- бөлімше. Шахта бағадарын қию қондырғылары мен формалары

117. Бағандар қимасы ауа ағының қозғалу қауіпсіздігі жылдамдығы қауіпсіздігінің жол берілетін ережелерімен қажетті ауа мөлшерін жіберу талаптарын қанағаттандырады. Ауа ағынының қозғалысы жылдамдығын анықтау кезінде баған қимасы жарықта трубақұбырлары, бедерлеу және сатылы бөлімшелер алаңдарын алып тастау есебімен қабылданады. Тіке бағандар қималары дөңгелек ретінде қабылданады да басқа формалар қималары жобамен анықталады.

118. Р-38 рельсі өткізгіштерімен жабдықталған бағандарда оларды әрі қарай тереңдету кезінде Р-38 рельсін пайдалануға жол беріледі. Жаңадан салынтын бағандарда өткізгіштер үшін Р-43 рельстерін немесе одан ауыр типтерін пайдалануға болады. Қорапты өткізгіштер биіктігі 160 мемлекеттік артық болмайтын профильден қолданылады.

119. Скипті және клетті көтергіштерге арналған канатты өткізгіштер жұмысты бір деңгейжиектен жүргізілген жағдайда ғана қолданылады. Бұл жағдайда баған маңындағы алаңдардың түйісулерінде, скиптер мен клеттерді тиеу және түсіру орындарда қатты өткізгіштер немесе басқа бекітуші құрылғылар қарастырылады.

120. Тіке бағандар зумптарының тереңдігі жобаларда жер асты тәсілімен жұмыстар жүргізу кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес жобаларда анықталады.

121. Дөңгелек қиманың тіке бағандарында тіреу ұштары әлсіз жыныстарға көзделген. Біреу ұштары арақашықтығы жобада анықталады.

122. Атуларды және өткізгіштерді таңдау көтеру ыдыстарының параметрлеріне сәйкес жобада анықталады.

12 - бөлімше. Баған маңындағы алаңдар
123. Баған маңындағы алаңдарда тасымал сызбасы кен орныны өңдеудің қабылданған технологиясына, кен орнының (шахтаның) өнімділігіне, қозғалу құрамының және көтеру құрылғыларының типіне, бағандар санына және жіберілетін тау-кен массасының сортына байланысты жобада анықталады.

124. Баған маңындағы алаңдардың бағанмен түйісу учаскесінің ұзындығы ҚНжәнеЕ 3.02.03 нұсқамаларына сәйкес қабылданады.

Баған маңындағы алаңдардың бағанмен түйісу биіктігі бір арқанды және көп арқанды көтерулерге арналған баған маңындағы алаңдар рельстер басы деңгейінен 4,5 м кем емес болып қабылданады, ұзындық өлшеуішті түсірмей жобада анықталады.

Ауыспалы қима ұзындығы үшін (биік сатылар-жиынтықтың көлденең орналасуы кезінде) бағанның мақсатына байланысты баған қабырғасы бекіткішінен 6-10 м ретінде қабылданады.

125. Оқпан маңындағы алаң түйісуіндегі жолдардың остері арасындағы қашықтық клеттер арасындағы қашықтыққа тең, ал әрбір жақтың арасындағы жүретін жолдар-1000 м.

126. Оқпан маңындағы алаңның түйісуі ауыспалы қималар учаскесіндегі (биік саты) оқпанмен бекітілуі қабырғасынан бетонды немесе темір бетонды.

127. Тау-кен массасын клеттермен шығару кезінде оқпан маңындағы алаңдар екі жақты (жүк тиеуші және бос тармақтармен) вагонеткалармен механизацияланған алмасумен жобалануы тиіс.

128. Оқпан маңындағы алаңдардың өткізу мүмкіндігі жобада анықталады.

129. Жүк тармақтарының оқпан маңындағы алаңдарының тік сызықты учаскелерінің ұзындығы:

тау-кен массасын шығару жөніндегі клетті оқпандар үшін – құрамның бір жарым ұзындығына тең;

қосымша оқпандар үшін – құрамның ұзындығына тең.

130. Скипті оқпан маңындағы алаңның қабылдау учаскесінің және аударушы артындағы учаскенің пайдалы ұзындығы бір құрамның ұзындығына тең. Қабылдау учаскелері аударушы алдындағы және аударушыдан кейін тік сызықты.

131. Тоқарба басып озуға арналған клетті оқпан жар алдындағы ажыраулар және тұйық скипті оқпан маңындағы алаңдардағы аударушы алдындағы ажыраулар тік сызықты учаскелерде орналастырылады.

132. Екі жақты оқпан маңындағы алаңдардың бос тармақтарының ұзындығы жобамен анықталады.

133. Оқпан маңындағы алаңдардағы рельсті жолдардың және оларға жақын орналасқан қазбалардың радиустары тоқарба құрамдары үшін:

тізбекті салмақпен 3 т -10 м;

тізбекті салмақпен 5-10 т -10-15 м;

тізбекті салмақпен 14 т -20 м;

тізбекті салмақпен 25-28 т -25 м.

134. Оқпан маңындағы алаңда өзі сырғанайтын тасымал кезінде вагонеткалардың қозғалыс жылдамдығы 0,5-5 м/с шегінде қабылданады.

135. Оқпан маңындағы алаңның жүкті және бос құрамның қозғалуы, жүк тиелген құрамды түсіру, скиптерді тиеу, клеттерде вагонеткаларды алмастыру жөніндегі барлық операциялар толық механизацияланған және автоматтандырылған.

136. Қондырылатын жұдырықтардың жүк көтерімділігі клеттің соңғы жүктемесіне сәйкес таңдап алынады.

Ұзындық өлшеушілерді түсіру үшін екі жақты оқпан маңындағы алаңдар үшін бос жағынан-механизациялау құралдары көзделген, тұйықталғандар үшін-вагонеткаларды клетке итеру.

137. Екі жақты оқпан маңындағы алаңдар кезінде тіке оқпандар жанында және қабылдау алаңдарында жүктерді (жылжымалы құрамды) клетке домалату жағынан ғана емес, сонымен қатар оларды орау жағынан да ұстайтын құрылғылар (оқпан дар) көзделеді. Бекіткішке жылжымалы құрамның кездейсоқ құлауының алдын алатын осындай бекіткіштер аралық деңгейжиектерде де орналастырылады.

Вагонеткалардың дөңгелек сызбасы кезінде негізі тасымал қазбаларға вагонеткаларды еркін домалатуды болдырмайтын шаралар қарастырылады.

138. Оқпан маңындағы алаңдардағы рельс жолдарының еңістері жобада анықталады. Тиелген құрамның аударушы жолындағы учаскесінде қарама-қарсы еңістерді добалауға жол берілмейді. Вагонеткаларды итергіштермен мәжбүрлеп орын алмастыру учаскелерінде рельсті жолдар көлденең салынады.

139. Тау-кен соққылары бойынша қауіпті жыныстарда, паралель қазбалар арақашықтығы, камералық қазбалар мен оқпандар арақашықтығы, оларды жүргізу бірізділігі шахталық өрістің соққы қауіптілігін аймақтық болжамына, Қазақстан Республикасының жер асты тәсілімен жұмыс жүргізу жұмыстарының өнеркәсіптік қауіпсіздігі талаптарының 14-қосымшасына сәйкес анықталады.

140. Өзіндік жүретін қондырғыларды түсіру-көтеру жүргізілетін оқпанға жақын орналасқан оқпан маңындағы алаңның рельсті жолдарының тармақтары біркелкі жер қыртысымен батырылған.

141. Өзіндік жүретін қондырғыны ажыратылған күйде деңгейжиектерге түсіру кезінде оқпан маңындағы алаңдарда қабылдайтын жүк көтеретін құралдар қарастырылады.

Материалдарды вагонеткалар мен қабаттардан рельссіз өзіндік жүретін көлікке қайта тиеу камерасы жүк көтеру құралдарымен жабдықталады.

142. Қайта тиеу камераларының ені өтетін орындар үшін бір жерден екінші жерге ауыстыруды ескере отырып, вагонетканың немесе қабаттың екі жағынан 0,8 м кем емес. Қайта тиеу камерасының ұзындығы қызмет көрсетілетін деңгейжиектердің ауысымдық қажеттілігіне сәйкес вагонеткалар мен қабаттар санына байланысты анықталады. Қайта тиеу камерасының жері жоспарланған және көлденең.

13 - бөлімше. Басты және көмекші автокөліктік еңістер (түсулер)
143. Автокөліктік еңістер (түсулер) кендер мен жыныстарды жер бетіне немесе концентрирленген деңгейжиектерге тасымалдауға арналған көліктер үшін қызмет ететін басты адамдарды, материалдар мен қондырғыларды тасымалдауға арналған көмекші болып бөлінеді.

144. Автокөліктік еңістер (түсулер) нақты жағдайларға арналған параметрлері тау-кен қазу кәсіпорындарының жер асты көліктерін технологиялық жобалаудың жалпы одақтық нормаларына сәйкес анықталады.

Негізгі кен түсірулерді (жыныс түсіру) орналастыру кезінде деңгейжиектер арасында бақылаушы өтімділіктер қондырғысы қарастырылады.

Кен түсірулердің (жыныстартүсірулер) көлденең мөлшерлері кен немесе жыныстың барынша үлкен бөлігінің үш еселік мөлшерінен кем емес.

146. Сатылы кен түсірулердің (жыныстартүсірулер) олардың түсіру камераларымен аралық деңгейжиектерде қиылысу орындарда кен (жыныс) ағынын реттеу үшін пластиналық немесе вибрациялық қоректендіргіштер, секторлық немесе саусақтық бекіткіштер қарастырылады.

147. Жер асты ұсатуларының қажеттілігі әрбір нақты жағдайда кеннің физикалық-механикалық қасиеті және оны жер бетіне шығару тәсіліне байланысты жобада анықталады.

148. Жер асты ұстау болу кезінде бункерлердің шығару саңылауларының мөлшері 1000х800 мм кем емес қабылданады. Басқа жағдайда-кеннің екі еселенген мөлшерінен кем емес.

149. Қабылдау түтікшесі, ұсату мен ұсату құрылғысының қоректендірушілеріне арналған түсіру саңылаулары, кен түсірулердің (жыныстартүсірулер) қиылысулары, қабылдау камералары бар ыдыстар жыныстардың беріктілігіне байланысты марганецті шойынмен немесе басқа тозуға төзімді материалдармен бедерленеді.

150. Ірі габаритті қондырғыларды ұсату құрылғысының камералары мен мөлшерлеуіштерге тасымалдау үшін оқпанның клетті және сатылы (егер ол болса) бөлімшесімен қосатын жеткізу қазбалар қарастырылады. Осы қазбалардың бағанмен түйісуі және жүктерді қабылдауды механизациялау оқпан маңындағы алаңдардың қиылысуына ұқсас орындалады. Ұсату камерасы үшін ұсатқыштың қоректендіру камерасынан жоғары жатқан деңгейжиекке (тіке немесе еңіс жүргіш) шығатын екінші шығыс қарастырылады.

Мөлшерлеуіш камерасынан (оның ең алыс орнынан) жақы қолданыстағы деңгейжиекке ұқсас екінші шығулары қарастырылады.

151. Скипті оқпан маңындағы алаңдарда аударушыларды монтаждау және жөндеу үшін механизацияланған көтергіші бар жүк көтеру құрылғысын орналастыру қарастырылады.

152. Ұсақтаушының өнімділігін арттыру үшін олардың алдында тарсылдар қарастырылады.

153. Ұсату құрылғыларының камералары ұсатудың салмағы бойынша ең ауыр ажыратылмаған бөлшегі бойынша таңдалған механизацияланған көтергіші бар жүк көтеру құрылғысымен жабдықталады. Қоректендіру камераларында тальдерге арналған монорельстерді қоректендіргіштер көтергіші үстіндегі сияқты пластиналарды монтаждау және демонтаждаудың соңғы бөлігінде орнату қарастырылады.

154. Скипті оқпан маңындағы алаңдарда, ұсату камераларында және мөлшерлегіштерде тозаңнан ластанған ауаны тазартуға арналған аспираторлық құрылғылар орнату қарастырылады.

155. Ұсату құрылғылары мен қоректендіргіштері камераларында қосалқы бөлшектерін сақтауға арналған және жөндеу жұмыстарын орындауға арналған орындар қарастырылады. Конусты ұсататын ұсату құрылғылары камераларында төрт құдық қарастырылады, оның біреуі қосалқы конусты сақтауға, екіншісі-қосалқы эксцентрикті сақтауға, басқа екеуі-қайта футеровкалауға арналған конусты эксцентрикті сақтауға арналған.

156. Нақты жағдайларға байланысты:

шығыс ауа ағынына аспираторлық құрылғылардан ауа беру мүмкіндігі болғанда-ылғалды шаң ұстағыштар (ауаны толтыруды жалпы шахталық желдеткіштік ағын есебінен іске асырылады) арқылы тазарту қарастырылады;

шығыс ауа ағынына аспираторлық құрылғылардан ауа беру мүмкіндігі болмағанда санитарлық нормалар мен Жер асты тәсілімен жұмыстар жүргізу кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес жұмыс зонасы ауасындағы шектік жол берілетін шаң концентрациясына байланысты бір сатылы тазартумен (жеңдік фильтр) немесе екі сатылы тазартудан (жеңдік фильтрлер-электрфильтрлер, ылғалды шаң ұстағыштар-электрофильтрлер және тағы басқалар) оның рециркуляциясы қарастырылады.

157. Басты тереңдетілмеген және тереңдетілген су төгу құрылғыларының камералары камераның басты су төгу құрылғысының камерасы электршағын станциясымен бірге немесе жеке орналасқанына қарамастан, қарама-қарсы басында орналасқан екі шығуы (жүріс) бар ретінде жобаланады.

Көлденең қазбаларға жақын орналасқан басты су төгу құрылғыларының жүрісінде және жақын орналасқан электр шағын станциясының жүрісінде герметикалық су өткізбейтін және торлық жанбайтын сыртқа ашылатын жанбайтын есіктер қарастырылады.

158. Су жинағыш тажы оқпан маңындағы алаң рельстерінің басындағы белгі деңгейінде немесе ең төменгі белгі деңгейінде орналастырылады.

159. Ішкі жану двигателі бар машиналарды жобалау кезінде Жер асты тәсілімен жұмыстар жүргізу кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарының 1, 2 тарауының өзі жүретін көлік 3 бөлімшенің талаптары сақталады.

15 - бөлімше. Кен көзін игеру жүйесі
160. Кен орындарын игеру жүйесін таңдау және негіздемесі жобалауға арналған технологиялық тапсырма ұсыныстары және аттестацияланған ұйымдар әзірлеген технологиялық регламенттер негізінде іске асырылады. Технологиялық тапсырмалар мен регламенттерде кен көзін игеру жүйесінің конструктивті элементтері, ал соққы қауіпті кен орындарын пайдалану үшін қазудың барлық сатыларындағы күштелген-деформацияланған жағдайының талдауын қоса алады.

161. Жерасты кен орындары көздерін игеру технологиясының соңғы вариантын жобалау институттары кен қабаттарын өңдеудің, (соның ішінде кен орындарын соққы қауіптілер қатарына жатқызу) геологиялық және тау-кен техникалық жағдайларын, жер қойнауынан пайдалы қазбаларды қазудың толықтығы қамтамасыз ету, кен орындарының бай учаскелерін іріктеп өңдеуді болдырмау, игерілетін және көршілес кен орындарының бұзылуының алдын алу, салынған аумақтар астындағы пайдалы қазбалар қорларын реконсервациялау, жолай қазылған уақытша пайдаланылмайтын пайдалы қазбалардың және баланстан тыс қорлардың компоненттерінің сақталуын, қазылған пайдалы қазбаларды кешенді қайта өңдеу, сыйдырылған жыныстарды, қалдықтарды пайдалану, кешенді қайта өңдеу, оларды орналастыру, қоймалау және сақтау, тау кен жұмыстарының кешенді механизациялануын қамтамасыз етуді ескере отырып, жобалау институттарымен жүргізіледі.

162. Жер асты қазу технологиясын таңдау кезінде жобаланатын және ұқсас кәсіпорындарда қаралатын кен көзін игеру жүйесінің қолдану тәжірибесі ескеріледі.

163. Жаңа салынатын кәсіпорындарды жобалау кезінде игеру жүйесі жобалау институттарында жобалаудың барлық сатыларында (соның ішінде жұмыс құжаттамасы сатысында-іске қосу блоктары үшін) әзірленеді.

Қолданыстағы тау-кен жұмыстарын жобалу кезінде жұмыс сызбалары ұйымның жобалау бөлімшелерімен әзірленеді.

16 - бөлімше. Бұрғылау - жару жұмыстары

1 - тарау.Бұрғылау жұмыстары
164. Шпурлар, ұңғымалар және тиісті қондырғыны таңдау бұрғылау қондырғысының типті қатарымен бекітілген және 8 - кестедегі нұсқамаларды басқылыққа ала отырып, анықталады.

8 - кесте

165. Қолмен жұмыс істейтін және телескопты перфораторлардың 7 сағаттық ауысымдағы 43 мемлекеттік коронкамен, қатты қорытпалармен бедерленген, сығылған ауа қысымы 0,6 МПа (6 кг/см²) және 1,5 м тереңдікте шпурларды бұрғылау кезіндегі өнімділігі 9 - кесте бойынша қабылданады.

9 - кесте
Шпурларды бұрғылау кезіндегі перфораторлардың пайдалану өнімділігі, м

Профессор М.М. Протодъяконованың шкаласы бойынша жыныстардың беріктілік коэффициенті	Перфоратор тобы және түрі						Ескерту
	Қолмен жасалған				Телескопты
	Жеңіл салмақтағы 18 кг дейін және қуаттылығы 1,1 кВт дейін (1,5 л.с)	Орта салмақтағы 18-24 кг және қуаттылығы 1,03-1.62 кВт (1.4-2,2 л.с)	Ауыр салмақтағы 24 кг және қуаттылығы 1,62- 2,21 кВт (2,2-3 л.с)	Ауыр салмақтағы 24 кг және қуаттылығы 2,2 кВт (3 л.с) жоғары	Жеңіл салмақтағы 30 кг дейін және қуаттылығы 2,21 кВт (3 л.с)	Орта салмақтағы 45 кг дейін және қуаттылығы 2,21 кВт (3л.с)
1	2	3	4	5	6	7	8
20-18 17-15 14-13 12-11 10-9 8-7 6-4 4 кем	18 20 24 29 33 47 54 90	- - - 37 43 58 69 109	27 30 35 42 48 65 77 -	30 35 42 48 57 75 86 -	24 28 31 38 43 58 69 93	27 31 37 43 49 66 78 103	Жеңіл қолмен істейтін перфораторлардың жыныстар бойынша өнімділігі, беріктілік коэффициенті 12 артық, габаритті емес жыныстарды бөлуге арналған

Жоғарыда көрсетілген шарттардан ауытқу кезінде перфоратордың өнімділігі;

сығылған ауа қысымынан (10-кесте);

шпур диаметрінен (11-кесте);

шпур тереңдігінен (12-кесте) байланысты коэффициенттерді қолдана отырып, анықталады.

10-кесте
Сығылған ауа қысымына байланысты бұрғылау қондырғысы

өнімділігін өзгертудің түзету коэффициенттері

11-кесте
Шпурлар диаметрлеріне байланысты перфораторлар

өнімділігін өзгертудің түзету коэффициенттері

Шпур диаметрі, мм	32	35	40	43	46	52
Коэффициент	1,50	1,25	1,10	1,00	0,90	0,80

12-кесте
Шпурлар тереңдігіне байланысты перфораторлар

өнімділігін өзгертудің түзету коэффициенттері

Шпур тереңдігі, м	1,5	2,5	4,0
Коэффициент	1,0	0,95	0,90

166. Ұңғыма тереңдігі 12 м дейін және сығылған ауа қысымы 0,6 МПа (6 кг/см²) кезіндегі жыныстардың диаметрі мен беріктілігіне байланысты телескопты перфоратордың 7 сағаттық ауысымдағы өнімділігі 13-кесте бойынша анықталады.

Ескерту: 6 м дейінгі ұңғыма тереңдігінде 1,25 түзету коэффициенті енгізілсін.
167. Ұңғыманың 15 м дейін тереңдігі, диаметрі 85 мемлекеттік және сығылған ауа қысымы 0,6 МПа (6 кг/см²) кезіндегі жыныстардың беріктілігіне байланысты колонкалы перфоратордың өнімділігі 14-кесте бойынша анықталады.

Жоғарыда көрсетілген шарттардан ауытқу кезінде перфоратордың өнімділігі:

10 – кесте бойынша сығылған ауа қысымынан;

15 – кесте бойынша ұңғыма диаметрінен;

16 – кесте бойынша ұңғыма тереңдігіне байланысты коэффициенттерді қолдана отырып, анықталады.

14 – кесте

15 - кесте

16 - кесте

168. Соққы айналмалы бұрғылау станоктарының (пневмосоққылармен жүктелген) өнімділігі ұңғымалардың көлденеңге көлбеу бұрышы 0 ± 45⁰, кенжардағы сығылған ауа қысымы кезінде 0.6 МПа (6 кгс/см²), жыныстардың беріктілік коэффициентіне байланысты 17-кесте бойынша қабылданады. Ұңғымалардың көлденеңге көлбеу бұрышы 45⁰ - 90⁰ аралығында және минус 90⁰-болғанда 0,8 коэффициенті қабылданады. Жоғарыда көрсетілгеннен ауытқу кезіндегі қысым кезінде 10-кесте бойынша коэффициент қолданылады.

17 - кесте
Ұру-айналмалы бұрғылаудың ұңғымаларды бұрғылау

станоктарының пайдалану өнімділігі

169. Шпурларды бұрғылау, бұрғылау шарлы станоктар және айналмалы -соққы бұрғылау станоктары үшін өзі жүретін бұрғылау құрылғыларының пайдалану өнімділігі қазулардың бірыңғай нормалары бойынша және жер асты тазарту, тау-кен бұрғылау және кертікті тау-кен жұмыстары уақыты бойынша белгіленеді немесе қондырғының техникалық өнімділігі және ауысым бойындағы бұрғылаудың «таза» уақыты бойынша анықталады.

170. Перфораторларға қызмет көрсететін жұмыскерлер саны:

қолмен жұмыс істейтін перфораторлармен жұмыс кезінде-1 адам;

телескопты және колонкалы перфораторлармен жұмыс істеу кезінде 1-2 перфораторға 1 адам есебінен қабылданады.

171. Өзі жүретін бұрғылау құрылғыларына қызмет көрсететін жұмыскерлер саны 1 станокқа:

айналмалы-соққы және соққы-айналмалы бұрғылау кезінде-1 адам;

шарлы бұрғылау кезінде-1 адам есебінен қабылданады.

173. Диаметрі 75. 105. 125. 160 және 36 болатын қаптаулар шығыны 42 мемлекеттік, қатты қорытпалармен бедерленген кезінде 18-кесте бойынша1қабылданады.

18 - кесте
1000 метр ұңғымаға (шпур) шаққандағы бұрғылау коронкаларының шығысы, дана

Профессор М.М. Протодъяконованың шкаласы бойынша жыныстардың беріктілік коэффициенті	Коронка диаметрі, мм
	160	125	105	75	36 - 42
1	2	3	4	5	6
4 кем 5-6 7-8 9-10 11-12 13-14 15-18 19-20	2 4 9 14 29 45 60 82	3 5 8 19 22 35 48 69	3 6 7 9 17 26 37 60	2 4 11 25 38 45 88 145	3 6 12 18 24 38 86 140

Ескерту: Аса түрпілі кендерді бұрғылау кезінде қайрақтар саны есептеу кезінде қабылданған 5-6 орнына 3-4 қысқартылады, ал қаптамалардың санын 25 % арттырылады.

174. Перфораторлы бұрғылау кезінде 550-2 маркілі бұрғылау болатының шығыны 19-кесте бойынша қабылданады, ал штангілердің және тиеу пневмосоққылардың бұрғылау кезіндегі тозу төзімділігі тиісті 20 және 21-кестелер бойынша белгіленеді.

19 - кесте
1000 метр шпурдың (ұңғыманың) арналған бұрғылау шойынның кг шығыны.

Бұрғылау түрі	Профессор М.М. Протодъяконованың шкаласы бойынша жыныстардың беріктілік коэффициенті
	3-4	4-6	6-8	8-10	10-12	12-14	14-16	16-18	18-20
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Қол перефораторларымен	2	5	61	87	124	168	222	266	342
Телескопты перфоратормен	5	6	48	69	99	134	178	213	273

Ескерту. Болаттың басқа маркілері үшін 19-кестеде келтірілген шығын нормаларына:

У-7 болатты пайдалану кезінде-1,4;

95ХМА маркілі болат үшін-0,385;

Басқа жоғары қоспаланған болаттар үшін 0,4-0,6 шегіндегі коэффициенттер қолданылады.

20 - кесте

21 - кесте
Тиеу пневмосоққылардың тозу тұрақталығы, м.

Профессор М.М. Протодъяконованың шкаласы бойынша жыныстардың беріктілік коэффициенті	Ұңғыма диаметрі, мм
	105	125	160
1	2	3	4
4-8 8-12 12-16 16-2-	560-480 480-400 400-330 330-250	1500-1300 1300-1000 1000-900 900-670	620-530 530-440 440-360 360-275

175. Бұрғылау құралын қалпына келтіру үшін қолданыстағы технологиялық қондырғылармен жарақтандырылған кен орнының мамандандырылған учаскесінің құрылысы қарастырылады.