ОҢТҮстік қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясының хабаршысы №1 (62), 2013 Қосымша, приложение, appendix

1. 
   Скворцова В.И. Инсульт. Участие апоптоза в формировании инфаркта мозга. Приложение к Журн. неврол и психиатр им. С.С.Корсакова. -2001.- № 2.- С.12–9.
   
2. 
   Чазова И.Е. Инсульт. Лечение артериальной гипертонии как профилактика ишемического инсульта. Приложение к Журн. неврол. и психиатр. им. С.С.Корсакова. 2001. - № 3. - С. 3–7
   
3. 
   Gorelick PB. New horizons for stroke prevention: PROGRESS and HOPE. Lancet Neurol 2002; 1: 149–56
   
4. 
   4.Mac Mahon S, Peto R, Cutler J et al. Blood pressure, stroke and coronary heart disease. Part 1. Prolonged differences in blood pressure: prospective observational studies corrected for regression dilution bias. Lancet 1990; 335: 765-74.
   
5. 
   Intengan HD, Schiffrin EL. Structure and mechanical properties of resistance arteries in hypertension: role of adhesion molecules and extracellular matrix determinants. Hypertension 2000; 36: 312-8
   
6. 
   Rodgers A, Mac Mahon S, Gamble G et al. Blood pressure and risk of stroke in patients with cerebrovascular disease. The United Kingdom Transient Ischaemic Attack Collaborative Group. BMJ 1996; 313: 147
   
7. 
   Дамулин И.В. Дисциркуляторная энцефалопатия: патогенетические, клинические и терапевтические аспекты // Трудный пациент. - 2005. - №6.
   

Э.К.Бекмурзаева, Ж.Ә.Қауызбай, А.А.Сейдахметова, Б.М. Байдуллаев, А.С.Назаров, А.С.Шаймерденова

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы, Шымкент қ,

Шымкент қалалық жедел медициналық жәрдем ауруханасы

ЖШС «Medical Assistance Group»,.Алматы
Соматикалық ауруларымен науқас адамдарды зерттегенде артериалды гипертензиямен жүректің ишемиялық аурулары кезінде, әсіресе олардың үйлесуінде дисциркуляторлы энцефалопатияның дамуы ең жиі анықталған. Цереброваскулярлы бұзылыстардың тереңдігі ең алдымен негізгі аурудың клиникалық көріністерінің ауырлығына: артериалды гипертензияның дәрежесіне, коронарлы жетіспеушіліктің қызметтік сыныбына, қан айналым жетіспеушілігінің дәрежесіне, сонымен қатар науқастың жасы мен сырқаттанудың ұзақтығына тәуелді екені анықталған.

SUMMARY
Cerebrovascular disorders in patients with the somatical diseases.

E.K.Bekmurzaeva, Zh.А.Қauyzbay, A.A.Seydahmetova, B.M. Baydullaev, A.S.Nazarov, А.S.Shaimerdenova

Southern-Kazakhstan state pharmaceutical academy, t. Shymkent, Urban hospital of the fast medical aid of Shymkent city, LTD «Medical Assistance Group», Аlmaty
With a study of patients with the somatical diseases is most frequently revealed the discirculatory encephalopathy against the background of arterial hypertension, ischemic disease of heart and especially during their combination. The depth of cerebrovascular disorders depended, first of all, on gravity of the clinical manifestations of the basic disease: degree AG, the functional class of coronary insufficiency, degree of the insufficiency of blood circulation, and also from the age of patient and duration of disease.
УДК 616.152:546.72
ЖАСӨСПІРІМДЕРДЕГІ АНЕМИЯНЫҢ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ ЖҰМЫСЫНА ӘСЕРІ
Байжанова К.Т.

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы, Шымкент қ.
ТҮЙІН

Шымкент қ. жоғарғы оқу орындарында кіші курста білім алып жүрген анемиямен зардап шегетін жасөспірімдерге айнымалы-гипоксиялық синдромның ой еңбек қабілеттілігіне әсері зерттелді. Анемия ой еңбек қабілеттілігін төмендетіні және ағзаның психофизиологиялық күйін нашарлататыны анықталды. Жасөспірімдергі бұл бұзылыстардың қатыптастыру барысында анемияға қарсы емнің тиімділігі дәлелденді.

Зерттеу жұмысы бірнеше кезеңмен іс асты. 1 кезеңде 16-20 жас аралығындағы 2214 жасөспірім анемияның белгілірі, себептері көрсетілген арнайы өнделген сұрақнамаға жауап берді және қан анализі жасалды. 2 кезеңде кездейсоқтық сұрыптау әдісімен (әр бір төртінші) 553 жасөспірім таңдап алынды, олар темір алмасу көрсеткіштері, тереңдетілген лабораторлық және құрал-сайманды тексерістерден өтті. 3 кезеңде анемиясы бар 30 жасөспірімдердің адаптациялық күйін, ой қызметі мен психофизиологиялық күйін сипаттайтын көрсеткіштер жиынтығы көмегімен ем курсына дейін және одан кейін, сонымен қатар оқу күні мен апта бойында жүйке жүйесі жұмысы бағаланды. Зейіннің тұрақтылығын В.Я. Анфимов тәсілі бойынша корректуралық әріптік кестені қолдана отырып анықтады.

Психофизиологиялық күйлерді сезім, белсендік, көңіл (СБК) бағалайтын өзіндік баға (5 балдық шкала) көмегімен іске асырылды. Алынған нәтижелер Стьюденттің критерийі бойынша статистикалық өңдеуден өтті. Корректуралық кестелер көмегімен стандартталған және ажыратпалы тапсырмалардың әр 1 минут ішінде сызған белгілер саны мен жіберілген қателер санын санап, зейін қою көрсеткіші есептелді, сондай-ақ 5 минут ішінде белгіленген жалпы әріптер санын және жалпы жіберілген қателерін санап, осы 5 минут уақыта жалпы зейін қою көрсеткіші есептелді, жасалған сынаққа кешенді баға берілді.
1-ші кесте - Жасөспірімдердегі анемияны емдеу нәтижесінде корректуралық сынақтың өзгеруі.

Оқу күні динамикасында корректуралық сынау нәтижелерін талдауда (1- кесте), анемияның емінен кейін күн және апта басы мен соңы ұзақтығындағы жұмыс істеу көлемінің артуына мүмкіншілік берді (p<0,05). Қаралатын белгілер саны аптаның басында 34,4 % және апта соңында 23,6 % өсті. Жұмыс сапасы айтарлықтай артты: жалпы стандартталған қателер саны апта басында 64,3 % (p<0,05) және апта соңында 80,8 % (p<0,01) кеміді. Ажыратпалы жүргізу қателер саны дүйсенбі күнінің соңында 72,7 % (p<0,01) және сенбі күнінің соңында 74,2 % (p<0,01) төмендеді.

СБК тестінің көмегімен функционалды күйді бағалау барысында (2-ші кесте) бастапқы кезде ажыратылған өзіндік баға салыстырмалы түрде төмен болды. Анемияның емінен кейін сезім, көніл-күй жақсарғаны, белсендіктің артқаны байқалды. Емнен кейін оқу күні көрсеткіштер динамикасы едәуір жақсарды. Дүйсенбі күні сезімнің нашарлауы мен белсендіктің төмендеу дәрежесі азайғаны анықталды. Сенбі күнінің соңында СБК тестінің барлық категориялары бойынша көрсеткіштер жоғарылады. Емге дейін аптаның соңғы күнінде ажыратылған өзіндік бағаның барлық көрсеткіштері төмен болды, ал емінен кейін және алғашқыдан соңғы зерттеулерге қарай оқу аптасының ұзақтығында функционалды күйлердің едәуір қолайлы динамикасы байқалды. Ажыратылған өзіндік бағаның мәліметтері сұраққа жауап беру нәтижелерімен айқындалды. Зерттеу жұмысына қатысқан барлық жасөспірімдер жалпы жағдайларының жақсарғанын көрсетті.
2-ші кесте - Анемияның еміне дейін және кейінгі жасөспірімдердің СБК тест көрсеткіштері (M ±m).

Сыналған жасөспірімдерде субъективті өзіндік баға көрсеткішінің барлық параметрлері жоғары болды – седім 30,7 %, белсендік – 23,7 %, көңіл-күй – 31,9 % артты.

Жүргізілген сынақтардың нәтижесінде жасөспірімдерде анемия жүйке жүйесі, яғни оймен жұмыс істеу қабілеттілігінің төмендеуімен, оқу күні мен аптасының динамикасында айқын шаршаумен, ағзаның психофизиологиялық күйлерінің нашарлауымен жүреді. Анемияның емінен соң атқарылатын жұмыстың саны мен сапасын жоғарылап, сезім, белсендік және көңіл-күйдің жақсаруы байқалады. Анемия емінің әсерінен айналмалы-гипоксия синдромы жойылып, орталық жүйке жүйесі қызметтерінің қалыптасуы жасөспірімдердің білім алу үрдісіне бейімделу механизмін нығайтуға және оқуға ынтасын артуына көмек береді.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. 
   Гематология: Новейший справочник. /Под общ. ред. К.М. Абдукадырова – М.: Эксмо: СПб.- Сова.- 2004.- 928 с.- ISBN 5-699-05074-4.
   
2. 
   Байжанова К.Т., Бекмұрзаева Э.К. Қан аурулары, Шымкент.-2010.- 400 б. - ISBN 9965-833-40-0.
   
3. 
   Байжанова К.Т. Темір тапшы анемиямен зардап шегетін студенттердің жұмыс қабілеттігін бағалау/ Байжанова К.Т., Альмухамедова А.Х., Сейсембеков Т.З., Байдурин С.А. // Астана медициналық журналы.- Астана.- 2001.- №4.- Б. 84-87.
   
4. 
   Байдурин С.А. Заболевания системы крови.- Астана.- 2007.- 246 с. - ISBN 9965-15-680-8.
   
5. 
   Некипелов М.И. Гигиенический и психофизиологический анализ закономернностей формирования работоспособности и охраны здоровья студентов в Сибири. М.ғ.д. ... дис., Иркутск, 1994, 317 б.
   
6. 
   Общая гематология/ Б.И. Кузник, О.Г. Максимова.- Ростов н/Д.:Феникс.- 2007.-573 с.- ISBN 978-5-222-12325-6.
   

Байжанова К.Т.

Южно-Казахстанская государственная фармацевтическая академия, г.Шымкент

Изучена влияние циркуляторно-гипоксического синдрома на умственной работаспособность подростков обучающися в младших курсах ВУЗов г. Шымкента, страдающих анемией. Установлено, что анемия сопровождается снижением работоспособности и ухудшает психофизиологичского состояния организма. Доказана эффективность противоанемическое лечение в коррекции этих нарушении у подростков.

Ключевые слова: подростки, анемия, психофизиологичское состояние, работоспособность, лечение.
SUMMARY
Influence of anemias on work of nervous system at teenagers

Bayzhanova K.T.

Southern Kazakhstan state pharmaceutical academy, Shymkent
Efficiency of teenagers обучающися in the younger courses of higher education institutions of Shymkent having anemia is studied influence of a circulator and hypoxemic syndrome on intellectual. It is established that anemia is accompanied by decrease in working capacity and worsens a psikhofiziologichsky condition of an organism. Efficiency protivoanemichesky treatment in correction of these violation at teenagers is proved.

Keywords: teenagers, anemia, psikhofiziologichsky condition, working capacity, treatment.

УДК 615.213:616-08-06
ПОБОЧНЫЕ ЭФФЕКТЫ ПРОТИВОЭПИЛЕПТИЧЕСКИХ ПРЕПАРАТОВ ПЕРВОГО И ВТОРОГО ПОКОЛЕНИЯ
Дущанова Г.А., Қауызбай Ж.Ә.,Сейдахметова А.А., Калменов Н.Д.

Южно-Казахстанская государственная фармацевтическая академия, г. Шымкент
АННОТАЦИЯ
Исследована частота и сравнительная характеристика побочных эффектов применения проти-воэпилептических препаратов первого и второго поколений. Выявлена меньшая токсичность, лучшая переносимость и удобство применения противоэпилептических препаратов второго поколения.

Ключевые слова: противоэпилептические препараты, побочные эффекты, ламотриджин (ЛТД), леветирацетам (ЛЕВ), частота, карбамазепин (КБЗ), вальпроевая кислота (ВПК).

Целью фармакотерапии эпилепсии является полное устранение приступов при отсутствии побочных эффектов противоэпилептических препаратов (ПЭП). К сожалению, у многих пациентов наблюдаются те или иные побочные эффекты лекарственной терапии либо развивается резистентность к проводимому лечению [3]. Важное значение имеет монотерапия, поскольку при этом снижается вероятность развития побочных эффектов и исключаются проблемы, связанные со взаимодействием лекарств.

Кроме того, монотерапия может быть дешевле, поскольку многие ПЭП (в основном традиционные) обладают способностью активации процессов биотрансформации в печени путем индукции энзимов, что приводит к снижению концентрации в плазме крови препаратов сопутствующей терапии и таким образом требует повышения дозы.

Согласно последнего обзора Кохрейна [4] дополнительными факторами риска, приводящими к деменции у больных эпилепсией, являются необходимость длительного приема антиэпилептических препаратов, побочным эффектом которых является токсическое воздействие на печень и головной мозг. Эпилепсия требует продолжительного и интенсивного медикаментозного лечения. Полное прекращение припадков возможно у половины из всех больных эпилепсией. У 30% пациентов это состояние может быть достигнуто при дозировках, вызывающих те или иные побочные эффекты. Лекарственные поражения печени составляют около 10% от всех побочных реакций макроорганизма, связанных с применением антиэпилептических препаратов. В 25 - 28% случаев лекарственные поражения печени являются причиной развития фульминантной печеночной недостаточности [5]. Поэтому при лечении эпилепсии учитываются ожидаемые положительные результаты и проявления побочных эффектов.

Целью настоящего исследования явилось изучение побочных эффектов и частота их возникновения у двух современных противоэпилептических препаратов второго поколения (ПЭП-II): ламотриджина (ЛТД) и леветирацетама (ЛЕВ) по сравнению с препаратами первого поколения (ПЭП-I) карбамазепина(КБЗ) и вальпроевой кислоты(ВПК).

Дизайн исследования. Проанализировано по 50 больных эпилепсией, находящихся под наблюдением эпилептолога, регулярно принимающих монотерапию противоэпилептических препаратов второго поколения (ПЭП-II): ламотриджина (ЛТД) и леветирацетама (ЛЕВ) и первого поколения (ПЭП-I): карбамазепина(КБЗ) и вальпроевой кислоты(ВПК) со стажем заболевания от 3 лет и выше. Обследование и лечение проводилось согласно стандартам диагностики и лечения.

При анализе побочных эффектов отмечалось влияние на общее состояние, на центральную нервную систему и на психическое состояние пациентов. При применении КБЗ  характерными побочными действиями являлись:   возбуждение, галлюцинации, депрессия, агрессивное поведение, активация психоза, диплопия, нарушения аккомодации. При применении ВПК кислоты наиболее часто выявлялись - тошнота, рвота, диарея, боль в желудке, анорексия или повышение аппетита, нарушения функций печени, сонливость, тремор, парестезии, спутанность сознания, периферические отеки, кровотечение, лейкопения, тромбоцитопения. При длительном приеме - временное выпадение волос. Самым частым побочным эффектом ЛТД являлась экзантема. При появлении сыпи препарат немедленно отменяли. Другими редкими побочными эффектами являлись ветилиго, желудочно-кишечные симптомы, сонливость, тошнота, диплопия, идиосинкразическая тромбоцитопения, лейкопения и повышение уровня трансаминазы, которые созвучны с результатами других исследований [6]. У 6,4% больных наблюдаются нарушения сна, которые частично устраняются путём приёма препарата по утрам или в середине дня[7].

ЛТД хорошо переносился больными. Отмечается улучшение качества жизни больных. Самые частые побочные эффекты - сонливость, астения и головокружение, причём сонливость чаще бывает при более высоких дозах препарата, подтверждающие данные исследований [8]. Наблюдались желудочно-кишечные явления (анорексия, диарея) и побочные эффекты со стороны ЦНС (амнезия, атаксия, бессонница, нервозность, тремор, витилиго), а также диплопия и кожные реакции. Иногда развивалась эмоциональная неустойчивость и агрессивность. Результаты приведены в таблице.

По сравнению с препаратами первого поколения (ПЭП-I): карбамазепин (КБЗ) и вальпроевая кислота (ВПК), у ПЭП-II намного меньше побочных эффектов, связанных со стимуляцией или торможением активности ферментов, например, когнитивные, гормональные и другие. Высокая эффективность в сочетании с меньшей токсичностью, лучшей переносимостью и удобством применения (отсутствие необходимости проведения регулярного мониторинга концентрации препарата в крови). Это упрощает терапию и улучшает комплаентность больных, что абсолютно необходимо для успешного ведения больных с парциальной или генерализованной эпилепсией[9].

ПЭП-I (КБЗ, ВПК) обладают повышенной способностью развивать побочные эффекты из-за активации/торможения активности ферментов. Эти побочные эффекты маловероятны для большинства ПЭП-II, поэтому сейчас представляется возможным улучшить переносимость лечения. Частота досрочного прекращения применения ЛЕВ, ЛТД меньше, чем для карбамазепина и вальпроевой кислоты [10,11]. Применение ПЭП-II улучшает переносимость и комплаентность, имеют лучшую безопасность.