М. С. Атабаева PhD доктор, профессор
шешендік, сөйлеу, сөзге шеберлік мағынасындағы фразеологизмдер
жүктеу/скачать 2.57 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- қомсыну, менсінбеу мәнді фразеологизмдер.
- жағымды іс-әрекет мәнді фразеологизмдер.
| шешендік, сөйлеу, сөзге шеберлік мағынасындағы фразеологизмдер.
Аузы қиынды кісі – білгіш, шешен адам (Қашағанның аузы қиынды кісі (Гур., Маң.). Бет екі сөйлесу – бетпе-бет, жүзбе-жүз сөйлесу (ҚХР). Бұлды сатпайы – бет алды лағып сөйлеу (Халықтың ішінде бұлды сатпайы болады (Қ.орда, Арал). Аузы бар – ой бар, сөзі бар (Оның портқа қаратай барам деген аузы бар еді, әлі кеткен жоқ па (Гу., Маң.). Аузы қысқаш – тілі ащы, улы (Аузы қысқаш әйел (Гур., Маң.). Жақ кірісіп ашпау – үндемеу, ләм-мим демеу (ҚХР) Қолының үстімен – тілмен, сөзбен атқару (Өздері тек қолының ұшымен басқаруды біледі (Түрікм.). Таңдайынан жарылған – шешен, жезтаңдай (Ақтан, Сырымдар таңдайынан жарылған биліктің иелері болатын (Түрікм., Красн.). Таңдайынан шаң шыққан – шешен (Таңдайынан шаң шыққан адам еді (Тау., Қош.;(ҚХР). Таңдайында меңі бар – шешен, сөзге жүйрік (ҚХР); қомсыну, менсінбеу мәнді фразеологизмдер. Аспаннан былғары жауса, құлға оқшантай тимепті – құл бәрібір құр қалады/көн тарылса қалыбына барады (ҚХР). Аяқтағы суға жығылу – өлмейтін кезде өлу, күлкіге мазаққа қалу (Партия мүшелігінен садаға кеткірдің аяқтағы суға жығылуын қара (ҚХР) Бойына тоғытпау – менсінбеу (Гур., Маң.). Дөнен итше кергу – көкірек көтеру, ешкімді менсінбеу (Елшіліктен келіп тұрмын. Өзі дөнен итше кергімей тұрыстықтарын айтсын (Ғ.Қанапияұлы). Ит көзі түтін танымас болу – әрең-әрең күнелту, күні қараң болу (ҚХР). Құба төбел дастархан – ас-тағамы аз, орта дастарған ҚХР); жағымды іс-әрекет мәнді фразеологизмдер. Басын оңға қарату – қолын жеткізу, тілегін орындау (Нұрлытаңның басын оңға қаратамын деп, өкпеңді 107 аузыңа тістесең де, мына елің не деп жатыр (Т.Ырыскелді). Биікте тұрып, алысты көру – болашақты болжай білу, келешекті көре білу (МХР). Біреудің қыл бүлдіргесін алмау – біреудің ине сабақ жібін алмау, елге қылдай залалды іс істемеу (ҚХР). Бір тамса да, бикеме тамсын – жақсылық болса, жақыныма болсын (ҚХР). Жоғарғыны елге, төменгіні селге жіберу – өткен кекті ұмыту, кешірім жасау (ҚХР). Жұмсақ қолдылық істеу – көңілге қараушылық (ҚХР). Жұмысты апат қылу – жұмысты бітіру, аяқтау (Біз ол жұмысты апат қылдық (Шығ., Қаз.). Қарлығаш достық – болмашы жәрдем, жақсылық (Менікі бір қарлығаш достық қой (Түрікм., Көнеүр.); жүктеу/скачать 2.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|