8) арнайы педагогикалық (логопед, олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог) және психологиялық көмек. ПМПК ұсыныстарының негізінде мүмкіндіктері шектеулі білім алушыларға мамандардың қызметтерін ұсыну (БАЕҚ бар балалардың бірінші тобы).
Психологиялық-педагогикалық қолдау қызметінің шешімі негізінде психолог пен логопедтің көмегі екінші және үшінші топтағы оқушыларға мектепте көрсетілуі мүмкін. Бұл ауызша және жазбаша сөйлеу қабілеті бұзылған, эмоционалды және мінез-құлық проблемалары бар оқушылар.
Сурдопедагогтердің жетіспеушілігі байқалады. Мысалы, жұмыс істеп тұрған 40 сурдологиялық кабинеттің (19 балалар, 12 ересектер және 9 аралас кабинет) 13 кабинетінде (32,5 %) ғана өздеріне жіберілген пациенттерді тереңдетілген аудиологиялық тексеруге және есту-сөйлеуін оңалтуға қатысатын сурдопедагогтер бар.
9) педагог-ассистенттің көмегі.
БАЕҚ бар кейбір балаларды табысты оқыту үшін жеке көмекшінің көмегін қажет. В
жеке көмекшінің қызметі екі түрлі болады:
1) қозғалысына көмек көрсету мақсатында қызметті / көмекші/
2) сыныптағы оқу жұмысына көмек көрсету мақсатында педагог-ассистент.
Педагог-ассистент- оқушыға оқу процесінде, жағымсыз мінез-құлықтың эмоционалды және мінез-құлықтың бұзылуын алдын алады, әрекетің ұйымдастырады, бағыттайды т.б.
Ассистенттің оқушыны жеке сүйемелдеуге қатысуының төмендеуі бірнеше кезеңнен өтеді:
Оқушыны толық қолдау-ассистент үнемі бірге партада жұмыс істейді;
біртіндеп алыстайды -оқушы партада өзі жұмыс істейді, ассистент артында отырады;
оқушыға мезгіл-мезгіл ұйымдастырушылық және бағыттаушы көмек көрсетеді, әрі қарай көмекші тек жеке сабақтарда көмектеседі;
сыныпта өзіндік жұмыс – оқушы партада ассистентсіз оқиды.
10) әлеуметтік-педагогикалық көмек.
Әлеуметтік педагогтың көмегіне қажеттілікті сүйемелдеу қызметі анықтайды. Әлеуметтік педагог әлеуметтік көмекке тәуекел отбасыларының балаларымен жұмыс жасайды.
Мүгедек адамдарды әлеуметтік оңалту мен абилитациялаудың кешенді тәсілін іске асыру оларды қоғамға толыққанды интеграциялау үшін жағдай жасауға мүмкіндік береді,
Әлеуметтік оңалту негізінде қажеттілігі ерекше адамдардың әлеуметтік мәртебесін қалпына келтіру, олардың тіршілік әрекетінің барлық аспектілеріне толық тартылуын қамтамасыз ету және қосу жатыр. Бұл міндетке елдегі әртүрлі ұйымдар мен мекемелер кешенді оңалту және абилитациялық қызметтер көрсеткен кезде ғана қол жеткізуге болады. Мемлекет тарапынан әлеуметтік оңалту мен абилитация стандарттарын әзірлеу және енгізу осындай қажеттілік туындауы мүмкін барлық адамдар үшін осы қызметтерді көрсетудің тең-жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Әлеуметтік оңалту және абилитация стандарттары қажеттілік түрлерін, нозологиялардың нысандарын, адамдардың жынысы мен жасын ескере отырып әзірленетін болады, бұл мынадай маңызды бағыттарға бірыңғай тәсілдерді бекітуге мүмкіндік береді:
- жеке қажеттіліктер негізінде әлеуметтік оңалтудың техникалық құралдары мен қызметтерін қамтамасыз етудің кешенді тәсілін іске асыру;
- әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталын енгізу арқылы ОТҚ таңдау құқығын қамтамасыз ету;
- әлеуметтік оңалту орталықтарының инфрақұрылымын және материалдық-техникалық базасын дамыту.
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес жергілікті атқарушы органдар оңалтудың жеке бағдарламасы (бұдан әрі - ОЖБ) бойынша мүгедектерді ОТҚ-мен мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырады. Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес өнім берушіні таңдаудың негізгі өлшемшарттары ең төмен шартты баға ұсынысы болып табылады, бұл сатып алынатын тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің сапасына әсер ететіні сөзсіз.
ОТҚ сапасы көп жағдайда мүгедек адамның тұрмыс сапасына ықпал етеді. Сондықтан мүгедек адамдардың жеке қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне барынша толық жауап беретін ОТҚ таңдау құқығын бекіту және қамтамасыз ету маңызды.
ОТҚ ұсыну жүйесінің негізгі кемшіліктері қаржыландырудың жеткіліксіздігі, мемлекеттік сатып алудың уақтылы өткізілмеуі, ОТҚ төмен сапасының болып табылады.
Білім алуда ерекше қажеттіліктерін бағалау-бұл оқу үрдісінде оқушыны қолдау көлемі мен формалары оқу қиындықтары, олардың пайда болу себептері мен механизмдер түрлерін анықтау.
Оқушының қажеттіліктері мен қолдауын бағалаудың бірінші деңгейі.
Бағалау мен қолдауды тікелей мұғалім жүзеге асырады. Мұғалімі бірінші болып қалыптастырушы бағалау процесінде оқытудың қиындықтарын анықтайды.
Оның міндеті - өз бетінше қиындықтардың сипаты, олардың пайда болуының мүмкін себептері, олқылықтарды анықтау.
Мұғалім тарапынан оқушыны қолдау жолдары:
1) оқытудың вариативті, арнайы әдістерін қолдану;
2) сабақта дараланған оқу материалдарын пайдалану;
3) оқыту нәтижелерін бағалау тәсілдерін (рәсімдерін) өзгерту;
4) бақылау материалдарының өзгеруі;
5) сыныптағы оқу орнын анықтау және бейімдеу.
Егер бір тоқсан ішінде барлық күш-жігер мен жеке көмекке қарамастан оқушыда оқу бағдарламасын меңгеруде қиындықтар сақталса мұғалім мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау қызметіне көмекке сұрау салады .
Оқушының қажеттіліктері мен қолдауын бағалаудың екінші деңгейі
Қажеттіліктерді бағалауды қызмет мамандарының тобы жүзеге асырадыпсихологиялық-педагогикалық қолдау (психолог, логопед, мұғалім-дефектолог, әлеуметтік педагог).
Оқушылардың қажеттіліктері мен қолдауын бағалаудың үшінші деңгейі
Оқушының қажеттіліктерін бағалауды психологиялық-медициналық-педагогикалық кеңес мамандары анықтайды. ПМПК қажеттіліктерін бағалау нәтижелері бойынша оқушыға арнайы мұғалімнің, ассистенттің көмегі ұсынылуы мүмкін мұғалімдер, білім алудың нұсқалары ұсынылуы мүмкін: жалпы сыныпта тұрғылықты жері бойынша, арнайы сыныпта, арнайы мектепте білім алу.
Арнайы білім беру бағдарламаларын қанағаттандыру бойынша ПМПК ұсыныстары оқыту кезінде қажеттіліктер кем дегенде екі рет жаңартылуы керек - бастауыш мектепте (бірінші және төртінші сыныптарда) және орта мектептің 9-сыныбында.
Қолдау жоспарлары баланың қажеттіліктерін бағалау негізінде жасалады. Қазақстанда бағалауды әдетте ПМПК жүргізеді
Балалардың қажеттіліктерін байқау, ата-аналармен және басқа мұғалімдермен талқылау арқылы анықтауға болады. Баланы және оның тарихын, сондай-ақ бұл оның оқу стиліне қалай әсер етуі мүмкін екенін жақсы білу үшін ата-аналармен консультацияларды бірінші кездесуде және одан кейінгі кездесулерде өткізуге болады.
Мысалы, ол жалғыз жұмыс істегісі келе ме? Қашан? Неліктен? Бұл ақпарат мұғалім мен ата-ананың не байқағанын түсіндіруін нығайтуға немесе даулауға көмектеседі.
Ата-ана да, мұғалім де баланы оқытудағы қажетті әріптес болғандықтан, мұндай ақпарат бірін-бірі толықтырушы негізде мектеп пен үйде қосымша қолдау көрсету үшін неғұрлым ақпараттандырылған іс-шараларды қамтамасыз ету үшін өте маңызды.
Қажеттілікті бағалау негізінде мұғалім нақты қажеттіліктерді қанағаттандыру тәсілдері баяндалатын қолдау жоспарын жасауы мүмкін. Ерекше білім беру қажеттіліктері (ЕБҚ) бар және мүмкіндігі шектеулі балалар үшін бұл бұзылуға байланысты ерекше қажеттіліктерді түсінуді қамтиды. Бұл нұсқаулық арнайы білім беру қажеттіліктері мен шектеулі мүмкіндіктердің нақты санаттары шеңберіндегі оқушылардың қажеттіліктері туралы ақпараттан, сондай-ақ инклюзивті сыныпта баланы оқытуды қолдау стратегиясынан басталады
Достарыңызбен бөлісу: |