| Жердің бедері және оны пландар мен карталарда бейнелеу
Жер бетіндегі таулардың, сайлардың, жота-ойпаттардың жинағын жердің бедері дейді. Ал жер бетіндегі әр түрлі құрылыстар, жолдар, т.б. жиынтығын геодезияда ситуация дейді.
Жер бедері ерекшеліктеріне байланысты мекен жай, тау және жазық болып бөлінеді: may, қазаншүңқыр, жота, өзен, қайқы, бел. Таудың ең биік жері - шың, ал тау табаны may етегі деп аталады (2.5-сурет).
2.5-сурет. Жер бедерінің бейнеленуі:
a - бедердің негізгі түрлері, ә - горизонтальдар арқылы бейнелеу
Жер бетінің бедері топографиялық карталар мен пландарда горизонтальдар, шартты белгілер және биіктерді жазу арқылы бейнеленеді. Құрлық бетіндегі абсолют биіктіктері бірдей нүктелерді біріктіретін қисық тұйық сызықтар горизонтальдар деп аталады
2.6-суретте таудың горизонталь сызықтармен қалай бейнеленгені көрсетілген. Тау бір-біріңе параллель жазықтармен қиылып, біркелкі қиылысу нүктелері планда тұйық сызықтар арқылы бейнеленген.
2.6-сурет.Таудың горизонтальдар арқылы бейнеленуі
Бейнелеу кезінде жер бедерінің төмендегідей негізгі түрлері ерекше көзге түседі (2.7-сурет).
а) төбе . ә) қазаншұңқыр б) жота
2.7-еурет.Жер бедерініц тцрлері
,
Достарыңызбен бөлісу: |
