1 Аудармашылық трансформацияларды меңгерудің теоретикалық негіздері
жүктеу/скачать 99.77 Kb.
|
| Конкретизация
Айтылып кеткеніміздей ағылшын тіліндегі көптеген сөздер орыс , қазақ тіліндегі толықтай аналогтарын таппайды. Екітілдік сөздіктер аударылып отырған сөздің тек аздаған аналогтарын ұсына алады, бұл берілген сөздердің тек бірі ғана шет сөзін бір қырынан ғана аударып, мағынасын ашады. Алайда ешбір сөздікте аудармаға берілген сөздің толық семантикалық жағын ашатын сөз кездеспейді. Конкретизация дегеніміз аударма кезінде кең мағыналы сөздің немесе сөз тіркесінің мағынасы таяз сөзбен аударылуы. To be, to have, to get, to do, to take, to give, to make, to come, to go және т.б аудару кезінде конкретизация кеңінен қолданылады. We really did- Поговорили- Сөйлестік Did You?- Открывал? – Аштың ба? It’s boring to do that every two minutes. Вот еще, охота была поминутно нагибаться. Әр мезет сайын қозғалу ойда болды. “You will”, old Spencer said.”You will, boy. You will when it’s too late”. -Призадумаешься!- сказал старый Спенсер. – Потом призадумаешься когда будет поздно. -Ойланасың! – деді қарт Спенсер. – Сен ойланғанда кеш болады. Генерализация Генерализация конкретизацияға қарама-қайшы процесс, генерализация кезінде негізгі мәтінде берілген лексикалық бірлік аударма тіліндегі жалпы мағынасы ұқсас, логткалық жағынан қонымды жалпы бірлікпен аударылуы. Ағылшын тілінен аудару кезінде генерализация конкретизацияға қарағанда сирек қолданылады.Бұл ағылшын тілінің лексикасының ерекшеліктеріне байланысты. Егер орыс тілімен салыстыратын болсақ ағылшын тілінің сөздері көбінесе абстрактты мағыналарға ие болып келеді. Осыған дәлел ретінде орыс сөзі «лечение», ол ағылшын тіліндегі «treatment» сөзіне сәйкес келеді. Алайда ағылшын «treatment» сөзі ем сөзіне сәйкес келе бермейтін контекстте де қолданыла береді. Лечение оказалось успешным, и она полностью выздоровела The treatment turned to be successful and she recovered completely Их понимание ситуации Their treatment of the situation Он обращался с родителями очень почтительно His treatment of his parents was very deferential Мысалға генерализацияның төмендегідей қолданылу мысалдары да бар: But I just couldn’t hang around there any longer, the way we are on opposite sides of pole, and the way he kept missing the bed whenever he chucked something at it, and his sad old bathrobe with his chest showing, and that grippy smell of Vicks Nose Drops all over the place. Но не мог же я торчать у него весь век, да и тянули мы в разные стороны. И вечно он бросал что-нтбудь на кровать и промахивался, и этот его жалкий халат, вся грудь видна, а тут еще пахнет гриппозными каплями на весь дом. Кей-кездері генерализация аударма тілінің әдеби нормаларына сәйкес қолданылады. Мысалға алатын болсақ, орыс әдебиетнде кейіпкерлердің бар түр келбетін, бойын, салмақ көрсеткіштерін бейнелеу қалыптасып кеткен. He was of these tall, round-shouldered guys- he was about six four- with lousy teeth Он был ужасно высокий, страшно сутулый, и зубы гнилые. Ол өте бойшаң, тым бүкірейген, және де тістері оқасыз еді. Модуляция немесе мағыналық жағынан жетілдіру Бұл тәсіл аударма кезінде аударылуға ұсынылған сөздің аударма тіліндегі контекстке сай, логикалық байланысы бар аналогын табуға негізделген.Бұл тәсілге метафорикалық және метонимикалық алмастырулар жатады. Негізінде сөз таптарын үш категорияға бөлуге болады, олар : заттық, іс-әрекеттік, сындық қасиеттерді сипаттайтын сөз таптары.Осы аталған категориялардағы сөз таптары аударма кезіндн бір-бірін алмастыра алады, бір-бірінін орындарын баса алады. Мысалға заттық ұғымды біілдіретін сөз заттың сынын, не әрекетін білдіретін сөзбен аламастырып, аударылады. Модуляция немесе мағыналық жағынан жетілдіру бұл – сөздің немесе сөз табының аударма кезіндегі логикалық мағынасы жақын эквивалентпен алмастырылуы. жүктеу/скачать 99.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|