырып қойса , екі жақтағы сандардың қасындағысы 20-дан болады . Кім бұрын тапса сол оқушы жеңіске жетеді. «Үндемес». Дидактикалық мақсаты . Оқушыларды ойын барысында тапқырлыққа , мысалдарды тез , дұрыс есептеуге дағдыландыру . Ойын мазмұны . Ойын үшін қандай да бір геометриялық фигура алынады . Ол фигураның центріне және контурына айналдыра сандар жазылады . Центрге жазылған санның жанына арифметикалық амалдардың бірінің тақтасы қойылады . Ценрдегі жазылған сан ғана тұрақты болып табылады . Ойын тәртібі төмендегідей . Мұғалімнің көрсеткішпен тақтаға контурды айналдыра жазылған сандардың бірін көрсетеді , ал балалар центрге жазылған сан мен амалды орындайды . 20 11 6 10 
Тақтаға шақырылған оқушы нәтижесін жазады . Қалған оқушылар егер қате жіберілген болса қолдарын көтереді де белгі береді . Ойынды өзгертуге де болады . Мұғалім санды көрсетеді, оқушылар үндемей кеспе цифрдан нәтижесін көрсетеді. «Математикалық эстафета». Дидактикалық мақсаты . Берілген мысалдарды балалардың дұрыс және тез шығаоып , осы сандар бойынша өрнек құрастырып , эстафетаны келесі балаға тапсыру . Ойын мазмұны . Кластағы парта қатарлары бойынша 3 командаға бөлінеді. Әр команда үшін тақтада мысалдар жазылған . 10+5 10+9 10+7 Бірдей уақытта әр командадан үш оқушы шақырылып отырады . Балалар сандар бойынша өрнек құрастырып , эстафетаны келесі балаға тапсырады . Мысалы,
10+5=15-тен 15-5= 10+9=19-дан 19-10= 10+7=17-ден 17-10= өрнектерін құрып , шешуді келесі балаға тапсырады . Ойын осы сандарға байланысты барлық мысалдарды шығарып болғанша жалғаса береді . Осылайша әр команда оқушылары бір – бірімен байланысты төмендегідей мысалдарды құрады . 10+5=15 10+9=19 10+7=17 5+10=15 9+10=19 7+10=17 15=10+5 19=10+9 17=10+7 15=5+10 19=9+10 17=7+10 15-10=5 19-10=9 17-7=10 15-5=10 19-9=10 17-10=7 Тізбек құрудан бұрын орындаған команда жеңіске жетеді.
Мысалдар жазылады . Кез келген фигураның аты аталғанда оқушылар сол фигураның бетін жабады . «Өрмеле, бірақ қайта тусе біл» . Дидактикалық мақсаты . Балаларды ірі және үсақ өлшеуіштерді ажырата білуге үйрету. Ойын мазмұны . Бұл ойынды өлшеуіштер тақырыбын өткенде оқушылардың тез ойлануы және ірі, үсақ өлшеуіштерді ажыратып, естеріне сақтау үшін ұйымдастырылады . Онда оқушылар үсақ өлшеуіштерден ірі өлшеуіштерге дейін айтып шығады . Ірісіне дейін айта алмаса , жоғарылап барып , түсе алмағаны . Ойынды бірнеше рет қайталауға болады . 2.3. Педагогикалық іс - тәжірибе нәтижесі. Біз нені үйрендік ? Мұғалім оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес жұмыс істеудің әдіс - тәсілдерін жете меңгеріп , бұлдіршендердің көңіл -күйіндегі өзгерістерді жете байқап , бір жұмыс түрінен екіншісіне тез ауысып оқуға қызығуын арттыруы керек . Сабақты тартымды , қызықты ойын түрінде жүргізу жас үландардың білімге ынта -ықыласын арттырады . Көңілі көтеріңкі бала , өзі істеген әрекеттерді сенімділікпен орындайды , шаттық сезімге бөленеді . Ойын балалардың іс - әрекетке шапшаң икемделуін дамытып , оларды тапқырлыққа баулиды . Осындай әдістерді қамтыған мемлекеттік іс - тәжірибе кезінде өткен өзімнің бірнеше үлгі сабақ жоспарларымды және «біз нені үйрендік?» тақырыбында ұйымдастырған жұмыстарымды ұсынбақпын . Математикалық жарыс «Кім жүйрік». Оқу - тәрбие мәселесін тиімді шешуде әрбір сыныпта орындалатын жұмыстың мақсатын , түрі мен әдіс - тәсілдерін кеңінен ойланып, түрлендіруіміз шарт . Сыныптан тыс жұмыстың тиімді әрі оқушыны қызықтыратын бір түрі - математикалық жарыс. Математикалық жарыс баланың ой-өрісін дамытып, өткен бағдарламаларын материалдарды естерінде берік сақтауына, белгілі бір тақырып бойынша ойларын тез тұжырымдап, жинақтап айтуына, дұрыс сөйлеуге машықтандырудың тигізер әсері көп . Оны ұйымдастыру барысында сұрақтары алдын-ала іріктеліп орындалатын жұмыстар көрсетіліп, жоспарланады . Жарыс жүргізуде балалар 2 командаға бөлінеді . Біздің сыныбымызда «Жүлдыз» , «Жалын» аталатын екі команда бар . 2004 -2005 оқу жылы аяғында «Біз нені үйрендік?» тарауы бойынша сыныбымызда «Кім жүйрік?» атты математикалық жарыс өткіздік . Осы өткізілген кейбір жарыстардың құрылысы мен өтілуіне , балалардың ойынға қатысуына тоқталайын . Викторинаның сұрақтар мысалдарды шығаруды, санауды,сандарды оқуды және жазуды салыстыруды, қосуды жәнеазайтуды есептерді шығаруды қаншалықты иеңгергендіктерін,яғни оқушылардың ойланымпаздығын, байқампаздығын арттыру мақсатында өткізіледі. Мысалдар шыгару. 1. 7-D = 8 -П = жүктеу/скачать 0.54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
