МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БАЛАНЫҢ КОГНИТИВТІ ДАМУЫНДА

358 
Сонымен, білім беруді ақпараттандыру тәрбиешілер мен мұғалімдердің 
педагогикалық жұмысының жаңа жолдары мен әдістерін ашады. 
Интерактивті ойын белсенді оқыту әдісі болып табылады. Яғни, бұл 
әлеуметтік өзара әрекеттесу процесін ұйымдастыратын әдіс, оның негізінде мектеп 
жасына дейінгі балалардың ойын процесі кезінде немесе осы ойынның нәтижесінде 
пайда болған кейбір жаңа білім мен тәжірибе болады. Интерактивті ойын – белсенді 
дидактика, танымдық ойын. Көбінесе мұндай ойындар балаларды оқыту үшін 
қолданылады[1]
Мектепке дейінгі жаста негізгі әрекет ойын болып табылады. Ойын кез келген 
нәрсе болуы мүмкін. Жылдың кез келген мезгілінде балалар далада ойнағанды 
жақсы көреді. Дегенмен, жаңбырлы, қарлы және аязды ауа-райы жағдайында 
балалар, әрине, ұзақ уақыт бойы үйде қалады: үйде немесе балабақшада. Көңілді 
уақыт өткізу үшін ғана емес, сонымен қатар мектеп жасына дейінгі балаларды 
дамыту және тәрбиелеу үшін интерактивті ойындарды белгілі бір уақытты ескере 
отырып, дозаланған түрде пайдалануға рұқсат етіледі.
Интерактивті ойындардың көптеген нұсқалары бар. Ең бастысы 
дидактикалық интерактивті ойынды дұрыс таңдау.
Мысалы, музыкалық интерактивті ойындарды пайдалану мектеп жасына 
дейінгі балалардың көркемдік-эстетикалық талғамын дамытуға мүмкіндік береді. 
Бұған музыка жетекшісі мен тәрбиешінің бірлескен жүйелі жұмысы сәтті ықпал 
етуде. Қазіргі уақытта мектеп жасына дейінгі балаларды толыққанды дамыту 
мәселесі өткір тұр, сондықтан әрбір балабақшада балалардың дамуына барынша 
қолайлы жағдайлар жасалған. Мектепке дейінгі білім беру мекемесінде заманауи 
интерактивті жабдықтармен жабдықталған музыка залы бар, музыкалық аспаптар 
таңдалды, музыкалық-ырғақтық қабілеттер мен негізгі ырғақтық қимылдарды 
дамыту үшін музыкалық интерактивті ойындардың картотекалары құрастырылды, 
пәндік дамытушы орта жасалды, қолжетімді АКТ құралдары (интерактивті тақта, 
ноутбук, проектор, колонкалар).
Балабақша топтарында музыкалық орталықтар дидактикалық ойындармен, 
музыкалық аспаптармен, топтардағы би шығармашылық орталықтары би 
композицияларына арналған атрибуттармен жабдықталған: ленталар, шарфтар, 
жалаулар, би әрекеттеріне арналған гүлдер, көктемгі гүл шоқтары.
Музыкалық бағыттағы интерактивті ойындар өте алуан түрлі: «Әуенді тап», 
«Тапқыр және тапқыр», «Не артық?», «Музыкалық аспаптар», «Үш кит», 
«Қонақ...», «Жаңбыр», «Ағынды ән!», «Дауысты және тыныш», «Жол тапқыштар 
(«Маша мен аю» мультфильмі негізінде)», «Көңілді құрбылар (ноталар мен 
музыкалық қызметкерлер)». Музыка жетекшісімен, мысалы, «Жаңбыр» ойынын 
үйреніп, содан кейін балалар тәрбиешінің жетекшілігімен оны өз бетінше 
қайталайды. Мұғалім топтың музыкалық бұрышына «Тамшылар» (үлкен және кіші 
өлшемді) карточкалар жинағын әкеледі; музыкалық аспаптар: қоңырау, 
металлофон.
Балалар өз бетінше «Жаңбыр» ойынын ойнайды, ән айтады, ырғақты өрнек 
салады, қол соғады, музыкалық аспаптарда ойнайды, өздерінің жаңбыр музыкасын 
ойлап табады.

359 
Интерактивті музыкалық-дидактикалық ойындар балаларды қарапайым 
тапсырмалардан біршама күрделі импровизациялық және шығармашылыққа 
жетелейтін сабақтастық пен өзара байланыстылық принциптері негізінде 
әзірленеді. Бұл ойындарды мектеп жасына дейінгі балалардың музыкалық және 
ойын іс-әрекетінде пайдалану таныс балалар әндері үшін ырғақты, динамикалық, 
дыбыстық дыбыстық суреттерді өздігінен құрастыруға мүмкіндік береді. Түрлі-
түсті мультимедиялық суреттер, анимация балаларды баурап алады, ойынға 
эмоционалды қызығушылықты және оған қатысуға деген ұмтылысты қолдайды[2] 
Мұндай интерактивті ойындар балалардың эстетикалық даму саласындағы 
білімдерін байқаусызда тексеруге, мектеп жасына дейінгі балалардың музыкалық 
қабілеттерінің деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Балаларға «Гүл-» интерактивті 
ойыны өте ұнайды. Ойында балалар кез-келген түсті гүл жапырақшасын таңдауға 
шақырылады. Презентацияға жетекшілік ететін мұғалім таңдалған гүл 
жапырақшасының музыкасын қосады, балалар әннің, ойынның немесе бидің атын 
тыңдап, болжайды. Егер жұмыс дұрыс болжанса, таңдалған жапырақшада 
жұмыстың аты мен мазмұнына сәйкес сурет пайда болады. Ойынның соңында 
балалар музыкалық нөмірді орындауға шақырылады.
Мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс жасауда танымдық белсенділікті 
дамыту үшін интерактивті ойындарды пайдалану арқылы оқу материалын тез 
меңгеру үрдісі байқалады. Мысалы, «Күн, ауа және су», «Наураш зертханасы», 
«Күн жүйесінің планеталары», «Су неге төгіліп жатыр?», «Кім жасырынғанын 
тап?», «Хаттар және сандар», «Дауысты – дауыссыз дыбыстар», «Дауысты – керең», 
«Қатты – жұмсақ», «Не шаншып?», «Заттың атын ата», «Сиқырлы компьютер», 
«Жабайы – үйшік», «Үйде кім тұрады? ?".
Мұндай ойында бала өзінің өмірлік тәжірибесін пайдаланып, ойлауға, 
интерактивті тапсырмаларды орындау кезінде салыстыру, қорытынды жасау, өз 
әрекеттерін орындау. Кез келген әрекет процесінде бала белгілі бір сыртқы 
нәтижеге әкелетін белгілі бір әрекеттерді және психикалық даму мазмұнының 
негізін құрайтын ішкі, психикалық әрекеттерді (қабылдау, ойлау, елестету, есте 
сақтау) игереді. Сол сияқты мектеп жасына дейінгі балалардың кез келген әрекеті 
көптеген әрекеттерден тұрады [3].
Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуде интерактивті ойындарды 
пайдалану балалар үшін қарапайым, қолжетімді түрде бізді қоршаған әлем туралы 
түсінік беруге мүмкіндік береді; сезімдердің, көңіл-күйдің алуан түрлілігін ажырата 
білуге үйрету. Мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық қабілеттерін 
дамыту үшін интерактивті ойындарды пайдалану әрқашан балалардың дамуында оң 
тенденция береді. Көрнекі құралдарды пайдалану арқылы балалардың жалпы 
қабілеттерімен қатар сенсорлық қабілеттері де белсенді түрде дамиды.
Мысалы, интерактивті кесте арқылы орындалатын музыкалық тапсырмалар 
баланың ақыл-ой әрекетін айтарлықтай белсендіреді, оның шығармашылық сипатқа 
ие болатын өзіндік музыкалық әрекетін дамытады. Есте сақтау және музыкалық 
талғамын арттыру. Бұл интерактивті ойындардың құндылығы балалардың 
түсінігіне қол жетімділігінде, қызығушылықты оятып, оған қатысуға құштарлығын 
тудырады. 

360 
Нәтижесінде балалар белгілі бір білім саласы бойынша қажетті білім алады. 
Интерактивті ойындар мазмұны жағынан алуан түрлі және әсем безендірілген, 
қарапайым навигация жүйесі болуы керек, сонда ғана олар балалардың назарын 
аударады, ойынға құштарлығын тудырады, балаларды шығармашылыққа баулиды, 
оларды дамытады 

жүктеу/скачать 5.2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: