Дәріс тақырыбы: Зертханалық зерттеу әдістері: қан, нәжіс,қақырық, несеп,плевра сұйықтығы. Жоспар

1. Жалпы клиникалық зерттеу.

2. Гематологиялық зерттеу.

3. Биохимиялық зерттеу.

4. Микробиологиялық зерттеу.

5. Микробиологиялық зерттеу.

Адам организмдегі патологиялық процессті анықтауда зертханалық - аспаптық зерттеу әдістерінің рөлі өте үлкен. Зертханалық - аспаптық зерттеу әдістерінің негізгі тексеру әдістерінен айырмашылығы бұл әдістер физика, биология, биохимия ғылымдарының жетістіктеріне сүйене отырып жүргізіледі. Адам организіміндегі кейбір патологиялық процесстердің дамуын зертханалық-аспаптық әдістерді қолданбай анықтау өте қиын. Қазіргі уақытта зертханалық - аспаптық зерттеу әдістерінң түрлері күннен күнге көбеюде және медициналық тәжірибеде кеңінен қолдануда.

Зертханалық - аспаптық зерттеу әдістерін жүргізуге арнайы дайындықтан өткен медицина қызметкерлері тағайындалады.

Науқастарға зертханалық - аспаптық зерттеулер дәрігер тарапынан тағайындалған көрсетілімдер бойынша тағайындалады.

Зертханалық зерттеу әдістері.

Зертханалық зерттеу әдісі науқастарды тексеруде қолданатын тексерулердің ерекше бөлігі және клиникалық тәжірибеде кеңінен қолданылатын зерттеу түрі. Зертханалық зерттеу науқас ауруын анықтап диагноз қою, жалпы жағдайын бағалау, науқасқа тағайындалған ем барысын бақылау, жедел жағдайларда зерттеу жүргізуде маңызы үлкен. Зертханалық зерттеу төменде көрсетілген бағытта жүргізіледі:

1.Жалпы клиникалық зерттеу: жалпы зерттеуде несеп, нәжіс, асқазан сөлі, ұлтабар сөлі, ликвор, экссудат, транссудат және басқа биологиялық сұйықтықтар зерттеледі.

2. Гематологиялық зерттеу : (қан, сүйек майы зерттеледі. )

З.Биохимиялық зерттеу:

4. Цитологиялық зерттеу :

5.Микробиологиялық зерттеу: оларбактериологиялық,вирусологиялық, паразитологиялық зерттеулер.

6.Иммунологиялық тексеру: бұл серологиялық диагностика.

7.Гемостаз жүйесін зерттеу.

Зертхана жағдайында қан, несеп, нәжіс, асқазан және ұлтабар сөлі, қақырық, плевра сүйықтығы, өт, бронх секреті және ағза ұлпалары мысалы: бауыр, талақ, бүйрек, сүйек майы тексеріледі.

Зертханалық зерттеу нәтижесінің көрсеткіштері зерттелетін материалды жинау технологиясына, сақталу тәртібіне, реактивтердің сапасына, зертханалық тәсілдердің дұрыс жүргізілуіне байланысты.

Қан (ұлпа) пішінді элементтерден және (жасуша аралық зат) плазмадан тұрады. Плазма түссіз сұйықтық, құрамында 90-93 процент су, 7-10 процент құрғақ заттар (олар; белоктар, майлар, көмірсутегілер, аминқышқылдары, минераль заттар) болады. Плазма құрамында бұлардан басқа қанның пішінді элементтері; эритроциттер, тромбоциттер, лейкоциттер болады. Қанды зерттеудің түрлері: 1.Гематологиялық 2.Биохимиялық 3.Иммунологиялық 4.Микробиологиялық 5.Гемостаз жүйелерін зерттеу.

І.Гематологиялық зерттеу. Жалпы клиникалық зерттеудің мақсаты - қан құрамындағы пішінді элементтердің саны мен сапасын, гемоглобин мөлшерін, эритроцитгердің тұну жылдамдығын анықтау. Сау адамның қан құрамы тәулік бойында қабылдаған тағамқұрамына немесе ішкен сұйықтық мөлшеріне байланысты өзгеріп отырады. Сондықтан зертханадық зерттеу нәтижелеріне осы факторлардыңәсері болмау үшін, қанның зерттеуге ашқарынға, белгілі бір уақьпта алынғаны дұрыс. Зерттеуге қан шынтақ тұсындағы көк тамырдан немесе саусақұшынан алынады.

Сау адамда қан құрамы жағынан тұрақты болады, қан құрамындағы өзгеріс организмдегі патологиялық процессті білдіреді.

Эритроциттер (ЭР)-қанның қызыл түйіршіктері, 100 -120 күн өмір сүреді, негізгі қызметі оттегіні тасымалдау.

Патологиялық эритроцитоз қан ауруларында (эритремия), тумыстан болған ақауларда, өкпе эмфиземасында кездеседі. Эритроцитопения гемоглобиннің азаюымен бірге анемияларды байқалады.

Эритроциттердің өлшемінің (көлемінің) өзгеруі - анизоцитоз деп аталады. Эритроцит диаметрі 6,5 мкм-н кем болса (микроцит) «микроцитоз» деп аталады және ол гемолитикалық анемияда, ал диаметрі эритроциттің 8,5 мкм көп болса (макроциг) «макроцитоз» деп аталады, ол Аддисон Бирмер анемиясында кездеседі. Эритроциттердің формаларының өзгеруі «пойкилоцитоз» деп аталады, жиі анизоцитозбен бірге анемияның ауыр түрлерінде кездеседі. Эритроциттердің түсі құрамындағы гемоглобиннің қалыты мөлшеріне байланысты Романовский тәсілімен сау адамдарда біркелкі түске боялып, қалыпты жағдайда алқызыл қызғылт түсте болады, ал анемияның ауыр формаларында эритроциттердің түсі әр түрлі болады, ол «анизохромия» деп аталады.