«Психология тарихы» пәні бойынша дәріс сабақтарының тезистері
Гештальтпсихологияның психологиялық идеялары
жүктеу/скачать 271.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эрнст Мах (1838-1916 )
- Кристиан Эренфельс
- Вертгеймер Макс (1880-1943)
| Гештальтпсихологияның психологиялық идеялары
Гештальтпсихология XX ғасырдың басында пайда болды және В.Вундттың оппозициясынан (бүтiндiк стуктуралар) гештальттар пәні ретiнде өз зерттеуiне қарай дамыды. Гештальтпсихология психологиялық бiлiмнiң дамытуына үлкен үлес қосты, қабылдау, ойлау және психикалық дамытудың көп феномендерi зерттелiп енгiзілдi. Эрнст Мах (1838-1916 ) Париждік университетiнiң профессоры, ХІХ ғасырдың 80-шi жылдарында, психологияның міндеті сәйкес (талданбайтын) тұтас элементтердiң iздестiруi болып табылған психикалық феномендердi зерттеуге жаңа бағыт жасады. Э.Мах бойынша, тәжiрибенiң бүтiндiк элементтерi барлық психикалық және физикалық жайттар "Бейтарап тәжiрибе" деп аталатын жиынтықтан тұратынын қалыптастырады. Э.Мах идеялары 1890 жылы басқа австралиялық психолог Кристиан Эренфельс (1859-1932) мелодияны қабылдауды зерттеу процесінде екi гештальтсапаны анықтады: транспозитивтілік және жоғары суммативтілік. Транспозитивтілік деп бөлшектер түбегейлі трансформацияланса да оны тұтастай қабылдау қабілеті түсінілді, бұл құраушылардың тұтастығы. Жоғары суммативтілік деп тұтас бейнеде бар және жеке бөлшектерде жоқ белгілерді қабылдау қабілеті түсніліді. К.Эренфельстің дәл осы зерттеуі гешталтьпсихологияның қалыптасу процессіндегі негізгі кезең болды. Алғашқы гештальтпсихологияның ғылыми мектебінің пайда болуына Э.Махтың және К. Эренфельстің еңбектерінде негіз қаланған еді, оған қарамастан негізін қалаушысы М.Вертгеймер болып саналады. Вертгеймер Макс (1880-1943) неміс психологы. Прага және Берлин университеттерінде білім алған. О.Кюльпенің басқаруымен 1904 жылы М.Вертгеймерді психология бойынша докторлық диссертацияны қорғауға дайындаған және оны ол сәтті қорғап шыққан. М.Вертгеймер Франкфурт, Берлин, Вена университеттерінде мұғалімдік жұмыс айналысқан. Германиясындағы фашисттардың билігі келгеннен кейiн, 1934 жылы М.Вертгеймер АКШ-қа қоныс аударған, Нью-Йоркте әлеуметтiк зерттеулердiң Жаңа мектебінде сабақ бердi. жылы М.Вертгеймер феноменнiң эксперименталды зерттеуiнiң нәтижелерi қозғалыс феномені, ол қозғалысты қабылдау формальді стимул болып саналмайды деп қорытынды жасап көрсеттi. Адамның қабылдауы қоршаған шындықтың болмысын толық мәнді қамтып көрсететiн туралы В.Вундттың ұсынысы нәтижеде терiске шығарылған. М.Вертгеймер саналы принциптің тұтастығының негізгі принципі ретінде оны құрайтын (бүтiндiк бiлiмдер) гештальттер арқылы сананы қарастыру қажет деп ұсынған. М.Вертгейм пікірі бойынша, сана өз кезегінде "Өрiс", тұтас динамикалық және оның құрылымдық гештальттерi бiр-бiрiмен өзара байланысты болып табылады. жүктеу/скачать 271.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|