4. Тіл кемістіктерін психолингвистикалық талдау.
Мүның мағынасын түсіну оның функциялары қүрылымын жэне даму жолдары арнайы педагогика үшін өте маңызды. Сондықтан да тіл ойлау шарты үшін жэне оның өмір сүруіне қоғамның дамуы үшін қажет. Тілді тану - адамның қоғамдағы дамуы мен қалыптасуының бір бғыты. Баланың кезкелген ауытқуының, баланың өсіп дамуына тез арада оның айналамен қарым-қатынасында эсер етеді.
Арнайы педагогика үшін мына проблемаларды атауға болады:
- лингвистикалық жэне психологиялық лингвистикалық бірліктердің арасындағы арақатынасы. Лингвистер үшін тіл күрделі көп деңгейлі оқыту болып табылады. Тіл бірліктері тілмен немесе тілдік стандартқа қатынасты, яғни элеуметтік топтың есінде жэне тілдік нормаға сай қалыптасуы, жеке жағдайда, тілмен түрмыстық жағдайда баланың сөздік қоры айналамен араласуы мен бірге дамиды. Тіл - бүл белгілер қүрамы, ол дамы үшін сөйлеу, таным қажет.
- баланың сөйлеу қабілетінің дамуы, онтогенез тілдік қабілетінің өте күрделі жағдай, баланың үлкендермен сөйлеуімен баланың жеке заттар мен жағымдық өрісінің дамуының қалыптасуы болып табылады.
- Отандық лингвистердің пікірі бойынша сөздің дамуы - еғ алдымен ол айналамен сөйлеудің дамуы, сондықтан баланың алдында үлкен міндеттер түр, ол үшін ең алдымен бала керекті нәрсенің барлығын білуішарт.
- ондай нэтижеге «үлкендер тілінің» сөзімен оларды үйымдастырудың үлкен бірліктері - сигналдар мен сөйлемдер қажет, алайда бала оны үлкендер сияқты қолдана алмайды. Сондықтан ол сөздерді дыбыстауға талпынады. Осы жағдайларды ескере отырып тіл дамуының үш аспктіге бөлуге болады: фонетикалық, грамматикалы, семантикалық.
1. баланың сөздік дыбыстық естуін дүрыс түсінбеу жағдайы.
2. дыбыстың естілуін түсінгенімен элде сөйлеудің үйымдастыруының заңдылықтарын түсінбеу.
3. баланың барлығын үғып түрып сөздік заттарға қатынасын түсінгенімен танымдық қатынасы дамымаған жағдай.
Осылайша, баланың тілінің даму қабілеті, тілдің белгілері, түсінуі және қолдану қабілеті қалыптасады.
Онтогенезді символикалық функцияның дамуы. Выготскийдің жэне де басқа атомдық авторлардың концепцияларында: бүл проблема сөйлеу қабілетінің, дамуы мен ойлау қабілетінің жеке сөздерінің дамуына байланыстырады.
Выготскийдің пікірінше, екі жасар бала тілдің символикалық функциясын түсіне бастайды, осы кезден бастап оның ойлау қабілеті сөйлеу, ол сөзі - интеллектуалды болады.
Достарыңызбен бөлісу: |