Дјне тјрбиесініѕ теориясы мен јдістемесі
жүктеу/скачать 396 Kb.
|
|
ДӘНЕ ТӘРБИЕСІНІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ ОҚУ ПӘНІНІҢ НЕГІЗІ МАЗМҰНЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ Дене тәрбиесі – ілім. Оның мазмұны мен құрылымы педагогиялық тұрғыдан талтанып, жан-жақты сараптаулы, пәе ретінде жүйеленуі – дене тәрбиесінің таориясы деп аталады. Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі үш бөлімнен тұрады. Дене тәрбиясінің теориясы - дене әдірбиесі ілімі мен әдістемесінің қоғамда орнын зерттейды. Дене тәрбиісінің әдістемесі – дене тәрбиесінің ерекшеліктерін, заңдылықтарын белгілеп, талдайды. Спорттық жаттықтыру – оны өткізу әдістемесін, мерзімі мен кезеңдерін, артықшылықтарын айқындайды. Бұл дене тәрбиесі маманының кәсіптік деңгейін көрсетеді. Ғылыми мәні мен тәжірибе нәтижелерін жинақтай отырып, бұл ілім адамның дене тәрбиесі процесінің зандылықтарын ашып береді. Қазірге дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесінің негізі көздері мыналар: 1.Адамдарды Отан қорғау ісіне, еңбек етуге қабілетті, денсаулығы мықты адамдарды тәрбиелеу. 2.Практикалық жұмыс. 3.Теориялық, әдістемелік жаналықтар іс жүзіндегі тәжірибе жұмыстарымен тексеріледі. 3.Еліміздегі дене мәдениетінің орны және оны дамытуға байналысты «Қазақстан – 2030» даму стратегиясын жүзеге асыру шаралады. 4. «Қазақстан Республикасы бұқарлық спортты дамыту жөніндегі шұғыл шаралар». 5.Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесінің сандай-ақ басқа ілімдер көлеміндегі ғылымы зерттеулердің нәтижелері. Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі педагогика, психология, социология. Физиология, анатомия ғылымдарымен сабақтас жүогізіліп, жас ұрпаққа білім беру, оны тәрбиелеу, денсаудығын нығайтудың жолдарын жан-жақты қарастырады. Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі гимнастика, жеңіл атлетика, шанғы спорты, ұлттық ойындар мен ат спорты, спорттық педагогика. Спорттық психология пәндері ортақ теориялық нәтижелер теорияға негіз болып табылады. НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАР Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі оқытуда «Дене мәдениеті», «Дене тәрбиесі», «Спорт», «Дене куатынын қалпыңа келуі», «Дене қуатының тынығуы», «Дене куаты білім» ұғымдарына назар аударамыз. Дене мәдетиеті – адамдардың дене қуатының жетілуі үшін пайдаланылатын қоғамдық-материлық (спорт ғимараттары, құрал-жабдықтар) және рухани (арнаулы білім, ғылыми тәжірибе) байлығын құрайтын халықтың жалпы мәдениетінің бір саласы. Ол негізі дене мәдениеті, спрот, сауықтыру, қолдабалы дене мәдениеті болып табылады. Негізгі дене мәдениеті – адамдардың өз шама-шарқына қарай тандап алған кәсіби және спорт мамындығын жетілдірудің негізі. Ол жалпы білім беретін мектептерді, оқу-тәрбие мекемелерінде қолданылады әрі егде кісілерге денсаулығын нығайтуға, жұмысқа ынтасын, төзімділігін арттыруға көмектеседі. Спрот адам психологиясының орнықтылығын, дене қуатының жетілуін қамтамасыз етеді. Спорт қимылының негізі мақсаты – спорттың бір түрінен жоғары жетістіктерге жету, сол арқылы адамның қабілет-қарымын, ептілік қасиеттерін қалыптастыру. Қолданбалы дене мәдениеті – кәсіптік және әскери дене мәдениеті деп екіге бөлінеді. Ол өмірге аса қажет сан алуан қимыл-әрекеттерді иегеруге, дене тәрбиесі арқылы әскери және азаматтық мамандықтарды жақсы меңгеріп, терең түсінуге бағытталады. Сауықтыру дене мәдениетіне – емдеу дене мәдениеті жатады. Оның мақсаты организмнің уақытша жоғалған функциялық мүмкіндіктерін қалпына келтіру. Гигиеналық дене мәдениеті – жаттағушылар организмнің жұмыс істеу қабілетін арттыруға қызмет етеді. Сабақ арасында, жұмыста (денешынықтыру, өндірістік гимнастика), күнделікті демалыста (таңертеңгі бой жазу, серуендеу, саяхат) қолданылады. Дене мәдениеті қызметтерің – арнаулы және жалпы дене мәдениеті қызметтері деп екіге бөледі. Жалпы дене мәдениеті қызметтеріне мыналар жатады: Нормативтік қызмет – адамның қимыл-әрекетін тиімді мөлшерлеген оқу бағдарламасынан, президенттік сынамалардан (бұрынғы Еңбекке, Отан қорғауға дайындық – ГТО) және еліміздегі спорт разрядтарының нормаларынан тұрады. Эстетика қызметі - әсемділікке деген құштарлықты дене сымбаттылығы, әсем қимыл-арқылы қанағаттандыпу. Хабарлау қызметі – адамның мумкіндігін жетілдіру жолдарын жинақтап хабарлау. Қарым-қатынас қызметі – адамдардың бір-бірімен араласуы, өзара түсінісу жолдары. Тәрбие қызметі – адамның эстетиқалық, адамгершілік, зейіндік, еңбек суйгіштік қасиеттерін қалыптастыру. Арнаулы дене мәдениеті қызметтері: білімділік қызметі – дене мәдениетін оқу-білім арқылы қимылдың ептігілі мен дағдасын қалыптастыруға пайдалану. Қолданбалы қызмет – келешек жұмысқа дайындау үшін қолданылатын арнаулы дене тәрбиесінің жүйесі. Тынығу қызметі – дене тәрбиесі жаттпғуларын қолдану арқылы белсенді демалыс, адам организмінің уақышта жоғалтқан функциялық мүмкіндіктерін қалпына келтіру. Спорт дегніміз - әр түрлі жаттығулардың көмегімен жоғары жетістіктерге қол жеткізуге бағытталған өнер түрі. Спорт, бұқаралық спорт (барлық адамдар қатыса алады) және жоғары көрсеткішьер спорты (чемпионаттар, олимпиадалар) деп бөліннеді. Дене куатының тынығуы – жаттығу жасау арқылы белсенді демалыс ұйымдастыру. Ол дене тәрбиесі жаттығуларының көмегімен адамның көңілін көтеріп, бір әрекеттен екінші әрекетке көшіреді. Дене куатын қалпына келтіру – адам организмінің ауырған жерін массаж жасау, булау, су процедуралары арқылы емдеп, қалпына келтіру, дене куаты қасиетін үйлесімді дамытып, жан-жақты дайындығын жоғары деңгейге жеткізу. Дене қуаты білім – адамды қимыл ептілігі мен дағдыға үйрету және теориялық біліммен қаруландыру. ДЕНЕ ТӘРБИЕСІНІҢ ЖҮЙЕСІ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ ЖҮЙЕСІНІҢ МІНДЕТТЕРІ МЕН МАҚСАТТАРЫ Дене тәрбиесі жүйесі дегеңіміз - әлеуметтік-экономиұалыұ, заңдалық пен ғылыми әдістемелік, нормативтік бағдарлама негіздерінің жиынтығы және республикада дене тәрбиесі мәселесін үйлестіріп отыратын әрі басшылық ететін ұйымдар мен мекемелер. Дене тәрбиесі жүйесінің басты мақсаты – күш-куаты мықты, жан-тәні сау, елімізді қорғауға әзір, шығармашылық жұмысқа құштар, жан-жақты дене тәрбиесі дайындығынан өткен адамдар тәрбиелеу. Бұл мақсат төмендегідей жалпы міндеттерге негізделеді: 1.Білім беру міндеттері – қимылдың ептілігі мен дағдасын меңгеру және дене тәрбиесі қөлемінде арнайы білім беру. 2.Суыктару міндеттері - дене тәрбиесі жаттығулары көмегімен денсуалықты күшейту. 3.Тәрбиелік міндеттер – адамгершілік-жігерлілік қасиеттерді қалыптастыруға, өнегелі, көркемдік танымдарды үйренуге негізделген. ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ ЖҮЙЕСІНІҢ НЕГІЗДЕРІ Дене тәрбиесі жүйесінің мазмұны қоғамның әлеуметтік-экономиқалық, зандылық, ғылыми - әдістемелік,бағдарлама-нормативтік және ұйымдастыру негіздерінен көрнеді. жүктеу/скачать 396 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|