150
66-сурет. Өзен эрозиясының базисі
Өзендер мен жылғалар суы құйылатын су қоймасының (өзен,
көл, теңіз, мұхит)
деңгейі эрозия базисі деп аталады (
66-сурет).
Эрозия базисінің белгілі бір деңгейде орналасуы өзеннің эрозиялық
жəне аккумуляциялық əрекетіне байланысты. Жалпы өзен эрозиясы
ағын
ерекшелігіне байланысты тереңдік,
бүйірлік,
регрессиялық
жəне
трансгрессиялық эрозияға бөлінеді. Əрине,
бұл бөлу шарт-
ты түрде ғана, өйткені эрозия механизмі табиғатта күрделі сипатта
жүреді.
Өзен аңғарының морфологиялық элементтері. Өзен аңғары –
жер бетіндегі аса кең емес, ұзына бойы ирелеңдеп созылып жатқан
жалпы еңістігі өзеннің бастауынан
сағасына қарай бағытталған,
теріс пішінді жер бедері.
1 - арна, 2, 3, 4 - терраса, 5, 6, 7 - жайылма
67-сурет. Ассимметриялық аңғардың негізгі элементтері:
Аңғардың негізгі морфологиялық элементтеріне
арна, жайыл-
ма, терраса, аңғар жəне
жағалауындағы аңғар беткейлері жатады
(
67-сурет).
151
Арна – өзен суы үнемі үздіксіз
ағатын аңғар табанының ең
тереңделген бөлігі.
Достарыңызбен бөлісу: