Білім алушыларды тәрбиелеуде қҰндылықҚа бағытталған тәсілді жүзеге асыру бағдарламасы

514 
Қорытындылау 
Мұғалім сөзі: Балалар, осымен сабағымызды қорытындылайтын кез де 
келді. Ендеше, біз «Еңбекқорлар еліне» барып, саяхат жасап қайтайық. Ол 
үшін «Біз не үйрендік? Не білдік?» деген сұрақтарға жауап береміз. Әрбір 
дұрыс жауап берген оқушы әртүрлі суреттермен еңбекқорлар елін безендіреді. 
Жүректен – жүрекке 
Мұғалім сөзі: Тәрбие сағат сәрсенбі күні өтіп отырғандықтан «сәрсенбі 
сәтті күн» деген мақалмен басталса, енді осы ырымды жалғастырып, кішкене 
жүрекшелерге жазып, балалар бір – біріне бата береді. 
Мысалы: 
- Ерасыл, еңбегің жемісті болсын! 
- Алма, еңбек етсең емерсің деген. Осыны есіңе сақта. 
- Олжас, сүйіп істеген іс шаршатпайды. Сондықтан өзіңе ұнайтын 
істерің көп болсын. 
- Аделия, өмірдегі тірегің еңбек болсын, 
- Мұхаммед, «Еңбек– қуаныш, жалқаулық - айырылмас азап», - деп ұлы 
Абай атамыз айтқандай ешқашан жалқау болма. 
Жүректен – жүрекке осылайша жалғаса береді. 
Негізгі және орта мектеп оқушылары үшін оқуға деген мағыналы, 
мақсатты қатынасты, оның өмірге қажеттілігін түсінуді, ата-ана, мұғалім 
және мемлекет алдындағы жауапкершілікті тәрбиелеуге бағытталған сынып 
сағаттары мен конференциялар өткізу ұсынылады. 
8. «Оқытатын нәрсеңді сүй және сүйген нәрсеңді үйрен» сынып сағаты 
оқу іс-әрекетінің одан әрі кәсіби бағытты анықтауда маңыздылығын 
анықтайды, еңбек көрсеткіштері бойынша өзіне-өзі диагностика жасауға және 
өзіне-өзі тәрбиелеуге ықпал етеді. 
Сабақтың формасы: интерактивті әңгіме, сауалнама 
Өтетін орны: оқу бөлмесі. 
Жабдықтар мен көрнекіліктер
: 
түрлі-түсті маркерлер салынған 
флипчарт, сауалнама 
Сабақтың барысы: 
I. Сынып жетекшісінің кіріспе сөзі 
Құрметті балалар! Сенлерге тіпті кішкентай кезіңізден бастап 
аналарыңыздың, әкелеріңіздің және туыстарыңыздың қалай жұмыс істейтінін 
байқауға тура келді. Олар күнделікті жұмысқа немесе мемлекеттік кәсіпорынға 
немесе жеке мекемеге қалай барады. Олар үй шаруасымен, балаларын, 
туыстарын күту сияқты өмір бойы қалай айналысады. Бір минутқа елестетіп 
көріңдер: егер олар жұмыс жасамағанда не болар еді? (Оқушылар өз ойларын 
айтады). 
Көріп отырғандай, еңбек - адам өмірінің негізі. Адам қартаяды, қайтыс 
болады, ал оның еңбегі балаларына, немерелеріне, шөберелеріне қалады. Бізде 
бар нәрсенің бәрі: тамақ пен киім, жайлы бұрыш, үй, көктемгі су беретін құдық, 
қалалар мен ауылдар, храмдар мен астық алқаптары - адамның еңбегімен 
жасалады. Халық мақалында: «еңбек етсен ерінбей, тояды қарның тіленбей» 

515 
дейді. Осылайша, әрқайсысымызға жұмыс жасау керек деп батырып айтады. 
Адам неғұрлым жақсы жұмыс істесе, оның ақыл-ойы мен қолының 
шығармашылығы соғұрлым жетілдіріледі. Бірақ шеберлік, жетілу өздігінен 
пайда болмайды, оларды оқыту, ыждағаттылықпен оқыту қажет. Сендердің 
жастарың - білім алу, қабілеттер мен таланттарды дамыту уақыты. 
Өйткені, өмірінің бірінші ширегінде білім алмаған, екіншісінде жақсылық 
жасай алмаған, үшіншісінде адал болмайтын адамдар туралы еңбек туралы 
жақсы айтпайды, төртіншісінде: «Мен ешқашан өмір сүрген емеспін» дейді. 
Осы сөздерді қарастырайық. Адамның орташа өмір сүру ұзақтығы (75 жас),
оны төртке бөл. Әр тоқсан қанша жасты алады? (18-19 жас). Ал сен қазір 13-14 
жастасың. Бұл өмірдің бірінші тоқсанының жартысынан астамы. Білім алуға 
уақыт келді. Айтшы, сен өміріңде қашан оқыдың? (Оқушылардың жауабы). 
Жоқ, бірінші сыныптан емес, өміріннің алғашқы қадамдарынан әлдеқайда 
ерте. Анаңның бесік жырын немесе әжеңнің әңгімесін тыңдау арқылы сен 
оқуды білдің. Сен бірінші сыныпқа үлкен сөздік қорымен келдің, қарым-
қатынас жасауды білдің, өз ойларыңды білдіре алдың. 
Бұл қазірдің өзінде үлкен, қиын ғылым және оны игере отырып, сен 
өзіңнің оқу қабілеттеріңді арттырасың. Сен бала кезіңде негізінен өзіңе қажет 
білімдерді жаттап алдың, бұл саналы түрде болмады, сен не үшін бір нәрсе 
білуің кере немесе білмеуің керек екенін ойламадың. Бірақ қазір сенде сұрақ 
туындайды: бізге білім не үшін қажет, мен өмірде не тілеймін, ол үшін не 
істеуім керек? (Оқушылардың пікірі). 
Білім, оқу арқылы адам дамиды. Мектеп кезінде оқушы белгілі бір білім 
көлемін ғана алады, сонымен бірге дамудың қоршаған әлемді талдау, 
салыстыру, жалпылау, бағалау деңгейіне жетеді. Сен оқу - бұл еңбек, қажырлы 
еңбек, табандылықты, ерік-жігерді және көп уақытты қажет ететіндігін 
бұрыннан түсіндің. Ерік-жігері жоқ балалар қиындықтарға кезігіп, оларды жеңу 
үшін өз күштерін жұмылдыра алмайды, нашар оқиды және, әрине, нәтижелері 
нашар болады. Бірақ әр адамның нашар нәтижелері оған жағымсыз әлсіздік 
сезімін әкеледі. Бұл намысқа, абыройға нұқсан әкеледі. Көбіне мұндай 
жағдайда оқушы мен бірінші болғым келмейді деп, өз уайымын 
немқұрайлылықпен жасырады. Жалқаулыққа беріліп, өзі өзін жазалайды. 
Кімде-кім жалқаулыққа уақыт жіберсе, ол өзіне-өзі зияндық жасайды: адам енді 
ынтасымен көп жұмыс істей алмайды. Кейбір соқушылар анда-санда жұмыс 
істейді, сондықтан олардың білімінде олқылықтар пайда болады. Бұл 
физикадағы электрлік тізбектегі бірнеше буындарды жұлып алумен теңбе-тең 
болады. 
Осы тізбекпен бірдеңені қосу не оның өзін қосу мүмкін бе? Оның жеке 
бөліктері бүтін болса да, мұндай тізбектің мәні неде? Немесе, мысалы, далада 
фермер қалаған уақытында ғана жұмыс істейді. Егін жақсы болар ма еді? Оқыту 
кезінде бәрі бір-бірімен байланысты, сондықтан эпизодтар бойынша оқығанда 
сен өмірге жеткілікті білім ала алмайсың. Еңбекті ауыр жүк деп қабылдаудың 
қажеті жоқ, ал оқу - бұл еңбек және ол саған білім алудың қуанышын әкеледі, 
сені -ой мәдениетінің жоғары деңгейіне көтереді. 

516 
Халық даналығы бекер айтпаған: оқыған - күн, ал оқымаған - түн. Сенің 
білім алуға, дамытуға, жетілдіруге мүмкіндігің бар екендігі - үлкен бақыт. 
Сондықтан сен мектептегі жылдарды өз пайдаңа пайдалан, жалқаулықпен, 
шешімсіздікпен, сенімсіздікпен күрес, ерік-жігеріңді аш, сонда сен қуаныш 
сыйлайтын жоғары нәтижелерге қол жеткізесің. Айналаға қара. 
Сені адамның қолымен жасалған заттар қоршап тұр: фабрикалар, 
кәсіпорындар, стадиондар, театрлар, әдемі ғимараттар, күтімді өрістер және т.б. 
Оларды жасаған адамдар қазір өмірде жоқ, біз олардың ақыл-ойы мен еңбегінің 
нәтижелерін қолданамыз. Сен де ізгі істеріңнің нәтижесін қалдыруың керек. 
Оның үстіне мемлекет сені оқытуда. Пісіп, сендер жақсы маман болып, жас 
республикамыздың гүлдене түсуі үшін жұмыс жасаңдар. Оған ақылды және өз 
еліне 
берілген 
саясаткерлер, 
патриоттар, 
әділ 
қазылар, 
жоғары 
технологияларды жасауды және өндіріске енгізуді білетін ғалымдар мен 
мамандар, экономикалық адамдар қажет. 
Бүгінгі жас ұрпақ қандай болса, республиканың болашағы сондай болады. 
Жоғарыда айтылғандардан біз сендерге не үшін оқу керек екендігі туралы 
қорытынды жасай аламыз, ол - оқу қоғам мен мемлекет алдындағы парыз, 
өйткені сен оның өркендеуі мен халықаралық беделін қамтамасыз етесің. Ал 
бұл үшін жоғары ақыл-ой мәдениеті қажет. 

жүктеу/скачать 5.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: