Бұл қызмет бойынша 1024 сұхбаткерден сауалнама алынды. 10 балдық шәкіл бойынша қызметке қанағаттанушылық 8,2 балл болды. 71,8% қанағаттанушылықты жалпы алынған қызметті «8-10» балға бағалаған сұхбаткерлер үлесі көрсетеді.
Қанағаттанушылық дәрежесі бизнес көлеміне, сол сияқты қызмет нысанына байланысты. Атап айтқанда, алынған қызметке 87,3% ірі бизнес, 66,4% орта бизнес және 71,9% шағын бизнес өкілдері толық қанағаттандырылды. Балдарда көрсеткенде, ең ірі жоғары баға ірі бизнеске берілді – 8,8 балл, орта бизнес 8 балл, ал шағын бизнес өкілдері – 8,2 балл алады. Қызмет нысаны бойынша бағалауды 10 балдық шәкіл бойынша келесі түрде бөлуге болады: АҚ өкілдері орташа алғанда қызметті 9,2 балға, ЖШС – 8,4 балға және ЖК – 7,5 балға бағалады.
59-диаграмма. Ұйым нысаны бойынша бизнестің қанағаттанушылық дәрежесі, %
Кедендік тазарту және тауарлар шығару қызметін алушылардың 4.5%-ы декларация тапсырған жоқ; тапсырғандардың ішінде 88,6%-ы мұны бірінші әрекеттенгеннен, 5,3%-ы екінші әрекеттенгеннен, 1,3%-ы үшінші әрекеттенгеннен жасаса, ал 0,2%-ы мұны төртінші және бесінші әрекеттенгеннен кейін ғана жасай алды.
Кәсіпорын менеджерімен жүргізілген сұхбаттан: «Біздің пікірімізше, осы қанағаттанбаушылықтың барлығы заңнаманың жетілдірілмегендігімен байланысты. Біз кеденнен өткізуді заң бойынша ресімдеуіміз керек емес пе. Міне, осы жерде заңнама бойынша нақты өмірдегі оқиғаларға қайшылықтардың кейбір тұстары туындайды. Осы жерде кеденнен өткізу барысындағы даулы мәселелер туындайды, бізің жағдайымызда автомобильдер туралы. Тек былтырғы жылдың ішінде заңнамаға төрт рет өзгеріс енгізілді, бірақ ортақ пікірге дилерлер де, мемлекет те келе алмады. Шешілуі және қаралуы тиіс әлі көптеген проблемалар қалды. Автомобильдердің артық бөлшектері, олардың аксессуарлары, оларды кеденнен өткізуді ресімдеу барысында бізде кеден қызметкерлерімен үнемі даулы мәселелер туындайды. Олар бір жіктемеге түседі ме, немесе түспейді ме, бұл қызметкердің өзінің кәсіпқойлығына да байланысты болады. Кімге кез боласың, соған байланысты. Бірақ көбінесе даулы мәселелер туындаған кезде біз оны Кәсіпкерлер палатасы арқылы шешеміз, оларға жүгінеміз немесе күрделі жағдайды түсіндіру үшін метрология бөліміне жүгінеміз. Бұл кедендік қызмет жұмысының сапасында бізді қанағаттандырмайтын негізгі мәселелер. 2015 жылдың қаңтарынан бастап жаңа кедендік регламент қолданысқа енгізілді, Кедендік одақ жұмысын реттеу және іске қосу жүріп жатыр, міне, осының нәтижесінде алдағы уақытта бізге қатысы жоқ жаңа тармақтар пайда бола бастады. Аккредиттелген органдар қызметтердің толық ауқымын бермейді, осының салдарынан автокөлікті кеденнен өткізуді ресімдеуде кідірістер туындайды. Негізінде осы қызметтердің толық кешенін ұсына алатын органдар аккредиттелмеген».
Компания брокерімен жүргізілген сұхбаттан: «Базаның тұрып қалуы: базаның, сервердің толыққанды жұмысына жауап беретін IT-мамандар жоқ. Жақсы IT мамандары мемлекеттік органдарда жұмыс істегісі келмейді. Кедендік мамандардың жетіспеушілігі: қызметкерлерге арналған қосымша штаттар жоқ, мамандар жүк көп түсетін қарбалас кезеңдерде қажет. Рұқсат құжаттарының нормаларын асыру (бюрократия): бұл кеден органдарының электрондық құжат айналымын білмеуі – кедендік қызметтің білікті қызметкерлерінің жетіспеушілігі».
Автоматтандыру деңгейі
Қызметтердің тек 15.6%-ы электрондық тәсілмен көрсетіледі (сұхбаткерлердің пікірі бойынша, олар қызметтің көп бөлігін электрондық тәсілмен алған) , 37,8% - аралас, ал көп бөлігі– 46,6% қағаз нұсқасында алады.
60-диаграмма. Қызметті көрсету нысаны, %
Бизнес көлемі кесігінде электрондық тәсілді ірі бизнес жиірек пайдаланады, бірақ пайызы жоғары емес – 17,7%. Қағаз нұсқасын орта бизнес көп пайдаланады – 52%, бұл ірі және шағын бизнестен 8-9%-ға жоғары.
61-диаграмма. Бизнес көлемі бойынша қызметті көрсету нысаны, %
Уақыт шығындары
Орташа алғанда сұхбаткерлер кедендік тазартудан өту кезінде 676,9 минут жұмсайды. Кезек күтуге 46,5 минут кетеді.
52-кесте. Қызмет алуға жұмсалатын уақыт шығындары
Қызмет нәтижесін күту уақыты
|
Бір өтініш үшін кезек күту уақыты
|
676,9 минут
|
46,5 минут
|
Қызмет параметрлеріне қанағаттанушылық
Кәсіпкерлер ең жоғары бағаны бланктік өнім бойынша блокқа, құжат үлгілеріне және қызмет көрсетілетін тілге қол жетімділікке берді, орташа алғанда 8,8 балл. Кедендік қызмет сапасының әлсіз компоненті қызмет көрсету шарттары бойынша блок болып табылады. Ең төмен баға техникалық қамтамасыз етуге, атап айтқанда, серверлердің, компьютерлер мен терминалдардың жұмысына берілді, орташа алғанда – 7,5 балл.
62-диаграмма. Қызмет параметрлеріне қанағаттанушылық, орташа балл
Ірі және шағын бизнес өкілдері жоғары бағаны бланктер мен көрсеткіштерге қол жетімділікке– 9,3 және сәйкесінше 8,9 балл берді, ең төмен баға техникалық қамтамасыз етуге – 7,7 және 7,5 балл берілді.
Орта бизнес үшін мықты көрсеткіш электрондық коммуникация болып табылады - 8,6 балл. Ең төмен баға орта бизнесте орта балл бойынша кедендік қызметтер сапасының техникалық қамтамасыз ету сияқты компонентіне берілді (7,3).
63-диаграмма. Сұхбаткерлердің (бизнестің) түрлері бойынша қызмет параметрлеріне қанағаттанушылық
Кәсіпорын өкілдерімен жүргізілген сұхбаттан: «Қазір Қазақстан бойынша бірыңғай база нашар жұмыс істейді. Жиі жұмыс істемей қалады. База жұмыс істемеген кезде қызметкердің қасында күні бойы түк бітірмей тұра беретін кездеріміз болды. База дұрыс әзіренбеген, ақпарат беру жылдамдығы да жақсартуды қажет етеді.мұндай жағдайларда кідіру көп болады, адамдар абыржи бастайды, қызметкерлер асыға бастайды, мазасыз және қолайсыз жағдай туындайды».
Заңнаманы түсіндіру
Осы тергеу шеңберінде бизнес өкілдері қызметтерді кедендік заңнаманың әр түрлі мәселелері жөнінде түсіндіру бойынша, оның ішінде Call-орталықты қоса алғанда, телефон бойынша бағалады. Жеке жүгінген кезде сұхбаткерлер кедендік қызмет жұмысын 8,7 балға, телефон бойынша заңнаманы түсіндіруді 8,3 балға, ал Call-орталыққа жүгіну бойынша – 7,7 балға бағалады. Бұл Call-орталық қызметкерлерінің біліктілігін арттыру қажет екендігін ғана көрсетеді.
64-диаграмма. Заңнама түсіндірмелеріне қанағаттанушылық
Кәсіпорын менеджерімен жүргізілген сұхбаттан: «Проблема – заңнамада өзгерістердің жиі болып тұратындығында, оған үлгеру мүмкін емес. Бұрын жеңіл болатын, қазір бұл қиындықтар туғызады.
Проблемалар
Әр түрлі қиындықтар мен проблемаларға тап болған сұхбаткерлер үлесі – 20,8%-ды құрады. Ірі бизнес өкілдерінің ішінде – 7,1%, орта бизнесте – 30,9% және шағын бизнесте – 17,9% сұхбаткерлер қиындықтарға кез болды.
65-диаграмма. Ұйым нысаны бойынша қызмет алу барысында проблемалар болды, %
Кедендік тазарту және тауарлар шығару қызметіне қанағаттанушылыққа бәрінен бұрын төмендегілер кері әсерін тигізді:
Кедендік декларация толтыру қиындығы – 36,7%, заңнама тарапынан проблемалар, нашар техникалық жасақталу – 35,7%, өткізу қабілеті төмен – 35,2%.
66-диаграмма. Қызмет алудағы проблемалар, %
Сыбайлас жемқорлық
3,5% қызмет тұтынушылар қызметті таныстық бойынша алған, заңсыз сыйақы беру – 2,6%. Жалпы, тергеу нәтижелері бойынша кедендік қызмет алушылардың 2,6%-ы сыбайлас жемқорлық қатынастарына қатысады. Сыбайлас жемқорлық қатынастар туындаудың ең жоғары тәуекелі тәуекелі орта бизнесте болып табылады - 3,1%, шағын бизнесте – 2,8%. Ал ірі кәсіпорындардың өкілдері бейресми төлемдер бермейді.
Сұхбаткерлердің пікірі бойынша, кедендік тазарту және тауар шығару барысында бейресми төлемдер көбінесе кедендік өкіл арқылы беріледі – 20,3%, бейресми делдал арқылы беру жоғары үлеске ие – 15.1% және тікелей қызметкерге беру – 14,6%. Таныстық арқылы да беріледі – 8,4%, сонымен қатар басқа қызмет қызметкерлері де іске қатыстырылады – 1,8%. Осының бәрі қолданылып жүрген механизмдер сыбайлас жемқорлықты іс жүзінде барлық тәсілдермен тәжірибеге айналдыруға мүмкіндік беретіндігін көрсетеді.
67-диаграмма. Заңсыз сыйақы беру, %, N=
Шағымдар
Сауалнама нәтижелері көрсетіп отырғандай, сұхбаткерлердің 75,8%-ы мемлекеттік органның іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану рәсімін біледі. 75%-ы шағымдану бойынша ақпаратқа қол жетімді деп көрсетті. 8,1%-ында шағымдану себептері болған, бірақ мемлекеттік органның іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) 3,9%-ы ғана шағымданған, яғни олардың әр бір екіншісінде шағымдану себептері болған.
68-диаграмма. Шағымдану, %
Наразы тұтынушылардың неліктен шағым жасамағандығының ең көп таралған себептердің бірі шағым істі шешуге көмектесетіндігіне сенбеушілік (28,1%). Себептер ретінде көрсетілетіндердің келесілері – шағым беру рәсіміне уақыт жоғалуды қаламау (24,6%) және кедендік қызметтерді тұтынушының өзіне кері әсерін тигізетін салдардан қауіптенуі (22,8%).
69-диаграмма. Шағым бермеу себептері, %
Шағымдар қабылдау рәсіміне қанағаттанушылық: 6 балл, шағымдарды қарау нәтижелеріне қанағаттанушылық: 7 балл.
Шағымдарды қарау мерзімдері бойынша: шағымдарды қарау мерзімдері бұзылған: 5,4%, шағымдарды қарау мерзімдерін білмейді: 5,4%
Түсініктер
«Білгіміз келеді, проблемалар бар, бірақ қайда және кімге барып, қалай жүгіну керек екенін білмеймін. Шағым беру орындарында шағым беру ережелері болуы тиіс».
«Осы мемлекеттік органдардың әрекетсіздіктеріне шағымданды. Оң нәтиже алған жоқ. Бұл құр бекер».
«Ақшамыз да жұмсалды, жүйкеміз де тозды. Қызмет алушы істі қараудан қанағаттанатындығына сенімділік жоқ. бұл уақыттың және қаржының шығындары».
«Шағымдар қабылдайтын органның сауаттылығын арттыру қажет».
«Кеден қызметкерлерінің құжаттардың кезеңдерін әдейі созатындығын анықтау қиын. Бірақ мұндай болып тұратыны рас, бірақ оны дәлелдеу орынсыз, және ол уақыт алады».
«Кедендік қызметті шулатқанша, тыныш қана өткен артық».
Кедендік қызмет туралы пікір
Проблемалардың болуына, кедендік посттарда кеден қызметкерлерінің жұмысына наразылықтарға қарамастан, СЭҚ қатысушылары шекарада кедендік бақылау қызметін ұсынатын кеден қызметкерлерінің имиджін жағымды бағалайды. Кеден қызметкерлерінің біліктілігін 8,6 балғ бағалады, жұмыста заманауи технологияларды пайдалануды – 8,4 балға, кеден қызметкерлерін жаңғырту бойынша іс-шараларды 8,5 балға бағалады.
Кедендік жүйенің заңды тыңдауды ынталандырмайтындығы ерекше көзге түседі, айыппұлдар бұзушылықтың ауырлығына өлшемдес емес, ал жүйенің өзі кәсіпорындардың дамуына ықпалын тигізбейді. Айыппұлдар бұзушылықтың ауырлығына өлшемдес екендігі туралы пікірлерді бағалау 7,4 балды, кедендік алымдар жүйесі кәсіпорындардың дамуына ықпалын тигізеді деген пікірді бағалау 7,8 балды көрсетті.
70-диаграмма. Осы қызметті сатып алушылардың кедендік қызмет туралы пікірі
Сұхбаткерлердің сөздері бойынша қызмет сапасын жақсарту бойынша тілектер:
-
Электрондық декларациялауды енгізу.
-
Қызметтер электрондық жолмен көрсетілсе.
-
Кадрларды іріктеу есебінен сыбайлас жемқорлық ты жою.
-
Қызмет алушылардың қызмет нәтижеін күту шарттарын оңтайландыру.
-
Кеден органдары қызметкерлерінің біліктілігін арттыру.
-
Кедендік заңнаманы жетілдіру.
-
Ақпараттық технологияларды, серверлердің жұмысын және кеден қызметкерлерінің компьютерлік сауаттылығын жетілдіру.
-
Кеден және басқа қызметтер арасындағы келісімділік және үйлесімділік.
-
Құжаттар тізбесін қысқарту.
-
Постты автоматтандыруды жақсарту.
-
КД мазмұнын жеңілдету.
Қорытындылар мен ұсынымдар
Кедендік қызмет сапасының серверлердің және компьютерлердің жылдамдығы, кезекте күту және телефон, Call-орталық бойынша қызмет туралы ақпаратқа қол жетімділік сияқты компоненттерін сұхбаткерлер ең төмен баға берді. Қызметті электрондық форматта ұсыну проблемалық тармақ болып табылады және жетілдіруді қажет етеді. Қызмет алушылардың пікірі бойынша жұмыстың электрондық түрін тиянақтау және толық көлемде іске қосу керек.
Call-орталықты қоса алғанда, телефон бойынша ақпарат алу жалпы қызмет сапасын қабылдауда көрсетледі. Сондықтан тергеушілер бизнес өкілдерінің қанағаттанушылық көрсеткішін жақсарту үшін осы бағыттарда жұмыс істеуге кеңес береді. Заңнаманы түсіндіру кедендік қызметтің басымды саласы болып табылуы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: |